LİDER ÜYE ETKİLEŞİMİNİN ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: KAMU ÇALIŞANLARINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Araştırmanın amacı, lider üye etkileşiminin çalışanların örgütsel özdeşleşmetutumlarına etkisini ortaya koymaktır. Ayrıca lider üye etkileşimi ve örgütselözdeşleşme tutumlarının yaş, eğitim durumu, gelir düzeyi, medeni durum, meslekideneyim ve kurumda çalışma yılı gibi demografik özelliklere göre farklılıkgösterip göstermediği araştırılmaktadır. Bu amaçla Türkiye’de bir ilde kamu kurumundaçalışan personele anket uygulaması gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonucunda lider üye etkileşiminin örgütsel özdeşleşme üzerinde%10 düzeyinde bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Çalışanların örgütselözdeşleşme tutumları yaş, medeni durum, mesleki deneyim ve kurumda çalışmayıllarına göre farklılık göstermektedir. Lider üye etkileşiminin ise demografiközelliklerin tamamında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

THE EFFECT OF LEADER-MEMBER EXCHANGE ON ORGANIZATIONAL IDENTIFICATION: A RESEARCH ON PUBLIC EMPLOYEES

The aim of the study is to reveal the effects of the leader member exchange on the organizational identification attitudes of employees. Furthermore it is investigated whether the leader member exchange and the organizational identification attitudes differ according to the demographic characteristics such as age, education level, income level, marital status, professional experience and working year at the institution. For this purpose, a questionnaire has been administered to the personnel who work in public institution which located in a province of Turkey. According to the results of the questionnaire, it has been determined that the leader member exchange has a 10% effect on organizational identification. Organizational identification behaviours of employees vary according to age, marital status, professional experience and years of work in the institution. Leader member exchange has been found to differ in all demographic characteristics.

PDF

___

Agarwal, U. A., Datta:, Blake-Beard:, & Bhargava: (2012). “Linking LMX, Innovative Work Behaviour and Turnover Intentions: The Mediating Role of Work Engagement”. Career Development International, 17(3), 208-230.
Akkaya, T. (2015). “Lider-Üye Etkileşiminin İş Doyumuna Etkisinde Örgütsel İklimin Rolü: Hizmet Sektöründe Bir Lojistik Şirket Uygulaması”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altay, M., (2018). “Çalışma Yaşam Kalitesinin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti İle İlişkisinde İş Yükü Ve Lider-Üye Etkileşiminin Rolü”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arslantaş, C.C. (2007). “Lider-Üye Etkileşiminin Yöneticiye Duyulan Güven Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma”. TİSK Akademi Dergisi, 2(3), 160-173.
Ashforth, B. E., & Mael, F. (1989). “Social Identity Theory and The Organization”. Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
Avcı, U., & Turunç, Ö. (2012). “Dönüşümcü Liderlik ve Örgüte Güvenin Kariyer Memnuniyetine Etkisi: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Rolü”. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 45-55.
Baş, T., Keskin, N., & Mert, İ. S. (2010) “Lider Üye Etkileşimi (Lüe) Modeli ve Ölçme Aracının Türkçe ‘de Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi” Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
Bayraktar, A. N. (2014). “Astların Yöneticisini Lider Olarak Kabul Etmesinin Lider-Üye Etkileşimine Etkisi Yoluyla Örgütsel Sessizliğe Etkisi”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bullis, C., & Bach, B. W. (1991). An Explication and Test of Communication Network Content and Multiplexity as Predictors of Organizational Identification, Western Journal of Communication, 55(2), 180-197.
Canal, B. (2017) “Örgütsel Özdeşleşmenin Bireysel Yaratıcılık Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cheung, M. F., & Law, M. C. (2008). “Relationships of Organizational Justice and Organizational Identification: The Mediating Effects of Perceived Organizational Support in Hong Kong”. Asia Pacific Business Review, 14(2), 213- 231.
Dansereau Jr, F., Graen, G., & Haga, W. J. (1975). “A Vertical Dyad Linkage Approach to Leadership within Formal Organizations: A Longitudinal İnvestigation of The Role Making Process”. Organizational Behavior and Human Performance, 13(1), 46-78.
Dienesch, R. M., & Liden, R. C. (1986).“Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development”. Academy of Management Review, 11(3), 618-634.
Dikbıyık, Y. (2017). “Psikolojik Sermayenin İş Tatmini ve Örgütsel Özdeşleşme Üzerine Etkisi: Otel İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi.
Dirin, İ. (2014). “Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Özdeşleşme Üzerindeki Etkisi: Trb-2 Bölgesinde Uygulamalı Bir Araştırma”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dulebohn, J. H., Bommer, W. H., Liden, R. C., Brouer, R. L., & Ferris, G. R. (2012). “A Meta-Analysis of Antecedents and Consequences of Leader-Member Exchange: Integrating the Past with An Eye Toward The Future”. Journal of Management, 38(6), 1715-1759.
Edwards, M. R. (2005). “Organizational Identification: A Conceptual and Operational Review”, International Journal of Management Reviews, 7(4), 207- 230.
Eraslan, L. (2006). “Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-32.
Erdem, F.: (2008),“Organizasyonlarda Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkilerinde, İzlenim Yönetimi Davranışının Rolü: Kayseri’de Hizmet Sektöründe Bir Araştırma” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdogan, B., & Enders, J. (2007). “Support from The Top: Supervisors’ Perceived Organizational Support as a Moderator of Leader-Member exChange to Satisfaction and Performance Relationships”. Journal of Applied Psychology, 92(2), 321-330.
Flickinger, M., Allscher, M., & Fiedler, M. (2016). “The Mediating Role of Leader–Member Exchange: A Study of Job Satisfaction and Turnover Intentions in Temporary Work”. Human Resource Management Journal, 26(1), 46-62.
Gerstner, C. R., & Day, D. V. (1997). “Meta-Analytic Review of Leader– Member Exchange Theory: Correlates and Construct Issues”. Journal of Applied Psychology, 82(6), 827-844.
Glavas, A., & Godwin, L. N. (2013). “Is The Perception of ‘Goodness’ Good Enough? Exploring the Relationship Between Perceived Corporate Social Responsibility and Employee Organizational Identification”. Journal of Business Ethics, 114(1), 15-27.
Göksel, A., & Ekmekçioğlu, E. B. (2016). “Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Özdeşleşme İle İlişkisinde İşe Bağlılığın Aracı Rolü”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 721-747.
Graen, G. B., & Uhl-Bien, M. (1995). “Relationship-Based Approach to Leadership: Development of Leader-Member Exchange (LMX) Theory of Leadership Over 25 Years: Applying a Multi-Level Multi-Domain Perspective”. The Leadership Quarterly, 6(2), 219-247.
Graen, G., Cashman, J. F., Ginsburg:, & Schiemann, W. (1977). “Effects of Linking-Pin Quality on The Quality of Working Life of Lower Participants”. Administrative Science Quarterly, 491-504.
Graen, G., Dansereau Jr, F., & Minami, T. (1972). “Dysfunctional Leadership Styles”, Organizational Behavior and Human Performance, 7(2), 216-236.
Graen, G.B., Cashman, J.H., (1975). “A role-making model of leadership in formal organizations: a developmental approach”. In: Hunt, J.G., Larson, L.L. (Eds.), Leadership Frontiers. Kent State University Press, Kent, OH, pp. 143-166.
Hesselgreaves, H., & Scholarios, D. (2014). “Leader–Member Exchange and Strain: A Study of Job Demands and Role Status”. Human Resource Management Journal, 24(4), 459-478.
Hiller, N. J., DeChurch, L. A., Murase, T., & Doty, D. (2011). “Searching for Outcomes of Leadership: A 25-Year Review”. Journal of Management, 37(4), 1137-1177.
House, R. J., & Aditya, R. N. (1997). The Social Scientific Study of Leadership: Quo Vadis?, Journal of Management, 23(3), 409-473.
Ilgın, B. (2010). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Oluşumunda ve Sosyal Kaytarma ile İlişkisinde, Duygusal Zekâ ve Lider Üye Etkileşiminin Rolü”. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İşcan, Ö. F. (2006). “Dönüştürücü/Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı 11: 160-177.
