TÜRKİYE'DE BÜYÜKŞEHİR YAPILANMASI VE 6360 SAYILI KANUNA UYGULAYICILARIN BAKIŞI

2014 yılında 6360 sayılı Kanunun uygulanmasıyla Türkiye'de yerel yönetim alanındaki reformlar ile büyükşehir sayıları arttırılmış, ilçe ve büyükşehir belediyeleri olarak iki kademeli bir yapı kabul edilmiş, büyükşehir belediye sınırları aşama aşama il sınırlarına genişlemiş ve büyükşehir alanındaki yerel yönetim kademe ve sayısı azaltılmıştır. Bu makale, bu değişimin uygulanmasından sonra büyükşehir belediyeleri ve ilçe belediyelerinin görüşlerine dayanan bir araştırmaya dayanmaktadır. Gerek büyükşehir belediyesi ve gerekse büyükşehir ilçe belediyelerinin; büyükşehir belediyesinin kırsal yerleşimlere etkin ve etkili biçimde ulaşabilmesi, büyükşehir belediye sistemi içinde hizmetlerin etkin ve dengeli olarak yürütülmesi açısından merkez (metropol) ilçeler ile merkez dışındaki ilçeler arasında görev, yetki ve kaynak bakımlarından farklılık oluşturulmasına ihtiyaç olup olmadığı, Kanunun uygulanmasında vatandaşların yerel hizmetlere ulaşması ve yönetime katılımının konusundaki düşünceleri ile büyükşehir belediyesince yerine getirilmesi gereken hizmetlerin ilçelerde etkin biçimde verilip verilemediği hususlarındaki görüşlerde, bir birliğin bulunmadığı görülmektedir.Genelde büyükşehir belediyeleri 6360 sayılı Kanunla yapılan düzenlemelere olumlu yaklaşmaktadır. Ancak büyükşehir belediyesinin hizmet sunum alanının il mülki sınırları ile eşlenmesinin, hizmetlerin etkin bir şekilde yerine getirilemeyeceğine yönelik eleştiriler de bulunmaktadır. İlçe belediyelerinin, özellikle merkez dışındaki belediyelerin, 6360 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeleri olumlu yönde değerlendirdiği ifade edilememektedir. Belediyeler kendi idarelerinin perspektifleri açısından değişimi ele almakta, büyükşehir belediyeleri kaynaklarının arttırılmasını isterken ilçe belediyeleri de görev yetkilerinin ve * Dr. İçişleri Bakanlığı AREM Başkanı, selim.capar@icisleri.gov.tr** İçişleri Bakanlığı AREM Başkan Yardımcısı-Başkontrolör, recep.demir@icisleri.gov.trkaynaklarının arttırılmasını azda olsa eski siteme dönülmesini istemektedir.Reformun özünde "değişim" olduğundan, yerel yönetim reformlarında uygulamada karşılaşılan eksiklikleri giderecek düzenlemeleri yapacak biçimde sürekliliği içermesi gerekmektedir.

AN OVERVIEW OF EXECUTIVES ON RECONSTRUCTION OF METROPOLITANS AND LAW NO. 6360 IN TURKEY

Metropolitanisation reforms for local governments in Turkey with the enforcement of Law No. 6360 in 2014 have led to an increasing number of metropolitans, adopting a two-tier structure for sub provincial and metropolitan municipalities, gradually expanding the boundaries of metropolitan municipalities to provincial borders and decreasing the grade and number of local governments in metropolitan area. Subsequent to implementation of the said reform, a research was conducted based on the views of metropolitan and sub-provincial municipalities. It is obvious that there exists no consensus between metropolitan municipality and metropolitan sub-provincial municipalities on whether metropolitan municipality effectively and efficiently accesses rural settlements or not and whether it is needed to make a difference as to duties, authorities and resources between metropolitan sub-provinces and non-metropolitan subprovinces with regard to effective and well-balanced implementation of services within metropolitan municipal system and whether those services that need to be fulfilled by the metropolitan municipality are effectively and efficiently rendered in sub-provinces and also on accessibility of local services and contribution to government by the citizens in the enforcement of law. In general, metropolitan municipalities tend towards regulations enacted pursuant to Law No. 6360. However, criticisms suggest that synchronization of service delivery by metropolitan municipality with provincial administrative boundaries will probably cause a failure to effectively and efficiently fulfill services. One cannot utter that sub-provincial municipalities, expressly non-metropolitan municipalities, look favorably on regulations enacted with Law No. 6360. While municipalities look from their own administerial perspective and demand an increase in resources of metropolitan municipalities, sub-provincial municipalities demand their duties and authorities as well as resources increased and revert back to former system at the least. Since reform is inherently a "change", sustainability shall be achieved so that any regulations can be made to fix any deficiencies that may be encountered in implementation of local government reforms.

