NURHAN ER, Evren HOŞRİK, Handan ERGÜN, Moustafa ŞERİF

Duygu Durum Değişimlemelerinin Otobiyografik Bellek Üzerindeki Etkileri

Bu araştırmanın amacı duygu-durum tutarlılığı ile otobiyografik bellek arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın temel sorusu, otobiyografik anı özelliklerinin deney ve kontrol grubu için duygu sevkine bağlı olarak değişip değişmediğidir. Bu soruyu cevaplamaya yönelik 3 deney gerçekleştirilmiştir. Bunlar sadece, duygu-durumu değişimleme yöntemleri açısından birbirinden farklılaşmaktadır. Duygu değişimleme aracı olarak ilk deneyde fotoğraflar, ikinci deneyde müzikler kullanılmıştır. Son deneyde ise, fotoğraflar ve müzikler birlikte kullanılmıştır. Duygu sevkinin etkisi ise, Duygu Durum Sıfat Çiftleri Listesi (DDSÇL; Er, 2006) ile değerlendirilmiştir. Her üç deneyde ilgili materyalin sunumundan hemen önce ve sonra, katılımcılar mevcut duygu durum ve düzeylerini DDSÇL üzerinde işaretlemişlerdir. Ardından kendileri için önemli olan ve akıllarına ilk gelen otobiyografik anılarını yazmışlardır. Sonrasında ise, aktardıkları otobiyografik anılarını Otobiyografik Anı Özellikleri Ölçeği aracılığı ile değerlendirmişlerdir. Bulgular, otobiyografik anıların duygu durum tutarlılığından etkilendiğini göstermiştir. Bu etki kullanılan materyalin bir fonksiyonu olarak değişmiştir. Olumsuz duygu sevki yapılan grup için duygu durum tutarlı otobiyografik anı oranının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Müzik ve fotoğrafların birlikte kullanıldığı grupta, diğer gruplarla karşılaştırıldığında, olayın geçtiği yer ve spontane kodlama, temas, koku ve duygusal ayrıntılar için otobiyografik bellek puanları daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca sadece müziğin kullanıldığı koşul, sadece fotoğrafların kullanıldığı koşulla kıyaslandığında, daha etkili duygu durum tutarlı anılar yaratmıştır. Dolayısıyla duygu durum tutarlık etkisi duygu sevki yapılan materyale göre değişmiştir. Benzer şekilde olumlu duygu sevki yapılan gruptaki anılarla karşılaştırıldığında, olumsuz duygu sevki yapılan grupta daha çok negatif anılar hatırlanmıştır.

The Effect of Mood State Manipulations on the Autobiographical Memory

The aim of this study was to investigate the relationship between mood congruency and autobiographical memory. The research question was whether the characteristics of autobiographical memories vary according to the induced mood and whether these characteristics were different for mood induced participants and the control group participants. Three experimental designs were performed for answering the research questions. These three designs differed from each other on the tools used for mood induction. In the first experiment, photographs were used for inducing mood. In the second experiment, music was used as a tool for mood induction. The last experiment included both photographs and music at the same time for mood induction. The effectiveness of mood induction procedures were evaluated by Mood State Adjective Pairs List (MSAPL; Er, 2006). In each experiment, participants were asked to check the corresponding mood state and their levels on MSAPL before and after the induction. Then they were asked to write down an autobiographical memory which comes to their mind and is important for them. After this, participants evaluated their autobiographical memories on Autobiographical Memory Characteristics Scale (AMCS). According to results, autobiographical memories were found to be effected by mood state congruency. This effect varied as a function of used material. The ratios showed that mood-congruent autobiographical memories had higher rate for negative mood induced group. Autobiographical memory scores for the place of the event, spontaneous encoding of the event, touching, smell and emotional details had higher in the group which were presented with music and photographs at the same time as compared to other groups. In addition, using only music was more effective creating mood-congruent memories as compared to using only photographs. Therefore mood congruency effect seems to change according to the mood induction material. In addition, more negative memories were recalled in negative mood induction group as compared to positive memories in positive mood induction group.

