EMİNE İKİKAT TÜMER, YEŞİM AYTOP, Kubilay Burak YAVUZ

Ekmek İsraf Etme Durumunun ve İsrafta Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi: Kahramanmaraş Kent Merkezi Örneği

Bu araştırmanın amacı Kahramanmaraş ili kent merkezindeki tüketicilerin ekmek tüketim durumlarını ve ekmek israfına etki eden faktörleri belirlemektir. Araştırmanın ana materyalini Kahramanmaraş ili kent merkezinde 384 tüketici ile yapılan anketlerden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, One-Way ANOVA ve Ki-kare testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, hanehalklarının günde ortalama 3.18 adet ekmek tükettikleri ve bu ekmeğe 3.24 TL/gün harcadıkları tespit edilmiştir. Tüketiciler en çok somun ekmeği tercih etmektedirler. Tüketicilerin %55.99’u ekmek israfında bulunmakta ve günlük alınan ekmeğin %9.17’sini israf etmektedirler. Araştırma sonucunda, ekmek israf etme durumu ile eşin çalışması, oturdukları binada kapıcı olma durumu, hanehalkı birey sayısı, gelir, kilo problemi olma durumu ve ekmek satın alma sıklığı arasında istatistiki açıdan anlamlı bir farkın olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar değerlendirildiğinde ekmeği sıklıkla satın alan ve taze olarak tüketen tüketicilerin ekmek israfını önlemek amacıyla ekmeğin gramajının azaltılması önerilmektedir. Geliri yüksek ve eşi çalışmayan tüketicilere, artan ekmekleri değerlendirmeleri yöntemlerini içeren seminerlerin verilmesi ekmek israfını azaltmaya katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ekmek israfı, tüketim, Kahramanmaraş

Determination of Bread Waste Condition and Factors Affecting Waste: The Case of Kahramanmaraş City Center

The objective of this study is to determine the bread consumption status and the factors affecting the bread waste of the consumers in the city center of Kahramanmaraş. The main material of the study is the data obtained from the surveys conducted with 384 consumers in the city center of Kahramanmaraş province. Descriptive statistics, One-Way ANOVA and Chi-square test were used to analyze the data. According to the findings of the research, it was found that households consumed on average 3.18 pieces of bread in a day and they spent 3.24 Turkish Liras/ day on bread. The majority of the consumers prefer consuming the loaf of bread. The percentage of the consumers wasting bread is around 55.99%, and 9.17% of bread bought by the consumers is wasted. According to the results of the research, it was found that there was a statistically significant relationship between bread wasting status and when spouse's work, the state of being a janitor, the number of people in households, income, the state of having a weight problem and bread purchase frequency. The results of this study will provide a source for the studies to be done by producers, consumers, and policymakers. When these results are evaluated, it is recommended to reduce the weight of bread to avoid wasting bread for consumers who frequently buy and consume fresh bread. Giving seminars to high-income and non-working consumers on methods of evaluating increased bread will contribute to reducing bread waste.

Keywords:

Bread waste, consumption, Kahramanmaraş,

PDF

___

Açan, B. 2007. Kolayda mallarda müşteri profili ve tüketim tercihleri: İstanbul halk ekmek müşterilerine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2): 261-280.
Akbay, C. 2005. Kahramanmaraş’ta hanehalklarının gıda tüketim talebi ekonometrik analizi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(1): 114-121.
Akbay, C., Bilgiç. A., Miran, B. 2008. Türkiye'de önemli gıda ürünlerinin talep esneklikleri. Tarım Ekonomisi Dergisi, 14 (2): 55-65.
Aljobair, M.O. 2017. Assessment of the bread consumption habits among the people of Riyadh. Saudi Arabia. Pak. J. Nutr., 16: 293-298.
Anonim, 2019a. Beslenme Nedir? https://www.ilkokul.nds.k12.tr/IMG/pdf/ BESLENME_NEDIR.pdf (Erişim tarihi: 24.02.2019).
Anonim, 2019b. Geçmişten Günümüze Buğday. http://apelasyon.com/Yazi/410-gecmisten-gunumuze-bugday (Erişim tarihi: 24.02.2019).
Anonim, 2019c. Ekmeğin Tarihçesi. https://mauri.com.tr/ekmegin-tarihcesi/. (Erişim tarihi: 24.02.2019)
Anonim, 2019d. Türkiye’de Ekmek İsrafı Araştırması https://www.gidahatti.com/tu erkiye-de-ekmek-israf-arast-rmas-39038/(Erişim tarihi: 26.02.2019).
Anonim, 2019e. Türkiye İsraf Raporu http://tuketici.ticaret.gov.tr/data/5c6ea aeaddee7d8e04e8c73d/31-01 2019%20ISRAF%20TEKRAR.pdf (Erişim tarihi: 20.06.2019).
Aydın, F., Yıldız Ş. 2011. Sivas ilinde ekmek tüketim alışkanlıkları ve tüketici dinamiklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 42(2): 165-180.
Bal, Z. E., Sayılı M., Gözener M. 2013. Tokat İli Merkez İlçede Ailelerin Ekmek Tüketimleri Üzerine Bir Araştırma. JAFAG 30(1): 61-69.
Boyacıoğlu, O. 2019. Ekmek Tüketimi ve Tüketici Beklentileri. https://www.okan.edu. tr/uploads/announcement/prof-dr-m-hikmet-boyacioglu-ekmek-israfini onleyelim/Ekmek-Tu ketimi-ve-Tuketici-Beklentileri-Panel-Mayis-2013.pdf.
Capone R., Bilali H.E., Debs P., Bottalico F., Cardone G., Berjan S., Elmenofi G.A.G., Abouabdillah A., Charbel L., Arous S.A., Sassi K. 2016. Bread waste in Mediterranean Arab countries. 5th International Symposium on Agricultural Sciences, February 29 - March 3, Banja Luka, Bosnia and Herzegovina Abstract Book, p.220.
Cop, R., Doğan, H. 2009. Ekmek üretiminde yeni ürün geliştirme ve tüketici tutumlarıyla i̇lgili bir uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(18): 12-26.
Çağrı, H. 2016. İsraf Sorunu: Türkiye’de Ekmek İsrafı Sorunu ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir.
Demir, M.K., Kartal, H. 2012. Konya ilinde farklı ekmek çeşitlerini tüketen bireyler üzerinde yapılan bir anket çalışması. Gıda teknolojileri elektronik dergisi, 7(3): 59-64.
Demirtaş, B., Kaya, A., Sağıstan, E. 2018. Consumers’ bread consumption habits and waste status: Hatay/Turkey Example, Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 6(11): 1653-1661.
Dölekoğlu, C.Ö., Giray, H.F., Şahin, A. 2014. Mutfaktan Çöpe Ekmek: Tüketim ve Değerlendirme, Akademik Bakış Dergisi, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız-Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü,, ISSN:1694-528X Celalabat- Kırgızistan Sayı:44.
Ekmekçi Bal, Z., Sayılı, M. ve Gözener, M. 2013. Tokat ili merkez ilçede ailelerin ekmek tüketimleri üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(1): 61-69.
Ertürk, A., Arslantaş, N., Sarıca, D. ve Demircan, V. 2015. Isparta ili kentsel alanda ailelerin ekmek tüketimi ve israfı. Akademik Gıda, 13(4): 291-298.
Gül, A., Işık, H., Bal, T., Özer, S. 2003. Bread Consumption and waste of households in urban area of Adana province. Electronic Journal of Polish Agricultural Universities, Food Science and Technology, 6(2): 10-16.
Koç, B. 2011. Ekmek Tüketiminde Tüketici Tercihleri: Van İli Örneği. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Yayını, TEPGE Yayın No: 196, Ankara.
Mohammmadi, I.M., 2006. Factors influencing wheat, flour, and bread waste in Iran. Journal of New Seeds, 8(4): 67-78.
Newbold, P. 1995. Statistics for Business and Economics, Prentice-Hall International, New Jersey, 867pp.
Tanık, O. 2006. Ekmek Üretiminde Kalite Uygulamaları ve Müşteri Memnuniyet Dinamiklerinin Belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Tekirdağ.
Taşcı, R., Karabak, S., Bolat, M., Acar, O., Şanal, T., Pehlivan, A., Külen, S., Güneş, E., Albayrak, M. 2017. Ankara ilinde ekmekte tüketici tercihleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26(1): 75-85.
TMO, 2013. Türkiye’de Ekmek İsrafı Raporu. http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document /Kampanya/ArastirmaKitabi.pdf (Erişim tarihi: 24.02.2019).