PDF

___

Adıgüzel, Ş. (2012) "6360 Sayılı Yasa'nın Türkiye'nin Yerel Yönetim Dizgesi Üzerine Etkileri: Eleştirel Bir Değerlendirme", Toplum ve Demokrasi, Yıl 6, Sayı 13-14, Ocak-Aralık, s. 153-176.
Akçay, M. (2013) "Belediyeler ve İyi Yönetişim" Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Yönetim Bilimleri) Anabilim Dalı.
Akıllı, H. ve R. K. Özaslan (2015) "6360 Sayılı Kanun'a İlişkin Literatür Taraması", Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (30) , 155-184.
Aktan, C. (2017) http://www.canaktan.org/ekonomi/devlet-basarsiz/aktanmakale.htm (13/05/2017).
Aslantaş, M. E. ve R. Demir (2014) "1980'den Günümüze İçişleri Bakanlığı", içinde İçişleri Bakanlığı Tarihi (1920-2014), Ed.: M. Çelik, Ankara, TİAV (Türk İdari Araştırmalar Vakfı), ss. 420-617.
Biricikoğlu, H. ve D. D. Duyar (2015) "6360 Sayılı Yasa'nın Genişleyen Büyükşehir Belediyesi Hizmet Sınırının Etkinlik Ve Verimliliğe Etkisi Bağlamında Değerlendirmesi: Sakarya Büyükşehir Belediyesi Örneği", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2015, C.20, S.4, s.369- 393.
Çapar, S. (2015) Türkiye ve Fransa'da Neo-liberal Dönemde Mülki İdare, Ankara: TİAV.
Çapar, S. ve R. Demir (2016) «Uygulayıcılar perspektifinden büyükşehir uygulaması», İdarecinin Sesi Dergisi, Ocak-Şubat 2016, Sayı: 169, s.31-35.
Çınar, T., Ciner, C. V. Ve O. Zengin (2009) Büyükşehir Yönetimi Bütünleştirme Süreci, Ankara: TODAİE.
Eraydın A. (2012) "Girişimci Devlet, Otoriterleşen Populizm: Neoliberalizmin Yeni Evresinde Devletin Yeni Davranış Kalıpları", 'Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar' Bildiri Kitabı, 2012, Ankara, ss. 13-34.
Eren, V. (2011), "Belediye Yöneticilerinin Yerel Yönetim Reformları Hakkındaki Algıları" Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2011, Cilt: 8, Sayı: 16, s. 89-111.
Genç, F. N. (2014), "6360 Sayılı Kanun ve Aydın'a Etkileri", Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı): 1-29.
Görmez, K. (1993) "Türkiye'de Anakent Yönetiminin Sorunları", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 2, (1), s. 19-29.
Gözler, K. (2013) "6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler", http://www.idare.gen. tr/6360-elestiriler.pdf., 28.12.2014.
Gül, H. (2012) "ABD'de Metropoliten Alan Yönetimi, Türkiye İçin Çıkarımlar ve Yeni Anakent Yönetimi (Bütünkent) Kanun Taslağı Üzerine Düşünceler", KBAM 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, 'Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar' Bildiri Kitabı, 2012, Ankara, s.65-80
Gül, H. ve S. Batman (2013) "Dünya ve Türkiye Örneklerinde Metropoliten Alan Yönetim Modelleri ve 6360 Sayılı Yasa", Yerel Politikalar, Sayı: Ocak Haziran 2013, s. 7-47.
Günal, A., S. Atvur ve K. O. Dernek (2014) "6360 Sayılı Yasanın Yerelleşme Bağlamında Değerlendirilmesi", Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 19 (3): 5570.
Gündüzöz, İ. (2016)" Büyükşehir Belediyeleri ile İlçe Belediyeleri Arasındaki Uyuşmazlıklar Üstüne Güncel Tartışmalar" İdarecinin Sesi Dergisi, Sayı: 169, s. 60-65,
Gürbüz, M., Yıldırım, U. ve A. Belli (2014) "Büyükşehir Belediye Kanunu'nun Kahramanmaraş İli Ölçeğinde Analizi", Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Özel Sayı, 102-135.
İzci, F. ve M. Turan (2013), "Türkiye'de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa İle Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2013, C.18, S.1, s.117-152.
