ERDAL AKSOY, ZEYNEP SERAP TEKTEN AKSÜRMELİ

DİASPORA İÇİNDE DİASPORA: ALMANYA ALEVİLERİ

Avrupa’daki Türk varlığının nasıl tanımlanabileceği konusundan hareketle son zamanlarda Türklerin “etnik azınlık” mı yoksa “diaspora” mı oldukları konusu tartışılmaktadır. Başlangıçta “misafir işçi” olarak Almanya’ya göçen Türkler içerisindeki Alevi topluluğunun kültürel ve politik konumunun ne olduğu bu tartışmanın daha da karmaşıklaşmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada diaspora kavramı ele alınarak Almanya’da yaşamakta olan Alevi cemaati/topluluğu incelenmektedir. Bu çerçevede Almanya’daki Alevileri, ayrı bir diaspora olarak tanımlamanın kavramsal boyutlarına ve politik sonuçlarına değinilmiştir. Almanya’daki Alevi dernekleri homojen bir nitelik taşımasalar da Almanya’daki Alevilerin dernekleşme faaliyetleri ayrı bir diaspora oldukları iddiasını güçlendiren niteliktedir. Ayrıca, Almanya’daki Alevi topluluğunun ayrı bir diaspora olarak tanımlanmasını mümkün kılan politik mobilizasyonu sağlayan diğer faktörler de ele alınmıştır. Bu makale, Almanya’da Alevilerin diasporik bir topluluk olarak varlıklarını inkâr etmemekle birlikte, Alevi diasporası tanımının anlamlı olmasını sağlayan politik koşullara ve Almanya’daki Alevi varlığının bu kavram etrafında anlaşılmasının politik sonuçlarına dikkat çekmektedir. Ayrıca, Almanya’daki Türk varlığının ayrı diasporalara bölünmüş olarak ele alınmasından ziyade bir bütün olarak değerlendirilmesinin Almanya’daki Türk varlığı açısından politik ve kültürel öneminin anlaşılması gerekmektedir. Diasporadaki Türk varlığını kendi içinde daha küçük diasporalara bölmek (Alevi, Dersim diasporası vb.) yerine diasporada, “etnik azınlık” olarak haklarının, kimliklerinin savunucu ve takipçisi olmak ve de daha da önemlisi ev sahibi ülkelerin hala “yabancı işçi”, “göçmen işçi” olarak tanımladıkları Türklere uyguladıkları asimilasyona bir bütün olarak karşı çıkmak daha olumlu sonuç alınabilecek bir tercih olarak değerlendirilmiştir.

DIASPORA WITHIN DIASPORA: GERMAN ALEVIS

Whether Turkish population can be defined as a “ethnic minority” or “diaspora” on the basis of how to define Turkish existence in Europe has recently been an issue of discussion. The cultural and political position of of the Alevi community, who migrated to Germany as “guest workers” with other Turkish migrants, in Turkish population in Germany further complicates the issue. In this article, Alevi community living in Germany is analyzed on the basis of the diaspora concept. Although the Alevi organizations in Germany are not homogenous, the organizational activities of Alevis strengthen the claim that Alevis form a seperate diaspora in Germany. Furthermore, other factors enabling political mobilization which are necessary for defining Alevis in Germany as a diaspora, are elaborated in the article. This study does not deny the existence of Alevis as a seperate diaspora in Germany, however, it points out that defining Alevi community as a seperate diaspora in Germany has some political and cultural consequences. Moreover, handling the Turkish existence in Germany as a totality rather than as fragmented diasporas is politically and culturally important to Turkish population in Germany. Therefore, instead of dividing The Turkish diasporic community into smaller different diasporas (such as Alevi, Dersim diaspora etc.), defending and demanding the rights unitedly as a “ethnic minority” and more importantly resisting the assimilation of Turkish people who are described as “foreign worker”, “ immigrant worker” in receiving countries, is considered as a better option for Turkish people in diaspora.

PDF

___

Zırh, Besim Can ve Akçınar, Mustafa. (2013). “Derin Bir Kuyu Dersim’e Berlin’den Bakmak.” Dersim’i Parantezden Çıkartmak: Dersim Sempozyumu’nun Ardından. Ed. Songül Aydın and Şükrü Aslan. İstanbul: İletişim. 44-75.

Şahin, Şehriban. (2002). “Bir Kamusal Din Olarak Türkiye’de ve Ulus Ötesi Sosyal Alanlarda İnşa Edilen Alevilik”. Folklor ve Edebiyat 29, 123-162.

Soysal, Yasemin Nuhoğlu (1994). Limits of Citizenship: Migrants and Postnational Membership in Europe. Chicago, London: The University of Chicago.

Safran, William. (2015). “Diasporaların Karşılaştırılması ve Yapısal Çözümlemesi”. Diaspora ve Kimlik. Dü. Mehmet Ali Yolcu. Çev. Mehmet Emin Dede. Konya: Kömen Yayınları. 95-132.

Safran, William. (1991). Diasporas in modern societies: Myths of homeland and return.Diaspora: A journal of transnational studies 1 (1), 83-99.

Sökefeld, Martin. (2006). “Mobilizing in Transnational Space: A Social Movement Approach to the Formation of Diaspora”. Global Networks 6 (3), 265-284.

Sökefeld, Martin. (2003). “Alevis in Germany and Politics of Recognition”. New Perspectives on Turkey 29, 133-161.

Sökefeld, Martin. (2002). “Alevi Dedes in German Diaspora: The Transformation of a Religious Institution”. Zeitscrift für Ethnologie 163-186.

Özkan, Türkan ve Coşan-Eke, Deniz. (2014). Diasporada Alevi Hareketinin Dönüşümü: Münih’te Bir Vaka Çalışması. Research Turkey: Centre for Policy and Research on Turkey. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. http://researchturkey.org/tr/ transformation-of-the-alevi-movement-in-diaspora-a-case-study-in-munich/.

Massicard, Elise. (2010). “Alevi Communities In Western Europe: Identity And Religious Strategies”. Yearbook of Muslims in Europe 2, 561-592.

Mandel, Ruth. (2000). “Yabancı Ortamlarda Alevi-Bektaşi Kimliği Berlin Örneği.” Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 14, 59-67.

Kaya, Ayhan. (1999). “Türk Diyasporasında Etnik Stratejiler ve ‘Çok-Kültürlülük’ İdeolojisi: Berlin Türkleri”. Toplum ve Bilim 82, 23-57.

Demiray, Mehmet ve Tuncel, Turgut Kerem. (2008). ”Wrestling for Self-Definition in Transnational Space: A Case Study of the Identity Construction of Alevis in Turkey and Germany”. The 1st Global Conference Diasporas Exploring Critical Issues. Oxford.

Coşan-Eke, Deniz. (2014). “Transnational Communities: Alevi Immigrants in Europe”. Journal of Alevism-Bektashism Studies 10, 167-194.

Cohen, Robin. (1996). “Diasporas and the nation-state: from victims to challengers.”International Affairs 72(3), 507-520.

Clifford, James. (2015). “Diasporalar”. Diaspora ve Kimlik. Ed. Mehmet Ali Yolcu. Çev. Mehmet Ali Yolcu. Konya: Kömen Yayınları. 5-70 .

Bruneau, Michel. (2015). “Diasporalar, Uluslar Ötesi Mekânlar ve Topluluklar.” Diaspora ve Kimlik. Ed. Mehmet Ali Yolcu. Çev. Erdem Tazegül. Konya: Kömen Yayınları. 71-94.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi