Aşılı Tüplü Asma Fidanı Üretiminde Çeliklerde Göz Köreltme, Bazalda Yeniden Kesim ve Yaralamanın Fidan Randımanı ve Kalitesine Etkileri

Bu araştırmada, aşılı asma fidanı üretiminde çeliklerin basal kısmında yeniden kesim, yaralama ve gözleri köreltmenin aşı başarısı, fidan randımanı ve kalitesi üzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırmada beş farklı uygulama denenmiştir. Bu uygulamalar, U-1 (çeliklerin bazal kısmı boğum altından kesilmiş, bazalda bulunan göz haricindeki diğer gözler köreltilmiştir), U-2 (çeliklerin bazal kısmı boğum altından kesilmemiş, bazalda bulunan göz haricindeki diğer gözler köreltilmiştir), U-3 (çeliklerin bazal kısmı boğum altından kesilmiş, çelik üzerindeki tüm gözler bırakılmıştır), U-4 (çeliklerin bazal kısmı boğum altından kesilmiş, çelik üzerindeki tüm gözler köreltilmiştir) ve U-5 (çeliklerin bazal kısmı boğum altından kesilmiş, dört tarafından bıçakla çizildikten sonra, çekiçle hafifçe ezilmiş, bazalda bulunan göz haricindeki diğer gözler köreltilmiştir). Royal çeşidine ait kalemler 5BB, 1613 Couderc ve 140 Ruggeri anaçlarına omega aşı makinesi ile aşılanmıştır. Aşılı çelikler, serada plastik torba içerisinde yetiştirilmiştir. Aşılı çeliklerin kallus gelişim ve köklenme performansları, fidan randımanı, birinci boy fidan randımanı, sürgün ve köklerde yaş ve kuru ağırlık değerleri belirlenmiştir. Çeliklerin bazal kısmında gözün varlığı ve bazal kısımda yeniden kesim yapmak aşı başarısını olumlu yönde etkilemiştir. 140 Ru anacında bazal kısımda yeniden kesim yapmak, kallus ve kök gelişimine olumlu etki yapmıştır. Aşı başarısı %71 (140 Ru, U-3) ile %100 (1613 C, U-3) arasında değişmiştir. Toplam fidan randımanı %25 (140 Ru, U-3) ile %90 (5BB, U-3); birinci boy fidan randımanı ise %2,5 (140 Ru, U-2) ile %37 (1613 C, U-2,3,4) arasında değişmiştir. Anaçların bazal kısmında gözün varlığı fidan randımanı ve fidan kalite parametrelerini olumlu yönde etkilemiştir. Sonuç olarak, anaçların bazal kısmında gözün mevcudiyeti aşı başarısını, fidan randımanını, sürgün ve kök kalitesini pozitif yönde etkilemiştir. 140 Ru anacında bazal kısımda tekrar kesim yapmak, aşı başarısını ve fidan randımanını pozitif yönde etkilemiştir. 5BB ve 1613 C anaçlarında işçilik maliyetlerini azaltmak açısından çeliklerin bazal kısmında tekrar kesim yapılmasına gerek olmadığı belirlenmiştir.

Effects of Disbudding, Re-Cutting and Wounding in Grafted Grapevine Sapling Production

In this study, the effects of re-cutting, wounding and disbudding over the base of dormant rootstock cuttings on the grafting success, final take and grapevine sapling quality in grafted grapevine sapling production were investigated. Five different treatments were experimented in this study as of T-1 (in which the base of the rootstock was cut and two distal buds from the base were disbud (standard application); T-2 (in which the base of the rootstock was not cut but two distal buds were disbud); T- 3 (in which only the base of the rootstock was cut); T-4 (in which the base of the rootstock was cut and three buds were disbud) and T-5 (in which the base of the rootstock was crashed with a hammer and two distal buds were disbud). Scions of Royal cultivar were grafted on 5BB,1613 Couderc and 140 Ruggeri rootstocks by omega grafting machine. Grafted cuttings were planted and grown in plastic pots in a greenhouse. The callusing development and rooting performance of grafted cuttings, the final take of the first grade of the sapling and sapling itself, final take of potted grafted saplings, fresh and dry matter weight of shoot and root were evaluated. The existence of bud on base of rootstock and re-cutting of the base affected graft success positively. Re-cutting of 140 Ru rootstock of the base positively affected callusing and root development. Graft success ratios ranged from 71% (140 Ru, T-3) to 100% (1613C, T-2). Total final take ratios varied between 25% (140 Ru, T-3) and 90% (5BB, T-3) and the final take of the first grade ranged from 2.5% (140 Ru, T-2) to 37% (1613C, T-2,3,4). The existence of bud on the base portion of rootstock had a positive effect on final take and sapling quality parameters. As a result, existence of bud on the base of rootstock positively affected the graft success, shoot and root quality. Re-cutting of the base of the 140 Ru had a positive effect on graft success and final take ratios. In order to reduce the labour costs, there is no need to cut the base portion of 1613 C and 5BB rootstocks.

PDF

___

Abdulqader SM, Abdulrhman AS, Ramazan Z. 2017. Effect of wounding and different concentration of IBA on the rooting and vegetative growth of stem cutting of three olive cultivars. Kufa Journal for Agricultural Science, 9(2): 203- 225.
Alço T, Dardeniz A, Sağlam M, Özer C, Açıkbaş B. 2015. Aşılı asma fidanı üretiminde farklı çeşit/anaç kombinasyonlarının aşı odası randımanı ile kallus gelişim düzeyi üzerine etkileri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27: 8-16.
Al-Salem MM, Karam NS. 2001. Auxin, wounding and propagation medium affect rooting response of stem cuttings of arbutus andrachne. Hortscience, 36: 976-978.
Anonim 1995. "TS 3981 Asma fidanı" TSE- Ankara, 10 s.
Anonim 2015. Catalogue of vines grown in France, http://plantgrape.plantnet-project.org/en/portegreffe/ 140%20Ruggeri. Erişim tarihi: 10.05.2015.
Becker H, Hiller MH. 1977. Hygiene in modern bench-grafting. Am. J. Enol. Vitic., 28(2): 113-118.
Cangi R, Balta F, Doğan A. 2000. Anatomical and histological ınvestigations on the effects of stratification substrates on final take and quality of grafted vines. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24(3): 393-398.
Ciampi C. 1964. Ontogenesie e struttura della guaina sclerenchimatica nelle talee di olivo. Atti delle giornate di studio su la propagazione delle speci legnose, Italia, 26-28 October, pp: 94-106.
Coombe BG, Dry PR. 1992. Viticulture. Vol. 1, Resources-2nd Edition, 396 p.
Couvillon GA. 1988. Rooting Responses to Different Treatments. Acta Hortic. 227: 187-196, doi: 10.17660/ActaHortic.1988.227.30.
Çelik H. 1978. Asma çeliklerinde bazı teknik ve hormonal uygulamaların kallus oluşumu, aşı tutma ve köklenme oranına etkileri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst., Doktora Tezi, Ankara, 129 s.
Çelik H, Ağaoğlu YS. 1978. Bazı amerikan asma anaçlarında ethrel uygulamaları ve dikim şekillerinin köklenme üzerine etkileri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı, Cilt:27, Fasikül l’den Ayrı Basım.
Çelik H, Ağaoğlu YS. 1983. Amerikan asma çeliklerinin köklenmeleri üzerine değişik uygulamaların etkileri. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı 1(2): 49-54.
Çelik H. 1985. Aşılı-Köklü asma fidanı üretiminde başarıyı etkileyen etmenler. Türkiye 1. Bağcılık Simp., Cilt:1, Ankara, s: 139-153.
Çelik H. 1995. Samsun ili fidanlık şartlarında aşılama yoluyla aşılı asma fidanı üretiminde aşı tipi ve aşılama zamanlarının etkileri. OMÜ Fen Bilimleri Enst., Doktora Tezi, Samsun 257 s.
Çelik H, Ağaoğlu YS, Fidan Y, Marasalı B, Söylemezoğlu G. 1998. Genel Bağcılık. Ankara: Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:1, 253 s.