Karakılçık, Y. ve B. Koyuncu (2016) "Türkiye'de yeni büyükşehir (bütünşehir) uygulamasının yerellik ilkesi ve yerel yönetişim açısından irdelenmesi", Yerelleşme/Merkezileşme Tartışmaları, 9. Kamu Yönetimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: TODAİE. S.366.
Keleş, R. (2012), "Anakentlerin Dünü, Bugünü, Yarını" KBAM 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, 'Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar' Bildiri Kitabı, 2012, Ankara, ss. 1-12.
Keleş, R. (2016) Yerinden Yönetim ve Siyaset, 10. Baskı, İstanbul: Cem Yayınevi. Koyuncu, E. ve T. Köroğlu (2012) "Büyükşehirler Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme", TEPAV, Kasım, www.tepav.org.tr. (15.04.2017).
Köroğlu, N. T. (2012) "Yerel Yönetimlerin Mekânsal Organizasyonu: Kentsel Bölgeler ve Alternatif Bir Metropoliten Alan Tanımlaması", KBAM 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, 'Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar' Bildiri Kitabı, 2012, Ankara, s. 35- 48.
Kübler, D. ve H. Heinelt (2005) "Metropolitan Governance, Democracy and the Dynamics of Place", içinde Metropolitan Governance, D. Kübler ve H. Heinelt (eds.), s. 828, Londra ve New York: Routledge.
Lefèvre, C. (1998) "Metropolitan Government and Governance in Western Countries: A Critical Review", International Journal of Urban and Regional Research, 22 (1), s. 9-25.
MİGM (2013), 2012 "Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu", T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, http://www.migm.gov.tr/ Dokumanlar/2012MAHALLİİDARELERGENELFAALİYETRAPORU.pdf (05.04.2017).
Oktay, T. (2016a) "Metropol Kent Yönetimi Yaklaşımları ve Uygulama Modelleri", Strategic Public Management Journal (SPMJ), Issue No: 4, November 2016, ISSN 2149-9543, pp. 49-71, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/274311 (15.04.2017)
Oktay, T. (2016b) "6360 sayılı Kanuna Dayalı Büyükşehir Belediye Reformunu Anlama ve Anlamlandırma", Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, I/1 (2016), ss. 71- Ökmen, M. ve R. Arslan (2014), "Türkiye'de 6360 Sayılı Yasa İle Yeni Kurulan Büyükşehir Belediyeleri: Manisa Büyükşehir Belediyesi Örneği", Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(Özel Sayı): 88-101.
Parlak, B. (2013), "Yeni Büyükşehir Belediye Yasasının Analizi", http://www. bursayerelyonetim.com/index.php/yeni-buyuksehir-belediyeyasasinin-analizi/, (21.06.2014).
Soyda, Ö. M. ve Ş. Ş. Türk (2012) "Yeni Yasal Düzenlemelerle Büyükşehir Belediyesi Olma Kriterleri Ve Sınır Tespitinin Değerlendirilmesi", KBAM 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, 'Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar' Bildiri Kitabı, 2012, Ankara, ss.49- 64.
Tekel, A. (2009) "Türkiye'de Metropoliten Alan Yönetiminden Metropoliten Yönetişime Geçiş: Ankara Örneğinde Bir Değerlendirme", SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 18, s. 191-214.
Tekin, Ö. F. (2016) "6360 Sayılı Yasanın Büyükşehirlere Bağlı İlçeler Bağlamında Getirdiği Değişim: Bozkır İlçesi Örneği", Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır (06-08 Mayıs 2016) Bildiri Kitabı, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları: 9, s. 1245- 126.2
Yenigül, S. B. ve K. C. Çamur (2012) "Türkiye'de Metropoliten Alan Yönetimine İlişkin Yasal Düzenlemeler: Ankara Metropoliten Alan İncelemesi", 'Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar' Bildiri Kitabı, 2012, Ankara s. 93-112.
Yüksel, C. (2016) "Yerel yönetimlerde kaynak paylaşım sistemleri ve 6360 sayılı Kanun'la Türkiye'deki değişimler", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 71 Sayı: 3, S: 731 - 756.