Avrupa Grubu (Prunus domestica) Bazı Erik Çeşitlerinin Malatya Ekolojisindeki Performansı

Türkiye dünya erik üretiminde beşinci sırada yer almaktadır. Ülkemizde erik yetiştiriciliği daha çok Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Doğu Anadolu Bölgesinde bulunan Malatya ili, birçok meyve türünün başarıyla yetiştirildiği önemli meyvecilik merkezlerindendir. Erik yetiştiriciliğinin yeterince gelişmediği ilde farklı erik çeşitlerinin performansının belirlenmesi üretim çeşitliliği açısından önem kazanmaktadır. Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde 2016-2017 yıllarında yürütülen bu çalışmada, Avrupa grubu eriklerden Giant, Grant Prize, President, R.C.Violet ve Stanley çeşitlerinin Malatya ekolojisindeki performansının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada tüm çeşitlerde mart ayının son haftasında tomurcukların kabardığı ve çeşitler arasında büyük bir farklılığın olmadığı gözlenmiştir. Tam çiçeklenme dönemi dikkate alındığında, en erken çiçeklenen çeşit President (08-12 Nisan), en geç çiçeklenen çeşit ise Stanley (11-15 Nisan) olmuştur. Hasat zamanı bakımından Grand Prize çeşidi en erken olgunlaşırken (18-23 Ağustos), President çeşidi en geç (10-14 Eylül) olgunlaşmıştır. President çeşidi kuvvetli ve dik, Stanley çeşidi daha yayvan gelişme eğilimindedir. Ortalama meyve ağırlığının 24.45 (Stanley)-70.29 g (President), et/çekirdek oranının 14.15 (Stanley)-28.46 (Grand Prize) ve SÇKM miktarının ise % 17.60 (President) - %19.30 (Grand Prize) arasında değiştiği saptanmıştır. En düşük ve en yüksek verim sırasıyla Grand Prize ve Stanley çeşitlerinde belirlenmiştir. Çalışmada tüm çeşitlerin fenolojik ve pomolojik özellikler bakımından yörede başarıyla yetiştirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Erik, adaptasyon, fenoloji, pomoloji

The Performance of Some European Group (Prunus domestica) Plum Cultivars in Malatya Ecology

Turkey ranks fifth in world production of plums. Plum cultivation in our country is mainly concentrated in Marmara, Aegean and Mediterranean regions. Malatya province, which is located in the Eastern Anatolia Region, is one of the most important fruit growing centers where many fruit species are grown successfully. Determining the performance of different plum varieties in the province where plum cultivation is not developed sufficiently is gaining importance in terms of production diversity. The aim of this study conducted in Malatya Apricot Research Institute Directorate in 2016-2017 was to determine the performance of Giant, Grant Prize, President, R.C.Violet and Stanley cultivars from European group plums in Malatya ecology. In the study, it was observed that the buds swelled in the last week of March in all varieties and the varieties did not differ significantly. When the blooming period was taken into consideration, the earliest flowering cultivar was President (08-12 April), while the latest flowering cultivar was Stanley (11-15 April). In terms of harvest time, the Grand Prize was matured at the earliest (18-23 August), the President matured at the latest (10-14 September). President cultivar inclined to strong and upright development, while Stanley cultivar inclined to be broader. It was determined that the fruit weight was between 24.45 (Stanley) -70.29 g (President), the flesh / seed ratio ranged from 14.15 (Stanley) -28.46 (Grand prize) and TSS ranged from 17.60% (President) to 19.30% (Grand Prize). The lowest and highest yields were determined in Grand Prize and Stanley cultivars respectively. At the end of the study, it was determined that all varieties could be successfully grown in the region in terms of phenological and pomological characteristics.

Keywords:

Plum, adaptation, phenology, pomology,

PDF

___

Anonim, 2012. Sert Çekirdekli Meyve Yetiştiriciliği-2 Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Abacı, Z.T., Sevindik, E., Selvi, S. 2014. Ardahan’da yetişen bazı erik (Prunus domestica L) genotiplerinde toplam fenolik içerik, toplam antosiyanin ve askorbik asit içeriğinin belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3): 27-32.
Açar, İ. 2016. Bazı Japon grubu erik (Prunus salicina Lindl.) çeşitlerinin Gaziantep’teki performansları. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(4): 247-252.
Altan, A. 1989. Laboratuvar Tekniği. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No: 36, 172 s., Adana.
Avan, A. 2015. Bazı Japon Grubu Erik (Prunus salicina L.) Çeşitlerinin Kahramanmaraş İli’nde Performanslarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş, 54 s.
Ayanoğlu, H., Sağlamer, M., Onur, C. 1992. Akdeniz Bölgesi canerik seleksiyonu. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bornova, İzmir-Turkey. Cilt 1, s. 457-460.
Balık, S. 2005. Kahramanmaraş’ta Dış Satıma Yönelik Japon Grubu (Prunus salicina Lindl) Sofralık Yeni Erik Çeşitlerinin Yetiştiriciliği Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş, 61 s.
Bayındır, Y., Çöçen, E., Macit, T., Gültekin, N., Toprak Özcan, E., Aslan, A., Aslantaş, R. 2018. Malatya yöresi mahalli güzlük armut genotiplerinin seleksiyonu. Akademik Ziraat Dergisi, 7(1): 9-16.
Beyhan, Ö. 2005. Darende’ de yetiştirilen bazı standart ve mahalli erik çeşitlerinin pomolojik, fenolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Bahçe, 34(2): 47-56.
Bilgü, G., Seferoğlu, G. 2005. Japon grubu (Prunus salicina L.) bazı erik çeşitlerinin Aydın yöresindeki gelişme durumlarının belirlenmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 95-100.
Bostan, S.Z. 1997. Van’da yetiştirilen bazı erik çeşitlerinde önemli fenolojik ve pomolojik özelliklerin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Ünv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(12): 3-6.
Cemeroğlu, B. 1992. Meyve ve Sebze İşleme Endüstrisinde Temel Analiz Metodları. BİLTAV Üniversite Kitapları Serisi, Ankara, No: 02-2, s. 381.
Çelik, F., Kuba, G. 2018. Agro morphological properties of plums (Prunus domestica L.) genotypes grown in Van Region. YYÜ Tar. Bil. Derg., 28(4): 403-411.
Çöçen, E., Bayındır, Y., Pala, M., Macit, T., Gültekin, N., Kebeli, F. 2014. Determination of growing condition and adaptation of Angeleno and Black Diamond plum varieties in Malatya ecology. International Mesopotamia Agriculture Congress, 22-25 September 2014, Diyarbakır-Turkey, 1(1): 625-629.
Çöçen, E., Macit, T., Ernim, C., Kokargül, R., Uğur, Y., Kan, T., Pırlak, L. 2018. Malatya yöresinde yetiştirilen "Arapkızı"’ elma çeşidinde klon seleksiyonu. Meyve Bilimi, 5(2): 43-48.
Dimkova, S., Ivanova, D., Todorova, S., Marinova, N. 2017. Biometrical indicators of fresh fruits of Bulgarian and introduced plum cultivars of Prunus domestica L. Bulg. J. Agric. Sci., 23(6): 947-950.
FAO, 2018. BM Gıda ve Tarım Örgütü. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC), (Erişim tarihi: 25.07.2018).
Karamürsel, Ö.F., Şevik, İ., Sarısu, H.C., Koçel, H., Öztürk, F.P. 2007. Eğirdir koşullarında Avrupa gurubu eriklerin çeşit adaptasyonu. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 04-07 Eylül, Erzurum, s. 481-485.
Kuleyin, A. 1995. Van Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Bazı Standart Erik Çeşitlerinde Meyve ve Sürgün Gelişimi İle Morfolojik, Fenolojik Ve Pomolojik Özellikler Üzerine Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, 81 s.
Onur, S. 1977. Yerli ve yabancı erik çeşitlerinin seçimi. Bahçe, 8(1): 57-65.
Osmanoğlu, A., Şimşek, M., Şanlı, A. 2013. Bazı standart erik çeşitlerinin Bingöl ekolojisindeki performansı üzerinde bir araştırma. YYÜ. Tar. Bil. Derg., 23(2): 126-133.
Özakman, S., Önal, K., Özkarakaş, İ., Gönülşen, N. 1995. Ege Bölgesine uygun Japon eriklerinin (P. salicina Lindl.) belirlenmesi üzerine araştırmalar, Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana. Cilt 1, s. 194-198.
Özbek, S. 1978. Özel Meyvecilik. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 419, Ankara.
Özgüven, A.I., Küden, A. 1994. Investigations on some of the plum varieties in Çukurova Region. V. International Symposium Plum and Prune, Acta Horticulturae, 359: 118-122.
Özkarakaş, İ., Ercan, E., Gürnil, K. 2006. Ege Bölgesinden toplanan bazı yeşil erik (Prunus cerasifera Ehrh.) materyalinin değerlendirilmesi. Anadolu, J. of AARI, 16(2): 35-49.
Son, L. 2010. Determination on quality characteristics of some important Japanese plum (Prunus salicina Lindl.) cultivars grown in Mersin-Turkey. African Journal of Agricultural Research, 5(10): 1144-1146.
Subaşı, E. 2013. Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Erik Çeşitlerinin Gelişme, Verim ve Meyve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Isparta, 78s.
TUİK, 2018. (https://biruni.tuik.gov.tr) (Erişim tarihi:08.08.2018).
Ünlü, H.M., Çukadar, K., Aslay, M., Bozbek, Ö. 2007. Erik çeşit adaptasyon denemesi. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Erzurum, s. 318-323.
Yıldız, H. 1996. Ege Bölgesine Adaptasyonu Sağlanan Bazı Avrupa Erik Çeşitlerinin (P. domestica) Kimyasal Kompozisyonu ve Besin Değeri Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa, 70s.