Çelik M, Gargın S. 2009. Bazı Amerikan anaçlarının köklenme yetenekleri üzerine indol-bütirik asit (IBA) dozları ve çelik kalınlıklarının etkileri. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, Manisa, 5-9 Ekim 2009, s: 13-19.
Davies JrFT, Hartmann HT. 1987. The Physiological Basis of Adventitious Root Formation. Acta Hortic., 227: 113-120, doi: 10.17660/ActaHortic.1988.227.17.
Dardeniz A, Şahin AO. 2005. Aşılı asma fidanı üretiminde farklı çeşit ve anaç kombinasyonlarının vejetatif gelişme ve fidan randımanı üzerine etkileri. Bahçe, 43(2): 1-9.
Dardeniz A, Müftüoğlu NM, Gökbayrak Z, Fırat M. 2007. Assessment of morphological changes and determination of best cane collection time for 140 Ru and 5 BB. Scientia Horticulturae, 113: 87-91.
Dardeniz A, Gökbayrak Z, Müftüoğlu NM, Türkmen C, Beşer K. 2008. Cane quality determination of 5BB and 140 Ru grape rootstocks. Europ. J. Hort. Sci., 73 (6): 254-258.
Doğan A. 1996. Aşılı asma fidanı üretiminde IBA, NAA ve plastik malç uygulamalarının fidan randıman ve kalitesine etkileri. YYÜ Fen Bilimleri Ens., Doktora Tezi, Van, 89 s.
Doğan A, Uyak C, Kazankaya A. 2016. Effects of ındole-butyric acid doses, different rooting media and cutting thicknesses on rooting ratios and root qualities of 41B, 5BB and 420 A american grapevine rootstocks. Journal of Applied Biological Sci., 10(2): 8-15.
Eriş A, Soylu A, Türkben C. 1989. Aşılı köklü asma fidanı üretiminde bazı uygulamaların aşı yerinde kallus oluşumu ve köklenme üzerine etkileri. Bahçe, 18 (1-2): 29-34.
Etker M. 2015. Anaç çapının tüplü asma fidan randımanı, kalitesi ve bağda fidan gelişimi üzerine etkisi. GOÜ Fen Bilimleri Ens., Yüksek Lisans Tezi, Tokat 51 s.
Fadl MS, Hartmann HT. 1967. Isolation, purification, and characterization of an endogenous root-promoting factor obtained from basal sections of pear hardwood cuttings. Plantphysiology, 42(4): 541-549.
Fontanazza G, Rugini E. 1977. Effect of leaves and bud removal on rooting ability of olive tree cuttings. Olea Córdoba, 2: 9- 28.
Gökbayrak Z, Dardeniz A, Arıkan A, Kaplan U. 2010. Best duration for submersion of grapevine cuttings of rootstock 41 B in water to increase root formation. Journal of Food, Agriculture & Environment,. 8(3-4): 607-609.
Güler MY. 2017. Anaç uzunluğunun açık köklü asma fidanı üretiminde aşı başarısı, fidan randımanı ve kalitesi üzerine etkisi, TOGÜ Fen Bilimleri Enst., Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 45 s.
Hartmann HT, Kester DE. 2002. Plant propagation, principles and practices. 7th Ed., New Jersey: Prentice Hall, 880 p.
Hidalgo L. 1991. Sixth and final report on compatibilitiy of rootstocks and vine cultivars in the national network of regions for rootstock comparison. Hort. Abstr., 61(2).
Howard BH, Harrison-Murray RS, Mackenzie KAD. 1984. Rooting responses to wounding winter cuttings of m.26 apple rootstock, Journal Of Hort. Science, 59(2): 131-139.
Ilgın C, Akman İ, Kacar N. 1989. Amerikan asma çeliklerinde göz köreltmenin fidan randıman ve kalitesi üzerine etkileri. Manisa: Manisa Bağ. Araş. Ens. Yay. No: 33/2: 10.
İsfendiyaroğlu ME, Özeker E. 2012. Domat’ Zeytini (Olea europaeaL.) celiklerinin kök rejenerasyonu: yaralama etkileri. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 49(2): 159-165.
İşçi B, Altındişli A, Kaçar E, Dillli Y, Soltekin O, Önder S, Akay Ü, Savaş Y. 2015. Farklı asma anaçları ile aşılı red globe üzüm çeşidinin fidan randımanı üzerine bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A, 27: 17-26.
Jogaiah S, Oulkar DP, Banerjee K, Sharma J, Patil AG, Maske SR, Somkuwar RG. 2013. Biochemically induced variations during some phenological stages in Thompson Seedless grapevines grafted on different rootstocks. S. Afr. J.Enol.Vitic., 34(1): 36-45.
Kantarcı M, Gülşen Y. 1987. Değişik yaralama yöntemlerinin ve çelik tipinin tombul fındık çeşidi çeliklerinde köklenme üzerine etkileri. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yıllığı, 38(1-2): 1- 11.
Kaşka N, Yılmaz M. 1974 Bahçe bitkileri yetiştirme tekniği. Ankara: Ç.Ü. Zir. Fak. Yay. No: 79.
Kelen M, Doğan A, Cangi R, Şen SM. 1995. Amerikan asma anacı üretiminde alçak tünel ve malç uygulamalarının fidan randımanı ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, 13-16 Ekim 1995, s: 586- 590.
Kester DE. 1965. The physiology of grafting. Proceedings of International Propagators Society, 261-273.
Khusami K, Zankov Z. 1987. Study of the compatibility and cold resistance of hybrid grape form. Lozartsvoi vinarstavo 36(1): 23-25.
Kılıç D. 2014. kokteyl mikoriza uygulamalarının aşılı asma fidanı üretiminde fidan randıman ve kalitesi üzerine etkileri, GOÜ Fen Bil Ens. Tokat Doktora Tezi, Tokat, 144 s.
Kısmalı İ, Karakır N. 1990. Asma fidanı elde edilmesinde kalite ve randımanı artırma olanakları üzerinde araştırmalar. Doğa, Tarım ve Ormancılık Dergisi, 14: 107-115.
Korkutal İ, Akçay EBG, Günal D. 2009. Farklı sürelerle ultraviyole (uv-c) uygulamalarının kaynaştırma odası koşullarında aşılı asma çelikleri üzerine etkileri. Mediterranean Agricultural Sciences,22(1): 9-14.
Köse B. 2006. Samsun ekolojik şartlarında tüplü asma fidan yetiştiriciliğinde ışık ve sıcaklığın vegetatif gelişme ve fidan kalitesi üzerine etkisinin saptanması. OMÜ Fen Bilimleri Ens., Doktora Tezi, Samsun.
Köse B, Çelik H, Karabulut B. 2015. Determination of callusing performance and vine sapling characteristics on different rootstocks of ‘Merzifon Karası’ grape variety (Vitis vinifera L.). Anadolu Tarım Bilim. Derg., 30: 87-94.
Kracke H, Cristoferi G. 1982. Effect of IBA and NAA Treatments on the Endogenous Hormones in Grapevine Rootstock Hardwood Cuttings. Acta Hortic., 137: 95-102, doi: 10.17660/ActaHortic.1983.137.9.
Kurt O. 2015. Aşılama öncesi ve kaynaştırma sonrası çelikleri suya daldırma sürelerinin fidan randıman ve kalitesine etkisi, GOÜ Fen Bilimleri Ens., Yük Lisans Tezi, Tokat, 26 s.
Macdonald B. 1993. Practical woody plant propagation for nursery growers. Vol:1, Portland: Timber Press, Oregon, 656 p.
Mackenzie KAD, Howard BH, Harrison-Murray RS. 1986. The anatomical relationship between cambial regeneration and root ınitiation in Wounded Winter Cuttings of the Apple Rootstock M26. Annals of Botany, 58: 649-661.
Nahlawi N, Rallo J, Caballero JM, Eguren J. 1975. Aptitude a l’enracinement de cultivaisd’olivier en bouturage herbacesous nebulisation. Olea, 6: 11-25.
Odabaş F. 1982. Sıcak su uygulamasının asma çeliklerinin köklenmesi ve gözlerin sürmesine etkileri üzerine bir araştırma. Atatürk Ün. Zir. Fak. Derg., 13(3-4): 1-10.