PDF

___

Balch, W. R. ve Lewis, B. S. (1996). Music dependent memory: The roles of tempo-change and mood mediation. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 22, 1354-1363.
Balch, W. R. ve Myers, D. M.(1999). Dimension of mood in mood-dependet memory. Journal of Experimental Psychology Learning Memory and Cognition, 1, 70-83.
Balch, W. R., Myers, D. M. ve Papotto, C. (1999). Dimensions of mood in mood-dependent memory. Journal of Expermental Psychology: Learning, Memory, and Cognition,70-83.
Beck, R. C. ve McBee, W. (1995). Mood-dependent memory for generated and repeated words: Replication and extension. Cognition and Emotion, 9, 289-307.
Blaney, P. H. (1986). Affect and memory: A review. Psychological Bulletin, 99, 229-246.
Bower, G. H.(1981). Mood and memory. American Psychologist, 36, 129-148.
Bower, G. H.(1987). Commentary on mood and memory. Behavior Research and Therapy, 25, 443-455.
Bower, G. H., Monteiro, K. P. ve Gilligan, S. G. (1978). Emotional mood as a context for learning and recall. Journal of Verbal Learning and Verbal Behaviour, 17, 408-417.
Brewer, W. F. (1989). What is autobiographical memory? In C. Rubin, (Ed.), Autobiographical memory (pp. 25-50). Cambridge: Cambridge University Press.
Conway, M. A. ve Pleydell-Pearce, C. W. (2000). The construction of autobiographical memories in the self memory system. Psychological Review, 107, 261-288.
Eich, E. (1995a). Mood as a mediator of place dependent memory. Journal of Experimental Psychology: General, 123, 201-205.
Eich, E. (1995b). Searching for mood dependent memory. Psychological Science, 6, 67-75.
Eich, E., Macaulay, D. ve Ryan, L. (1994). Mood dependent memoryfor events. Journal of Experimental Psychology: General, 123, 201-215.
Eich, E. ve Metcalfe, J: (1989). Mood-dependent memory for internal versus external events. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 15, 433-455.
Er, N. ve Uçar, F. (2004). Yoğun duygu yüklü yaşam olaylarında, kişisel anı aktarımları ve referans noktaları aracılığıyla otobiyografik bellek örüntülerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 79(53), 1-18.
Er, N. (2006). Duygu durum sıfat çiftleri (DDSÇ) Listesi. İstanbul Çalışmaları Dergisi, 26, 21-43.
Frijda, N. H. (1986). The emotions. Cambridge: Cambridge University Press.
Gaston, E. T. (1968). Man and music. E. T. Gaston, (Ed.), Music in therapy içinde. London: Collier-Macmillan.
Gülgöz, S. ve Rubin, D. C. (2001). Kişisel anıların hatırlanması: Bir betimleme çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 16, 37-51.
Goodwin A. M. ve Williams, J. M. G. (1982). Mood-induction research: Its implications for clinical depression. Behaviour Research and Therapy, 20 ,373-382.
Ingram, R. E. (1984). Toward an information-processing analysis of depression. Cognitive Therapy and Research, 8, 443-478.
Knight, B. G., Maines, M. L. ve Roninson (2002). The effects of sad mood on memory in older adults: A test of the mood congruence effect. Psycgology and Aging, 17, 653-661.
Koçaçoğlu, C. A. (1985). Fon müziğinin, bireyin kaygı düzeyine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Lazarus, R. S. (1984). Thoughts on the relation between emotion and cognition. K. R. Scherer ve P. Ekman, (Ed.), Approaches to emotion içinde. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Matt, G. E., Vazquez, C. ve Campbell, W. K. (1992). Mood-congruent recall of affectively toned stimuli: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 12, 227-255.
Pearce, S. A., Isherwood, S., Hrouda, D., Richardson, P. H., Erksine, A. ve Skinner, J. (1990). Memory and pain: Test of mood congruity and state dependent learning in experimentally induced and clinical pain. Pain, 43, 187-193.
Plutchik, R. (1980). A language for the emotions. Psychology Today, 13, 68-78.
Rusting, C. L. (1999). Interactive effects of personality and mood on emotion-congruent memory and judgement. Journal of Personality and Social Psychology, 77 (5).
Safer, M. A., Christianson, S. A, Autry, M. W. ve Österlund, K. (1998). Tunnel memory for traumatic events. Applied Cognitive Psychology, 12, 99-117.
Seibert,P. S. ve Ellis, H. C. (1991).Aconvenient self-referencing mood induction procedure. Bulletin of the Psychomonic Society, 2,121-123.
Setliff, A. E. ve Marmurek, H. H. C. (2002). The mood regulatory function of autobiographical recall is moderated by self-esteem. Personality and Individual Differences, 32, 761-771.
Salovey, P. ve Singer, J. A. (1989). Mood congruency effects in childhood versus recent autobiographical memories. Journal of Social Behavior and Personality, 4, 99-120.
Szostak, C, Lister, R., Eckardt, M. ve Weingartner, H. (1994). Dissociative effects of mood on memory. R. M. Klein ve B. K. Doanne, (Ed.), Psychological concepts and dissociative disorders içinde (187-206). Hillsdate, NJ: Erlbaum.
Taesdale, J. D. (1983). Negative thinking in depression: Cause, effect, or resiprocal relationship? Advances in Behaviour Research and Therapy, 5, 3-25.
Talarico, J. M., LaBar, K. S. ve Rubin, D. C. (2004). Emotional intensity predicts autobiographical memory experience. Memory & Cognition, 32, 1118-1132
Tosun, A. ve Dağ, İ. (2000). Depresif duygu durumu olan ve olmayan kişilerin, örtük bellek görevinde duygu durum tutarlı bellek yanlılığı açısından karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (46), 29-39.
Ucros, C. G. (1989). Mood state-dependent memory: A meta- analysis. Cognition and Emotion, 3, 139-167.
Velten, E. (1968). A laboratory task for induction of mood states. Behavioral Research and Therapy, 6, 473-482.
Wang, Q ve Brockmeier, J. (2002). Autobiographical remembering as cultural practice: Understanding the interplay between memory, self and culture. Culture & Psychology, 8, 45-64.
Watkins, P. C, Vache, K., Verney, S. P., Muller, S. ve Mathews, A. (1996). Unconscious mood- congruent memory bias in depression. Journal of Abnormal Psychology, 105 (1), 34-41.
Williams, J. M. G., Watts, F. N., MacLeod, C. ve Mathews, A. (1988). Cognitive psychology and emotional disorders. New York: Wiley.