Kuzey Kıbrıs’ta Kadın Sağlığı ile İlgili Yapılmış Hemşirelikte Lisansüstü Tezlerin Özellikleri: Bir İçerik Analizi Çalışması

Kuzey Kıbrıs’taki kadın sağlığının durumunu gösteren sağlık ölçütlerinde veri eksiklikleri bulunmakta ve bu durum kadın sağlığı hizmetlerinin planlanmasını olumsuz etkilemektedir. Hemşirelik alanında yapılan araştırmaların yeterli nitelikte ve nicelikte olmaması hemşireliğin bilimselleşme yolunda önemli bir sorunudur. Tüm bu sorunlar doğrultusunda, ülkedeki kadın sağlığı ile ilgili yapılmış hemşirelik araştırmalarının incelenmesi önemli görülmektedir. Bu makalenin amacı, Kuzey Kıbrıs’ta yer alan bir üniversitede kadın sağlığı ile ilgili yapılmış hemşirelikte lisansüstü tez çalışmalarını incelemektir. Araştırmanın tipi, nitel araştırma yöntemlerinden belgesel kaynak analizi ve içerik analizi yöntemidir. Araştırmanın evrenini, Kuzey Kıbrıs’ta yer alan bir üniversitenin Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programında 2010-2020 yılları arasında yapılan İngilizce ve Türkçe lisansüstü tezler (93 tez) oluşturmuştur. Örneklem kapsamında ise kadın sağlığı ile ilgili yapılmış 21 hemşirelikte lisansüstü tez çalışması yer almaktadır. Verilerin toplanmasında, belgeler/yayınlar yoluyla bilgi toplama tekniği kullanılmıştır. Üniversitenin kütüphane veritabanında dizinlenen tezler taranmış; veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan yayın sınıflama formu aracılığı ile toplanmıştır. Bu form, araştırma stratejileri-yöntemleri, konu başlıkları, veri toplama teknikleri, örnekleme tekniği, örgüt türü ve görsel içerik türü olmak üzere altı kategoride sınıflandırılmıştır. Çalışmada, tezlerin %81 ile çoğunluğunun yüksek lisans tezi ve %57,1’inin tanımlayıcı tipte araştırma olduğu, sadece 1 deneysel çalışmanın yapıldığı, %66,7’sinde görsel içeriğin bulunduğu ve çoğunlukla kadın sağlığını geliştirmeye yönelik çalışmaların yapıldığı saptanmıştır. Çalışmada, tezler üzerinde veri toplama tekniği ile örnekleme teknik türü bildirimi yapılmasında hata ve eksikliklerin olduğu ve ölçek kullanımının az olduğu (%33,3) bulunmuştur. Ülkede kadın sağlığının korunmasına, geliştirilmesine, iyileştirilmesine ve sürdürülmesine yönelik çok yönlü hemşirelik araştırmalarının artırılması, tezlerin yayına dönüştürülmesi, hemşirelikte yapılan doktora tezlerinde kuram/model kullanılması, çalışmaların yöntem ve tekniklerinde görülen eksikliklerin gelecekte yapılacak olan çalışmalarda dikkate alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Araştırma, Hemşirelik, İçerik Analizi, Kadın sağlığı

PDF

___

Akalpler, Ö. ve Eroğlu, K. (2015). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde üniversite öğrencilerinin sık görülen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara ilişkin bilgileri ve cinsel davranışları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88660
Akalpler, O. ve Okumus, H. (2018). Gum chewing and bowel function after caesarean section under spinal anesthesia. Pakistan Journal of Medical Sciences, 34(5), 1242-1247. doi:10.12669/pjms.345.15772
Aksayan, S., Bahar, Z. ve Bayık, A. (2004). Hemşirelik disiplini ve araştırma. İ. Erefe (Ed.). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri (3. bs.) (s. 13-26) içinde. Ankara: Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Derneği.
Ardahan, M. ve Özsoy, S. (2015). Türkiye’de hemşirelik araştırmalarındaki eğilimler: Yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(4), 516-534.
Asit, G. (2019). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti medyasında etik sorunsalı: Kürtaj davası haberleri örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(1), 321-344. doi: 10.19145/e-gifder.424181
Best, J. (1959). Research in education. New Jersey: Prentice Hall.
Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (1982). Qualitative research for education: An introduction to theory and medhods. Boston: Allyn and Bacon.
Çakıcı, M., Çakıcı, E., Bayraktar, F., Subaşı, B., Karademir, D., Kayagül, F. ve Atabey, E. (2001). KKTC’de kadına yönelik şiddet. Kıbrıs Türk Tıp Dergisi, 2(2), 4-23.
Çakıcı, M., Düşünmez, S. ve Çakıcı, E. (2007). Kuzey Kıbrıs’ta kadına yönelik şiddet. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Ruh Sağlığı Derneği.
Dağcı, M. (2019). Türkiye’de 2008-2018 yılları arasında model ve kuram kullanılmış hemşirelik araştırmaları: Sistematik inceleme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (9), 929-943. doi: 10.38079/igusabder.591038
Devlet Planlama Örgütü (DPÖ). (2017). Ekonomik ve sosyal göstergeler / istatistik yıllığı 2011-2015. Erişim adresi: http://www.devplan.org/frame-tr.html
Durmuş, H. A. (2016). Türkiye’de hemşirelikte nitel araştırmaların durumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32(1), 90-96. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/egehemsire/issue/49333/630123
Duverger, M. (1973). Sosyal bilimlere giriş: Metodoloji açısından (Ü. Oskay, Çev.). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Emiroğlu, O. N., Kuru, N. ve Çopur, E. Ö. (2018). Türkiye’de 2009-2016 yılları arasında iş sağlığı hemşireliği alanında yürütülen lisansüstü tezlerin değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5(2), 116-127. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Nilguen_Kuru_Alici/publication/332410644_
Hinçal, E., Taneri, B., Taneri, U. ve Djamgoz, M. B. (2008). Cancer incidence in North Cyprus (1990-2004) relative to Europe Anrates. Asian Pac J CancerPrev, 9(4), 725-732. Erişim adresi: http://journal.waocp.org/?sid=Entrez:PubMed&id=pmid:19256767&key=2008.9.4.725
Kaptanoğlu, A. F., Süer, K., Diktaş, H. ve Hinçal, E. (2013). Knowledge, attitudes and behaviour towards sexually transmitted diseases in Turkish Cypriot adolescents. Centeur J Public Health, 21(1), 54-58. doi:10.21101/cejph.a3808
Karabulut, N., Gürçayır, D. ve Aktaş, Y. Y. (2019). Hemşirelik araştırma tarihi. ACU Sağlık Bil Derg, 10(2), 121-128. doi: 10.31067/0.2018.48
Madge, J. (1965). The tools of science an analytical description of social scince techniques. New York: Anchor Books.
Mammadov, B., Vural, G., Aytac, E. ve Mammadov, E. (2019). Novel design of a three-dimensional printed umbilical cord clamp: A proof of concept study. Asme. J. Med. Devices, 13(3), 035002. doi: 10.1115/1.4043763
Mammadov, B., Vural, G. ve Tosun, Ö. (2018). Risk factors associated with intimate partner violence during pregnancy in Northern Cyprus. Cyprus J Medsci, 1, 9-14. doi: 10.5152/cjms.2018.312
Masaroğulları, N. ve Uzunboylu, H. (2017). Kadına yönelik şiddet ve nedenleri. International Journal of Innovative Research in Education, 4(2), 85-96. doi: 10.18844/ijire.v4i2.2319
Mertan, B., Bayraktar, F., Pehlivan, G., Maner, U., Hüsnü, Ş. ve Çelik, D. (2012). Knowledge and attitudes toward domestic violence against women: The case of North Cyprus. Kadın/Women 2000, 13(2), 47-60.
