Aydan ŞEN BAYSAL, Hüseyin ÇAKIR, Mehmet TOPLU

Açık Eğitim Kaynaklarının Gelişimi ve Türkiye’de Uygulama Alanları

e-Öğrenme bir bilgisayar ağı üzerinden öğrenenlerin kendi kendine öğrenmesini temel alan eş zamanlı ve eş zamansız olarak gerçekleştirilen ve her birey için eşit eğitim imkânı sunan bir öğrenme çeşididir. Yüz yüze eğitimin ve e-Öğrenmenin etkinliğini artırmaya yönelik çalışmaların en önemlilerinden biri açık ders önerisinin geliştirilmesidir. Açık Eğitim Kaynakları AEK , derslerin İnternet ortamında açık ve ücretsiz olarak erişimine ve kullanımına imkân sağlayan her türlü ders kaynağıdır. Dünya’da “Açık Eğitim Kaynakları” ile ilgili çalışmalar 1990 yılların sonlarında ABD’de MIT’in öncülüğünde başlatılmıştır. Türkiye’de ise bu yöndeki çalışmaların ilk defa 2006 yılında Türkiye Bilimler Akademisi’nin TÜBA öncülüğünde başlatıldığı görülmektedir. Çalışmada “Açık Eğitim Kaynakları” konusunda çalışma yürüten ve sistematik altyapısını oluşturarak veri girişinde bulunan Ankara, Gazi, İstanbul Teknik, Hacettepe, Orta Doğu Teknik, Bartın, Harran ve Başkent Üniversiteleri ele alınmış ve bu üniversitelerin AEK Sistemleri çeşitli açılardan incelenmiştir. Araştırma sonucuna göre Türkiye’de AEK’ye yönelik girişimlerin yeterli düzeyde olmadığı,sadece sekiz üniversitenin bu yönde etkin bir çalışma içerisinde olduğu saptanmıştır. Çalışmada bu üniversiteler tarafından geliştirilen ve açık erişime açılan dersler; lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde incelenmiş ve doktora düzeyinde ders girişinde bulunan üniversite olmadığı tespit edilmiştir. En fazla ders girişinin fen bilimleri alanında, en az ders girişinin ise sağlık bilimleri alanında yapıldığı saptanmıştır. Ders materyalleri oluşturulmasında görsel, işitsel ve uygulamaya yönelik materyallerden ziyade pdf ortamında sunulan metinsel içeriklerin tercih edildiği görülmektedir. Açık ders herkesin erişimine açık olan ders içeriği sunmayı hedeflese de bazı üniversitelerdeki AEK’yi görebilmek için ilgili üniversitenin öğrencisi olmak gerekmektedir. Açık ders, ücretsiz ve açık eğitsel kaynakları barındıran ders olarak tanımlansa ve herkesin erişimine açık olması gerektiği düşüncesi yer alsa da bazı üniversitelerde bu sistemlere erişimde sadece o üniversite öğrencilerinin sahip olabileceği kullanıcı adı ve şifre ile sisteme giriş izni verilmektedir. Bu da sistemin oluşturma mantığına aykırıdır.

Anahtar Kelimeler:

Açık eğitim kaynakları, açık ders malzemeleri, e-Öğrenme, eğitimde fırsat eşitliği, yaşamboyu öğrenme, Türkiye’de açık eğitim kaynakları

