ALEVİLİK ÖĞRETİSİ AÇISINDAN ÖNEMLİ BİR ESER: FETVANAME RİSALESİ

Bu makale, Fetvaname isimli bir risaleyi konu edinmektedir. Fetvaname, hususi kütüphanemizde bulunan mecmuanın 39-43 varaklarında yer almaktadır. Alevi ve Bektaşi edebiyatının çeşit ve zenginliği dikkate alınacak olursa Fetvaname, Buyruk adıyla anılan eserlerin içerik, konu ve biçimine benzemektedir. Buyruklardaki Safiyüddin ile oğlu Şeyh Sadreddin’in soru-cevap üslubu ile ele aldıkları konular bu Fetvaname ile müşterektir. Buyruklarla aynı içerik ve aynı başlıklara sahip olmasına rağmen Fetvaname adını taşıyan böyle bir esere esere ilk defa rastlanmaktadır. Bu münasebetle mecmuada yer alan Fetvaname, Latin harflerine aktarılmasıyla okuyucu ve araştırmacıların metnin muhteviyatından haberdar olmasına imkânı sağlanmış oldu. Fetvanamede, Buyruklarda yer alan konulara ek olarak Buyrukların tetimmesinde benzeri konu ve hususlara da yer verilmektedir. Alevi ve Bektaşi erkânında post, tığ, sofra, saka ve tıraş gibi önemli konular ve dualar da bulunmaktadır. Mecmuada Fetvaname dışında manzum-mensur başka örneklere de rastlanmaktadır. Manzum metinler nefes türündedir ve çoğunluğu Nesimi, Hatayi, Virani, Yemini gibi büyük âşık ve ariflere aittir. Mecmua, yüz yirmi sayfadan oluşmakta ve yirmi sayfası boş olduğundan seksen sayfasında yazı bulunmaktadır. Türk kültür tarihinde Alevi ve Bektaşi kültürü başlı başına önemi haizdir. Araştırmalar arttıkça bu hususta yeni eserler gün yüzüne çıkarılıp tanıtılacak ve yayımlanacaktır. Bu çalışmada ilk defa gün yüzü görecek olan “Fetvaname” de bunlardan birisidir.

An Important Work In Terms Of Alevism Doctrine: Fetvaname Risalesi

This article focuses on the Risale (epistle) called Fetvaname in the Journal in our private library. Fetvaname is included in pages 39-43 of the Journal. It is quoted in this article in Latin letters. Considering variety and richness of the Alawi and Bektashi literature, Fetvaname resembles content, subject and form of the works called Buyruk. The subjects and question-answer method used between Sheikh Safiyüddin and his son Sheikh Sadreddin in the Buyruks are similar to Fetvaname. Alawi and Bektashi culture in the Turkish cultural history has its own characteristics and an important place. Many works have been produced about this belief, which has survived from centuries to the present, in terms of both its literature and the richness of the assembly and dhikr (praise) reflecting the practice of this literature. However, new species, resources and documents still emerge over time. Fetvaname which will come to light for the first time in this study is one of them. Fetvaname is a work in which the principles of Alawi and Bektashi beliefs, thoughts and behaviours are put forward through question-answer method. In this study, the opportunity of reaching the text was provided by recording the full text of the Fetvaname. Apart from the subjects included in the Fetvaname, subjects and issues similar to the treatises in the Buyruks are also included. Topics such as ‘’Post’’, ‘’Tığ’’, ‘’Sofra’’, ‘’Saka’’ and ‘’Tıraş’’ and prayers were included. These issues are written in prose style. It also includes poetic style with two hundred and six verse belonging to great wise men such as Nesimi, Hatayi, Virani, and Yemini. The Journal consists of the total number of one hundred and twenty pages; twenty pages are empty and the remaining eighty pages are written.

___

Karaman, Hayrettin. (1996). “Fıkıh”. c. 13, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 1-14.

El-İsfehani R. (2018). Müfredat. Çev. Yusuf Türker. İstanbul: Pınar Yayınları.

Feridüddün Attar. (1995). “Fetva”. İslam Ansiklopedisi, c. 12, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, ss. 486-496.

Taşğın, Ahmet. (2005). Şeyh Safi Menakıbı ve Buyruklar. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 33, 441-458.

Taşğın, Ahmet. (2013). Şeyh Safi Buyruğu. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.

Taşğın, Ahmet. (2018). Şeyh Safi Buyrukları ve Aleviler Arasında Okunması. Sbard, 32, 207- 236.