NEU Grand Library. (2020). Library catalogue. Erişim adresi: http://library.neu.edu.tr/cgi-bin/koha/opac-main.pl
Özlüses, E. ve Çelebioglu, A. (2014). Educating fathers to improve breastfeeding rates and paternal-infant attachment. Indian Pediatrics, 51(8), 654-657. doi: 10.1007/s13312-014-0471-3
Paşalak, Ş. İ., Eroğlu, K. ve Akyüz, A. (2018). Kadın sağlığı hemşireliği alanında yapılan araştırmalarda kuram/model kullanımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(1), 91-108. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/egehemsire/issue/36787/327105
Pervaiz, R., Tulay, P., Faisal, F. ve Serakinci, N. (2017). Incidence of cancer in the Turkish Republic of Northern Cyprus. Turkish Journal of Medical Sciences, 47(2), 523-530. doi: 10.3906/sag-1510-145
Sancar, N., Nalca Andrieu, M., Hincal, E. ve Granit, D. (2017). Cancer incidence 2010-2014 among the North Cyprus population of adults aged 15 and over. Turkish Journal of Oncology / Türk Onkoloji Dergisi, 32(2), 43-54. doi: 10.5505/tjo.2017.1583
Sarpkaya, D. ve Eroğlu, K. (2011). Use of family planning methods among 15-49 age group women and affecting factors in Turkish Republic of Northern Cyprus. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 31(5), 1236-1244. doi: 10.5336/medsci.2011-22539
Sarpkaya Güder, D., Yalvaç, M. ve Vural, G. (2018). The effect of pregnancy Pilates-assisted childbirth preparation training on childbirth fear and neonatal outcomes: A quasi-experimental / quantitative research. Qual Quant, 52, 2667-2679. doi: 10.1007/s11135-018-0682-0
Sarpkaya Güder, D., Yalvaç, M. ve Vural. G. (2019). The effect of childbirth preparation training on primiparous women’s birth plans and the childbirth processes. Clinical and Experimental Obstetrics & Gynecology, 46(6), 924-932. doi: 10.12891/ceog4931.2019
Sökücü Yorgancı, F. ve Aslan, E. (2012). Kadının çalışma durumunun emzirmeye etkisi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 62-68.
Spear, H. J. (2007). Nursing theory and knowledge development: A descriptive review of doctoral dissertations, 2000-2004. Advances in Nursing Science, 30(1), 1-14.
Süer, H. K., Güvenir, M., Güler, E. ve Diktaş, H. (2012). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi'ne başvuran kan donörlerinde HBsAg, Anti-HCV, Anti-HIV ve Sifilis test sonuçlarının değerlendirilmesi. Klimik Dergisi, 25(3), 99-102. doi: 10.5152/kd.2012.28
Şafak, Ç. ve Tutkun, N. A. (2015). Anne sütü ile beslenme sürelerinin yaşam çözümlemesi ile incelenmesi: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti örneği. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 5(3), 167-176. doi: 10.5222/buchd.2015.167
Yalvaç, M. (2000). Kütüphane ve bilgi merkezlerinde sistem analizinin önemi ve uygulanabilirliği: Bir örnek: İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Bağlı Birimlere Yayın Sağlama Alt Sistemi’nde sistem analizi uygulaması. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Yüksel Koçak, D. ve Büyükkayacı Duman, N. (2019). Türkiye’de hemşirelik alanında üreme sağlığı-cinsel sağlık konularında yapılmış olan tezlerin içerik açısından incelenmesi. ACU Sağlık Bil Dergisi, 10(2), 265-270.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, B. (2015). İçerik çözümlemesi yönteminin tarihsel gelişimi uygulama alanları ve aşamaları. B. Yıldırım (Der.). İletişim Araştırmalarında Yöntemler: Uygulama ve Örneklerle (s. 105-155) içinde. Konya: Literatürk Akademia.