Kanten, P. (2012). “İşgörenlerde İşe Adanmanın ve Proaktif Davranışların Oluşumunda Örgütsel Güven İle Örgütsel Özdeşleşmenin Rolü”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karabey, C. N., & İşcan, Ö. F. (2007). “Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel İmaj ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Bir Uygulama”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 231-241
Karaman, E. (2018), “Lider – Üye Etkileşimi ile Bireysel Performans Arasındaki İlişki: Çorum İlindeki İlk ve Ortadereceli Okullarda Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi.
Karanika-Murray, M., Bartholomew, K. J., Williams, G. A., & Cox, T. (2015). “Leader-Member Exchange Across Two Hierarchical Levels of Leadership: Concurrent Influences on Work Characteristics and Employee Psychological Health”. Work & Stress, 29(1), 57-74.
Keçecioğlu, T. (2003) Lider ve Liderlik: Değişim Yolunda İyi Bir Öğrenci ve İyi Bir Öğretmen, Birinci Baskı, İstanbul, Okumuş Adam Yayıncılık.
Kırboğa, R. (2017). “Psikolojik Sözleşme İhlâli ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Etkisi”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Liden, R. C., & Graen, G. (1980). Generalizability of the Vertical Dyad Linkage Model of Leadership, Academy of Management Journal, 23, 451-465.
Liden, R. C., & Maslyn, J. M. (1998). “Multidimensionafity of Leader- Member Exchange: An Empirical Assessment Through Scale Development”. Journal of Management, 24(1), 43-72.
Loi, R., Chan, K. W., & Lam, L. W. (2014). “Leader–Member Exchange, Organizational Identification, and Job Satisfaction: A Social Identity Perspective”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 87(1), 42-61.
Loi, R., Ngo, H. Y., Zhang, L., & Lau, V. P. (2011). “The Interaction between Leader–Member Exchange and Perceived Job Security in Predicting Employee Altruism and Work Performance”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 84(4), 669-685.
Lu, Y., Shen, Y., & Zhao, L. (2015). “Linking Psychological Contract Breach and Employee Outcomes in China: Does Leader-Member Exchange Make a Difference?”, The Chinese Economy, 48(4), 297-308.
Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). “Alumni and their Alma Mater: A Partial Test of the Reformulated Model of Organizational İdentification”. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103-123.
Martin, R., Epitropaki, O., Thomas, G. ve Topakas, A. (2010). “A Review of Leader Member Exchange Research: Future Prospects and Directions. In Hodgkinson”, G. P. ve Ford, J. K. (Eds.). International Review of Industrial and Organizational Psychology, 25(1), 35-89.
Martin, R., Thomas, G., Charles, K., Epitropaki, O., & McNamara, R. (2005). “The Role of Leader‐Member Exchanges in Mediating The Relationship Between Locus of Control and Work Reactions”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(1), 141-147.
Miller, V. D., Allen, M., Casey, M. K., & Johnson, J. R. (2000). “Reconsidering The Organizational Identification Questionnaire”. Management Communication Quarterly, 13(4), 626-658.
Ming, G., Ganli, L., & Fulei, C. (2014). “High-Performance Work Systems, Organizational Identification and Job Satisfaction: Evidence From China”. Pakistan Journal of Statistics, 30(5),751-766.
O’Reilly, C. A., & Chatman, J. (1986). “Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, and Internalization on Prosocial Behavior”. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492- 499.
Özutku, H. (2007). “Yönetici-Ast Etkileşimi ile İş Tatmini Arasındaki İlişki”, Amme İdaresi Dergisi, 40 (2), 79-98
Phillips, A. S., & Bedeian, A. G. (1994) “Leader-Follower Exchange Quality: The Role of Personal and Interpersonal Attributes”, Academy of Management Journal, 37(4), 990-1001.
Polat, M., & Meydan, C. H. (2010). Örgütsel Özdeşleşmenin Sinizm ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145-172.
Portoghese, I., Galletta, M., Coppola, R. C., Finco, G., & Campagna, M. (2014). “Burnout and Workload Among Health Care Workers: The Moderating Role of Job Control”. Safety and Health at Work, 5(3), 152-157.
Pratt, M. G. (1998). “To Be Or Not To Be? Central Questions in Organizational Identification” In: Whetten, D. A., Godfrey, P. C., & Godfrey, P. (Eds.). (1998). Identity in Organizations: Building Theory Through Conversations. Sage Publications, London,171-207.