Ophel K, Nicholas PR, Magarey PA, Bass AW. 1990. Hot water treatment of dormant grape cuttings reduces crown gall incidence in a field nursery. Am. J. Enol. Vitic., 41: 325-329.
Oraman MN. 1972. Bağcılık tekniği II. Ankara: Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 470, Ders Kitabı.
Özkaya MT. 1997. Bazı zeytin çeşitlerinde farklı uygulamaların çeliklerde anatomik yapı ve biyokimyasal yapı üzerine etkileri, AÜ Fen Bilimleri Ens., Doktora Tezi, Ankara, 136 s.
Rodoplu N, Dardeniz A. 2015. Bağcılıkta farklı düzeylerde oransal nem kaybına uğratılmış üretim materyallerinin gelişim ve canlılık potansiyellerinin belirlenmesi. ÇOMÜ Zir. Fak. Der., 3 (1): 53-61.
Sabır A, Ağaoğlu YS. 2009. Tüplü asma fidanı üretiminde değişik IBA ve NAA uygulamalarının farklı çeşit/anaç kombinasyonlarında aşı başarısı üzerine etkileri. Alatarım, 8(2): 22-27.
Sağlam H, Yağcı A, Çalkan Sağlam O. 2005. Bazı Amerikan asma anaçlarında IBA kullanımının fidan kalite ve randımanına etkileri üzerine araştırmalar. 6. Türkiye Bağcılık Sempozyumu, Cilt 1, Tekirdağ, pp: 554-560
Saraswat KB. 1973. Studies on the effect of time of planting, soaking in water and precallusing on the rooting capacity of grapevine vine cuttings. Progressive Horticulture, 5(1): 57- 65.
Sivritepe N, Türkben C. 2001. Müşküle üzüm çeşidinde farklı anaçların aşıda başarı ve fidan randımanı üzerine etkileri. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Derg., 15: 47-58.
Sucu S, Yağcı A. 2015. Aşı öncesi Amerikan asma anaçlarında ön bekletme uygulamasının fidan randımanı üzerine etkileri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A, 27: 450-456.
Tandonnet JP, Cookson SJ, Vivan J, Ollat N. 2010. Scion genotype controls biomass allocation and root development in grafted grapevine. Australian Journal of Grape and Wine Research, 16(2): 290-300.
Thoma K. 1985. Results from investigations on Blauer Spatburgunder grafted on various Rootstock varietis. Badiche Winser, Freiburg (2):71-76
Türkben C, Sivritepe N. 2000. Aşılı asma fidanı üretiminde bazı dışsal uygulamaların aşı yerinde kallus oluşumu ve köklenme üzerine etkileri. http://www.agr.ege.edu.tr/~fitekno/sempozyum/bildiriler.
Van der Lek, HAA. 1934. Over den ınvloed der knoppen op de wortelvorming van stekken. veenman Villa ve ark., 2013
Villa F, Pio R, Chalfun NNJ, Gontijo TCA, Coelho JHC, Dutra LF. 2003. Enraizamentode estacasherbáceas do portaenxerto de videira’ripariade traviú’ tratadas com auxinas. Ciência e Agrotecnologia, 27: 1426-1431.
Weaver RJ. 1976. Grape growing. New York: John Wiley and Sons, 371 p.
Westwood MN. 1978. Temperate-zone pomology. San Francisco: Freeman and Company, pp: 119-120.
Williams LE, Smith RJ. 1991. The effect of rootstock on the partitioning of dry weight, nitrogen and potassium and root distribution of Cabernet Sauvignon grapevines. Am. J. Enol. Vitic., 42(2): 118-122.
Yağcı A, Aydın S. 2015. Asma fidanı üretiminde farklı gölgeleme oranlarının fidan randıman ve kalitesine etkileri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A, 27: 146-153.
Yılmaz N. 1970. Çelikle çoğaltma ve bununla ilgili sorunlar. Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü D-150.
Zenginoğlu ME. 2015. Açık köklü asma fidanı üretiminde farklı malç materyalleri ve gölgeleme oranlarının fidan randıman ve kalitesine etkileri. GOÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Tokat.