The Evaluation of Open Educational Resources and TheApplication Areas of Turkey

E-learning is the kind of education that is based on the self-learning of learners and performs simultaneous and asynchronous learning and offers equal education for every individual. One of the most important works to improve the effectiveness of the face to face training and e-learning is to develop Open Educational Resources OER . OER is the all kinds of course source that allows the open and free access and use on the internet. The situation in Turkey is analyzed, studies on OER in Turkey was initiated under the leadership of Turkey Academy of Sciences TÜBA for the first time in 2006. In the study, it was examined eight universities included that Ankara, Gazi, İstanbul Technical,Hacettepe, MiddleEastTechnical, Bartın, Harran andBaşkent Universitywhich allow to reach OER system and make data entry. OER system of these universities was examined from various angles. The result of the research shows that the attempts to OER in Turkey is not sufficient and finds that only eight universities make entrance of course. Courses were examined that were included undergraduate, graduate and postgraduate, it was found that universities didn’t make course entrance for postgraduate courses. It was seen that the most courses are in the fiels of Science and the least courses are in the field of Health Science. Analyzing the course materials, it was found that OER focused on verbal materials such as PDFs ratherthan visual, auditory and practical materials. Although OpenCourse is defined as a course that includes free and open educational resources, some university allows that only their college students that have a user name and password login to system.

Keywords:

Open educational resources, open course materials, e-learning, equality of opportunity in education, lifelong learning, open educational resources in Turkey.,

