TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik Programınca Desteklenen Dergiler Üzerine Bir Değerlendirme: Yayıncı Ülkeler ve Disiplin Farklılıklarına Yakından Bakış

Bilimsel iletişim sürecinin en önemli aktörlerinden biri bilimsel dergilerdir. Bilimsel dergiler araştırma bulgularının sunulduğu en önemli kayıt ortamlarıdır ve bu ortamlar sayesinde bilimsel bilginin tüm dünyayla paylaşılması mümkün hale gelmektedir. Ancak günümüzde çeşitli yayınevlerine ait binlerce dergi yayımlanmakta ve bu dergilerin kalitesi ile ilgili pek çok soru işareti bulunmaktadır. Pek çok ülke bu sorunun üstesinden gelebilmek üzere dergiler için çeşitli düzeyleri içeren sınıflamalar geliştirmektedirler. Bu listeler akademik teşvik ve yükselmelerde kullanılabildiği gibi araştırmacılara yayın yapabilecekleri dergiler konusunda rehberlik etmesi için de kullanılabilmektedirler. Türkiye’de yayımlanan en önemli dergi listesi TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik Programına (UBYT) ait olan listedir. Temel amacı Türkiye adresli kaliteli yayın sayısını ve bu yayınların görünürlüğünü artırmak olarak açıklanan UBYT’de dergiler 2019 yılı itibariyle dört temel seviyede gruplandırılmakta bu dergilerde yayın yapan yazarlar program sayesinde ödüllendirilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı UBYT dergi listesinde yer alan dergilerin yayımlandıkları ülkeler ve yayımlandıkları disiplinler dikkate alınarak değerlendirilmesi ve sonuçların sunulmasıdır. Bu amaç doğrultusunda UBYT 2019 listesinde yer alan 10.465 ve 2018 listesinde yer alan 12.888 dergi ile bu dergilerde yapılan Türkiye adresli yayınlara ilişkin istatistikler derinlemesine incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye adresli yayınların büyük çoğunluğu UBYT tarafından en düşük seviyede sınıflandırılan dergilerde yayımlanmaktadır. Hesaplama yönteminin değiştirilmesi ile birlikte 2018 yılı dergi listesi ile 2019 yılı dergi listesinde dergilerin konumlarında önemli değişiklikler olduğu saptanmıştır. Bunun yanında UBYT dergi listesinin teşvik sınıflarında farklı disiplinlerin eşit şekilde temsil edilmediği sonucuna da ulaşılmıştır. Yüksek teşvik miktarları ile desteklenen dergilerin neredeyse tamamının Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerine ait dergiler olduğu ortaya çıkarılmış, Türkiye adresli tüm dergilerinin en düşük seviyede sınıflandığı saptanmıştır. Araştırma sonuçları mevcut UBYT sisteminin iyileştirilmesi süreçlerinde uygulamayı yürüten TÜBİTAK ULAKBİM’e yardımcı olabilecek bulgular sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Bilimsel yayın teşviği, UBYT, bilimsel dergi listeleri, dergi sınıflandırması, performans değerlendirme

An Evaluation on Journals Supported by TÜBİTAK Incentive Program for International Scientific Publications: Closer Look at the Origins and Disciplines of the Journals

One of the most important actors in the scholarly communication process is scientific journals. Scientific journals are the most important environment, where research findings are presented, and thanks to these environments, it is possible to share scientific information all over the world. However, thousands of scientific journals are published and there are many question marks about the quality of these journals for the last couple of decades. Many countries develop journal classifications with various levels to overcome the quality problem. These lists are used for academic incentives and promotions, as well as to guide the researchers on journals where they can publish. In Turkey, one of the most important journal lists is provided by TÜBİTAK Incentive Program for International Scientific Publications (UBYT). The main objective of the program is to increase the number of high-quality publications authored by Turkey addressed scholars and to increase the visibility of the publications. The journals are grouped into four basic levels in the UBYT program, and the authors are awarded by the program in terms of the levels of the journals. The main aim of this study is to reveal whether the UBYT journal list considers regional and disciplinary differences. To achieve this aim, statistics and bibliometric data on the journals included in the 2018 and 2019 UBYT journal lists are obtained. The countries of origins of the journals and the subject areas are taken into consideration for the analyses. According to the results, most of the Turkey-addressed publications are published in low-level journals. With the change of the calculation method, significant changes are determined in the positions of the journals in 2018 and 2019 journal lists. In addition, it is concluded that not all disciplines are represented equally in the Program’s levels. It is discovered that almost all the top-tier journals are the journals of North America and Europe. All Turkey-addressed journals are classified into the low-level journals. The results of the research provide findings that may help TÜBİTAK ULAKBİM to improve the processes in the existing UBYT system.

Keywords:

Incentives for scientific papers;, UBYT, scientific journal lists, journal classifications, performance evaluation,

PDF

___

Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (2020, 16 Ocak). T. C. Resmi Gazete (Sayı: 31011). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/01/20200117-9.pdf
Al, U. (2010). Atıf dizinlerinde yayın yapılması nereye kadar desteklenecek? Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji, 23(1191), 14-15. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~umutal/publications/CBT.pdf
Article Influence Score. (2019). Erişim adresi: http://help.incites.clarivate.com/incitesLiveJCR/glossaryAZgroup/g4/7790-TRS.html
Chodos, A. (2006). March 20, 1800: Volta describes the electric battery. APS News, 15, 3. Erişim adresi: https://www.aps.org/publications/apsnews/200603/history.cfm
Clarivate Analytics. (2012). OECD category to Web of Science category mapping 2012. Erişim adresi: http://help.prod-incites.com/inCites2Live/5305-TRS/version/default/part/AttachmentData/data/OECD%20Category%20Mapping.xlsx
Clarivate Analytics. (2018). Back to the future: Institute for Scientific Information re-established within Clarivate Analytics. Erişim adresi: https://clarivate.com/news/back-future-institute-scientific-information-re-established-within-clarivate-analytics/
DORA. (2019). Araştırma değerlendirmesi üzerine San Francisco Deklarasyonu. Erişim adresi: https://sfdora.org/wp-content/uploads/2019/01/DORA_Turkish.pdf
ENRESSH. (2019). About. Erişim adresi: https://enressh.eu/about/
Faraday, M. (1832). V. Experimental researches in electricity. Philosophical Transactions of Royal Society of London. Doi: 10.1098/rstl.1832.0006
Franklin, B. (1752). XCV. A letter of Benjamin Franklin, Efq; to Mr. Peter Collinson, F.R.S. concerning an electrical kite. Erişim adresi: https://royalsocietypublishing.org/doi/pdf/10.1098/rstl.1751.0096
Good, B., Vermeulen, N., Tiefenthaler, B. ve Arnold, E. (2015). Counting quality? The Czech performance-based research funding system. Research Evaluation, 24(2), 91-105. Doi: 10.1093/reseval/rvu035
Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyeliğine Yükseltme ve Atama Kriterleri 2019. (2019). Erişim adresi: https://www.hacettepe.edu.tr/akademik/atama/Kriter2019GSF.pdf
Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyeliğine Yükseltme ve Atanma Kriterleri. (2019). Erişim adresi: http://kriter.hacettepe.edu.tr
Kulczycki, E. (2017). Assessing publications through a bibliometric indicator: The case of comprehensive evaluation of scientific units in Poland. Research Evaluation, 26(1), 41–52. Doi: 10.1093/reseval/rvw023
Master Journal List. (2020). Downloads. Erişim adresi: https://mjl.clarivate.com/home
Taşkın, Z. ve Doğan, G. (2019, 2 Temmuz). Akademik performans ölçümünde sanat ve insan bilimleri. Sarkaç. Erişim adresi: https://sarkac.org/2019/07/akademik-performans-olcumunde-sanat-ve-insan-bilimleri/
Tenopir, C. ve King, D.W. (2000). Towards electronic journals: Realities for scientists, librarians and publishers. Erişim adresi: http://www.cogsci.ecs.soton.ac.uk/cgi/psyc/newpsy?11.084
The World Bank. (2019). The World Bank country and lending groups. Erişim adresi: https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups
Tonta, Y. (2017a). TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) programının değerlendirilmesi. Ankara: TÜBİTAK ULAKBİM, 2017.
Tonta, Y. (2017b). Does monetary support increase the number of scientific papers? An interrupted time series analysis. 6th International Conference on Scientometrics & Informetrics: Conference Proceedings, Wuhan University, Wuhan, China, 16-20 Ekim 2017 içinde (s. 1228- 1239). Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-ISSI2017-paper.pdf
Tonta, Y. ve Akbulut, M. (2019). Does monetary support increase citation impact of scholarly papers? (Yayın aşamasında). arXiv:1909.10068. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/Yayinlar/tonta_akbulut-arxiv.pdf
TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) Programı Uygulama Usul ve Esasları. (2018). Erişim adresi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/wp-content/uploads/sites/4/2019/05/2019_UBYT_Uygulama_Usul_ve_Esaslar%c4%b1.pdf
UBYT Hakkında. (2020). Erişim adresi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/anasayfa/ubyt/ubyt-hakkinda/
UBYT S.S.S. (2020). Erişim adresi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/anasayfa/ubyt/ubyt-s-s-s/
ÜAK. (2019). Tablo 11 - Sosyal, beşeri ve idari bilimler temel alanı. Erişim adresi: http://www.uak.gov.tr/temelalan/TA_Tablo11_2019E_250919.pdf
Yaltırak, C. (2014). TÜBİTAK yayın teşvik sistemini değiştirmeli! Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji, 1409, 18. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Cenk_Yaltirak/publication/261061799_Tubitak_yayin_tesvik_sistemini_degistirmeli/links/02e7e533197561e007000000.pdf
Zeigler, D. (2012). Evolution and cumulative nature of science. Evolution: Education and Outreach, 5(4), 585-588. Doi: 10.1007/s12052-012-0454-6