Mehmet ÖTEN, Semiha KİREMİTCİ, Cengiz ERDURMUŞ

Antalya Doğal Florasında Bulunan Bazı Üçgül (Trifolium sp.) Türlerinin Toplanması ve Morfolojik Karakterizasyonu Mehmet ÖTEN*, Semiha KİREMİTCİ

Antalya doğal florası yem bitkileri açısından çok zengin genetik varyasyona sahiptir. Yem bitkileri ıslahı konusunda yapılacak öncelikli ve en önemli uygulamalardan birisi yabani formların kültüre alınmalarıdır. Yapılan bu çalışmada; Antalya doğal florasından belirlenen lokasyonlardan 2008-2011 yılları arasında üçgül (Trifolium sp.) türlerine ait 58 populasyon toplanmış ve bu populasyonlardan 2012-2013 yıllarında gözlem bahçesi oluşturularak morfolojik gözlemleri alınmıştır. Lokasyonlardan 10 farklı üçgül türü toplanmış olup, 2 adedinin çok yıllık, 8 adedinin ise tek yıllık olduğu saptanmıştır. Toplanan üçgül türlerine ait 58 populasyonda gözlem yapılmış olup, çiçeklenme gün sayısı 123-190 gün, fizyolojik olum gün sayısı 161-236 gün, bitki boyu 6-70 cm, bin dane ağırlığı 0.4-1.8 g, meyvede tane sayısı 1-5 adet, kömeçte çiçek sayısı 28-82 adet arasında değiştiği belirlenmiştir. Çiçek rengi olarak beyaz, sarı, pembe ve lila renkleri gözlenmiştir. Morfolojik gözlemler dikkate alındığında genetik varyasyonun geniş olduğu söylenebilir. Toplanan genetik materyal, ileri ıslah kademesine aktarılıp, çeşit geliştirme ve kültüre alma amacıyla değerlendirilebilir.

Collecting and Morphological Characterization of Some Clover Species (Trifolium sp.) in Antalya Natural Flora

Natural flora of Antalya has a very rich genetic variation in terms of forage plants. One of the most important practice to be done on the improvement of forage crops is to take culture of wild forms. In this study, clover seeds were collected in Antalya natural flora between 2008-2011 years. Collected seeds were planted observational garden in land institute for the purpose of the seed multiplication and morphological characteristics were determined during 2012-2013 years. Ten different species of clover were determined in 58 populations, collected from the different locations. Two out of ten clover species were perennial and 8 clover species were annual. It was determinated that number of flowering days ranged 123-190 days, number of physiological maturity ranged 161-236 days, plant height ranged 6-70 cm, thousand seeds weight 04-1.8 g, number seeds of pod ranged 1-5 and the number of flower in head ranged 28-82. Also flower colors observed that as white, yellow, pink and lilac. Considering the morphological observations, it can be said that there is high genotypic variation. Also said that it can be transferred to the advanced breeding stage and evaluated for cultivating and to develop new varieties.

___

Acar, Z., Ayan, İ. ve Gülser, C. 2001. Some morphological and nutritional properties of legumes under natural conditions. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4(11): 1312- 1315.
Açıkgöz, E. 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:182, Bursa.
Anonim, 2001. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı (Baklagil Yem Bitkileri). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2008. Türkiye Çayır Mera Bitkileri Kılavuzu. Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
Başaran, U., Acar, Z., Mut, H. ve Aşcı, Ö.Ö. 2006. Doğal olarak yetişen bazı baklagil yem bitkilerinin bazı morfolojik ve tarımsal özellikleri. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 21(3): 314-317.
Carlier, L. ve Machiels, M. 1998. Forages legumes: Possibilities for improvement of production. Proc. Latvian Academy of Sciences, 52: 300- 304.
Davis, P.H. 1982. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 7. Univ. Pres. Edinburgh.
Deveci, M. ve Şılbır, Y. 2005. Ordu ili ve çevresinde fındık bahçeleri altında bulunan doğal bitki türleri, hayat formları ve çiçeklenme periyotları. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya.
Deveci, M. 2012. An investigation on plant species diversity in colchic province. African Journal of Agricultural Research, 7(5): 820-843.
Ertuş, M.M. 2005. Ekim Zamanı ve Sıra Arası Mesafenin Acem Üçgülü (Trifolium resupinatum L.) Verim ve Diğer Bazı Özelliklerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Van.
Ertuş, M.M., Sabancı, C.O. ve Zorer Çelebi, Ş. 2012. Van ve çevresinde yetiştirilen yerel korunga (Onobrychis sativa) çeşitlerinin bazı özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 22(3): 165-172.
Harlan, J.G. 1951. Anatomy of gene centers. American Naturalist, 85: 97-103.
Holt, E.C. ve Weaver, R.W. 1981. Performance and Management of Winter Legumes for Forage. PR-3876. Texas Agric. Exp. Stn., College Station.
Manga, İ., Acar, Z. ve Ayan, İ. 1995. Baklagil Yem Bitkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları, Samsun.
Muir, J.P., Pitman, W.D. ve Coombs, D.F. 2001. Seeding rate, phosphorus fertilization and location effects on “Armadillo” Burr Medic. Agronomy Journal, 93: 1269-1275.
Mut, H. 2009. Sürülüp terkedilen bir merada farklı ıslah yöntemlerinin etkinliklerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Yayınlanmamış.
Namlı, O., Çolak. G., Opak. Y., Başaran, D. ve Yücel, S. 1994. Diyarbakır doğal koşullarında yetişen İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) üzerine ekolojik araştırmalar. Turkish Journal of Botany, 18: 57-63.
Özbucak, T.B., Kutbay, H.G. ve Özbucak, S. 2006. Ordu ili Boztepe piknik alanının florası. Ekoloji Dergisi, 15(59): 37-42.
Önal Aşcı, Ö., Deveci, M. ve Acar, Z. 2013. Bazı üçgül (Trifolium sp.) türlerinin besin değeri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi. Konya, 10-13 Eylül. Cilt III ss: 189-193.
Tekeli, A.S. ve Ateş, E. 2002. Adi fiğ (Vicia sativa L.) ve İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) hatlarında bazı verim öğelerinin varyasyonu ve kalıtımı. Trakya Ünivetsitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1): 69-76.