PDF

___

Açık Ders Malzemeleri Hazırlama Kılavuzu. (2014). 5 Haziran 2014 tarihinde http://www. acikders.org.tr/dokumanlar/acikders malzemelerihazirlamakilavuzu.pdi adresinden erişildi.
AEShareNet. (2014). 17 Mart 2014 tarihinde http://www.rogerclarke.com/AEShareNet/ adresinden erişildi.
AKADEMA (2015). 4 Eylül 2015 tarihinde http://akadema.anadolu.edu.tr/home/about adresinden erişildi.
Akgül, M. (2006). Açık Erişim Bildirgesi. 20 Kasım 2014 tarihinde http://ab.org.tr/ab06/AB2006-bildirge.html adresinden erişildi.
ANKOS (2015). 20 Temmuz 2015 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/acikerisim/hakkimizda. html adresinden erişildi.
Audacity (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://audacity.sourceforge.net/7langMr adresinden erişildi.
Bakia, M. (2010). Internet-based education., International Encyclopedia of Education. P. Peterson, E. Baker ve B. McGaw (Yay. Haz.) Oxford: Elsevier B.V.
Bozkurt, A. (2015). Kitlesel Açık Çevrimiçi Dersler (Massive Online Open Courses - MOOCs) ve sayısal bilgi çağında yaşamboyu öğrenme fırsatı AUAd, 1(1), 56-81.
Brown, J.S. ve Adler, R.P. (2008). Minds on fire: Open education, the long tail, and learning 2.0. Educause Review, 43(1), 16-32. 08 Haziran 2014 tarihindehttp://www.educause.edu/ ir/library/pdf/ERM0811.pdf. adresinden erişilmiştir.
Bugscope. (2014). 21 Mart 2014 tarihinde http://bugscope.beckman.uiuc.edu adresinden erişildi.
CamStudio (2013). 20 Mayıs 2013 tarihinde http://camstudio.org adresinden erişildi.
ccLearn. (2014). 17 Mart 2014 tarihinde https://creativecommons.org/tag/cclearn adresinden erişildi.
CKAN The Open Source Data Portal Software (2014). 13 Haziran 2014 tarihinde http://ckan. org/ adresinden erişildi.
COL-OER (2015). 1 Eylül 2015 tarihinde http://col-oer.weebly.com/module-6—the-oer-lifecycle.html adresinden erişildi.
Creative Commons (2014). 10 Haziran 2014 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/Creative_ Commons adresinden erişildi.
Connexions. (2014). 19 Mart 2014 tarihinde http://cnx.org/aboutus/ adresinden erişildi
Decameron. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde http://www.brown.edu/Departments/Italian_ Studies/dweb/index.php adresinden erişildi
Downes, S.(2007). Models for sustainable open educational resources in ınterdisciplinary. Journal of Knowledge and Learning Objects, 3, 29-44.
DSH. (2014). 22 Mart 2014 tarihinde http://dsh.cs.washington.edu/ adresinden erişildi.
EduTools. (2014). 17 Mart 2014 tarihinde http://wcet.wiche.edu/learn/edutools adresinden erişildi.
E-learning. (2014). 1 Haziran 2014 tarihinde http://en.wikipedia.org/wiki/E-learning adresinden erişildi.
EOL. (2014). 17 Mart 2014 tarihinde http://eol.org/ adresinden erişildi.
Ertürk, K. L. (2008). Türkiye’de bilimsel iletişim: Bir açık erişim modeli önerisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Exe. (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://exelearning.net/?lang=en adresinden erişildi.
Explatories. (2014). 19 Mart 2014 tarihinde http://cs.brown.edu/exploratory/ adresinden erişildi.
Faulkes. (2014). 22 Mart 2014 tarihinde http://www.faulkes-telescope.com/ adresinden erişildi.
Fitzgerald, B. (2007). Open content licensing (OCL) for open educational resource. OECD. 12 Haziran 2014 tarihinde: http://www.oecd.org/edu/ceri/38645489.pdf adresinden erişildi.
Forum On The Impact Of OpenCourseware for Higher Education in Developing Countries Final Report. (2002). Paris: UNESCO.
Geser, G. (2007). Open educational practices and resources - OLCOS roadmap 2012. Salzburg. 16 Nisan 2013 tarihinde http://www.olcos.org/english/roadmap/ adresinden erişildi.
Gimp. (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://www.gimp.org/ adresinden erişildi.
Glo Maker. (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://glomaker.org adresinden erişildi.
Handsonuniverse. (2014). 21 Mart 2014 tarihinde http://handsuniverse.org adresinden erişildi.
Hewlett. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde http://www.hewlett.org/programs/education/openeducational-resources adresinden erişildi.
HotPotatoes (2013). 20 Mayıs 2013 tarihinde http://hotpot.uvic.ca adresinden erişildi.
JeLSIm. (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://jelsim.org web sitesinden erişildi.
JHSPH. (2014). 19 Mart 2014 tarihinde http://ocw.jhsph.edu/ adresinden erişildi.
JOCW. (2014). 19 Mart 2014 tarihinde http://www.jocw.jp/AboutJOCW.htm adresinden erişildi
Johnstone, S.(2005). Open educational resources serve the world. Educause Review Online, 15-18.
Karasözen, B., Zan, B., U. ve Atılgan D. (2010) Türkiye’de Açık Erişim ve Bazı Ülkelerle Karşılaştırma. Türk Kütüphaneciliği, 24 (2), 235-257.
Kumar, V. (2009). Open educational resources in India’s national development, Open Learning. The Journal of Open, Distance and e-Learning, 24(1), 77-84.
Kurşun, E. (2011). An Investigation of Incentives, Barriers and Values About The OER Movement in Turkısh Universities: Implications. for Policy Framework. Yayımlanmamış Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Kurşun, E., ve Çağıltay, K. (2011). Open educational resources: Opportunities and challenges for Turkish higher educational institutions. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK-2011) Bildiri Kitabı, c. 2/ Bölüm XI içinde (ss. 1405-1410). İstanbul: T.C. Yükseköğretim Kurulu.
Libre Office. (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://tr.libreoffice.org/home/ adresinden erişildi.
Martinez, S. (2014). OCW (OpenCourseWare) and MOOC (Open Course Where?). In Proceedings of OpenCourseWare Consortium Global 2014: Open Education for a Multicultural World.
McAuley, A., Stewart, B., Siemens, G. ve Cormier, D. (2010). The MOOC Model for Digital Practice. 2 Eylül tarihinde http://www.elearnspace.org/Articles/MOOC_Final.pdf adresinden erişildi.
MITstory (2011). 11 Şubat 2014 tarihinde http://mitstory.mit.edu/ adresinden erişildi.
MITOpenCourseWare (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde ocw.mit.edu web sitesinden erişildi:http://ocw.mit.edu/index.htm
OCW Statistics (2014). 2 Şubat 2014 tarihinde http://ocw.mit.edu/about/site-statistics/ adresinden erişildi.
OCWConsortium (2013). 20 Mayıs 2013 tarihinde http://www.ocwconsortium.org/ adresinden erişildi.
OER Commons. (2014). 17 Mart 2014 tarihinde http://www.oercommons.org/ adresinden erişildi.
OLI. (2014). 22 Mart 2014 tarihinde https://oli.cmu.edu/ adresinden erişildi.
Open Courseware and Developing Countries: Building a Community. (2002). Paris: Unesco. 25 Mayıs 2014 tarihinde: http://learn.creativecommons.org/wp-content/uploads/2008/03/ forumreportwcet.pdf adresinden erişildi.
OpenER. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde http://www.ou.nl/web/english/home adresinden erişildi.
OpenLearn. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde http://www.open.edu/openlearn/ adresinden erişildi.
Open.Michigan. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde https://open.umich.edu/about/strategy adresinden erişildi.
Open Yale. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde http://oyc.yale.edu/about adresinden erişildi.
ParisTech OCW. (2014). 19 Mart 2014 tarihinde http://www.paristech.fr/index.php/eng/ adresinden erişildi.
Schaffert, S. ve Geser, G. (2008). Open educational resources and practices. eLearning Papers, 1-10.
Sitemeter(2015).3Mart20151^a^r^^t^^r^c^e^t^'^'^f):/^/^www^.sitemeter.com/?a==stats&s=s48acikders&r=0 adresinden erişildi.
Smith, M. ve Casserly, C. (2006). The Promise of open educational resources. Change: The Magazine of Higher Learning, 38(5), 8-17
Stacey, P. (2007). Open educational resources in a global context. First Monday: Peer-Reviewed Journal on the Internet, 2(4), 1-21.
Sofia. (2014). 20 Mart 2014 tarihinde http://iiscs.wssu.edu/drupal/node/418 adresinden erişildi.
Tarihçe (2015). 10.2015 tarihinde http://www.harran.edu.tr/tr/universitemiz/tarihce/ adresinden erişilmiştir.
TÜBA Açık Ders Malzemeleri Projesi. (2011). 20 Mayıs 2013 tarihinde http://www.acikders. org.tr/dokumanlar/acikders_proje_tanitim_07_12.pdf adresinden erişildi.
Türkiye’deki Üniversite Listeleri (2014). 01 Mayıs 2014 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/ T%C3%BCrkiye’deki_%C3%BCniversiteler_listesi adresinden erişildi.
Usu. (2014). 22 Mart 2014 tarihinde http://itls.usu.edu/#instructional_technology adresinden erişildi.
Utah. (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://itls.usu.edu/index.html adresinden erişildi.
Üniversiteler (2015). 10.02.2015 tarihinde http://yok.gov.tr/web/guest/universitelerimiz adresinden erişilmiştir
Wikiversity. (2014). 17 Mart 2014 tarihinde http://en.wikiversity.org/wiki/Wikiversity:Main_ Page adresinden erişildi.
Wink (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://www.debian.org.tr/Wink adresinden erişildi.
Xerte (2013). 18 Mayıs 2013 tarihinde http://www.nottingham.ac.uk/xerte/index.aspx adresinden erişildi.
Yazıcı, A., Özkul A. E., ve Çağıltay K. (2008). OpenCourseWare Initiative in Turkey. Future e-Learning Conference, İstanbul Üniversitesi Yayınları No:4793, 489-494.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yuan, L., MacNeill, S. ve Kraan, W.(2008). Open educational resources - Opportunities and challenges for higher education. Bristol: Joint Information Systems Committee.
Yunus Emre (2015). 4 Eylül 2015 tarihinde http://yunusemre.anadolu.edu.tr/ adresinden erişildi.