Rousseau, D. M. (1998). “Why Workers Still Identify with Organizations”. Journal of Organizational Behavior, 19(3), 217-233.
Şahin, F. (2011). “Lider-Üye Etkileşimi İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerinde Cinsiyetin Etkisi”, Ege Akademik Bakış, 11(2), 277-288.
Sammarra, A., & Biggiero, L. (2001). “Identity and Identification in Industrial Districts”. Journal of Management and Governance, 5(1), 61-82.
Saruhan: (2017). “Örgütsel Sosyalleşmenin Örgütsel Özdeşleşme Üzerindeki Etkisi”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Shamir, B., & Kark, R. (2004). “A Single‐Item Graphic Scale for The Measurement of Organizational Identification”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(1), 115-123.
Simon, B., & Brown, R. (1987). “Perceived Intragroup Homogeneity in Minority-Majority Contexts”. Journal of Personality and Social Psychology, 53(4), 703-711.
Sollitto, M., Martin, M. M., Dusic:, Gibbons, K. E., & Wagenhouser, A. (2016). “Assessing The Supervisor-Subordinate Relationship Involving Part-Time Employees”. International Journal of Business Communication, 53(1), 74-96.
Sparrowe, R. T., & Liden, R. C. (2005). “Two Routes to Influence: Integrating Leader-Member Exchange and Social Network Perspectives”. Administrative Science Quarterly, 50(4), 505-535.
Stinglhamber, F., Marique, G., Caesens, G., Desmette, D., Hansez, I., Hanin, D., & Bertrand, F. (2015). “Employees’ Organizational Identification and Affective Organizational Commitment: An Integrative Approach”. PloS one, 10(4),1-23.
Tangirala:, Green: G., & Ramanujam, R. (2007). “In The Shadow of The Boss’s Boss: Effects of Supervisors’ Upward Exchange Relationships on Employees”. Journal of Applied Psychology, 92(2), 309-320.
Tanoff, G. F., & Barlow, C. B. (2002). “Leadership and Followership: Same Animal, Different Spots?”. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 54(3), 157-167
Tüzün, İ. K. (2006). “Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi; Uygulamalı Bir Çalışma”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tüzün, İ. K., & Çağlar, İ. (2008). “Örgütsel Özdeşleşme Kavramı ve İletişim Etkinliği İlişkisi”. Journal of Yaşar University, 3(9), 1011-1027.
Walumbwa, F. O., Cropanzano, R., & Hartnell, C. A. (2009).“Organizational Justice, Voluntary Learning Behavior, and Job Performance: A Test of The Mediating Effects of Identification and Leader‐Member Exchange”. Journal of Organizational Behavior, 30(8), 1103-1126.
Walumbwa, F. O., Mayer, D. M., Wang, P., Wang, H., Workman, K., & Christensen, A. L. (2011). “Linking Ethical Leadership to Employee Performance: The Roles of Leader–Member Exchange, Self-Efficacy, and Organizational Identification”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 115(2), 204-213.
Wayne: J., Liden, R. C., & Sparrowe, R. T. (1994) “Developing Leader- Member Exchanges: The Influence of Gender and Ingratiation” American Behavioral Scientist, 37(5), 697-714.
Wegge, J., Van Dick, R., Fisher, G. K., Wecking, C., & Moltzen, K. (2006).
“Work Motivation, Organisational Identification, and Well-Being in Call Centre Work”. Work & Stress, 20(1), 60-83.
Yaşlıoğlu, M. M., Pekdemir, I., & Toplu, D. (2013). “Duygusal Zeka ve Çatışma Yönetimi Yöntemleri Arasındaki İlişki ve Bu İlişkide Lider Üye Etkileşiminin Rolü”. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 191-220.
Yıldız, G., Özutku, H., & Cevrioğlu, E. (2008). “Lider-Üye Etkileşimine Çok Boyutlu Yaklaşım: Liden ve Maslyn’in Dört Boyutlu Lider-Üye Etkileşim Ölçeğinin Psikometrik Özelliklerine Yönelik Görgül Bir Araştırma”. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(1), 95-123.
Yıldız, K. (2013). “Öğretmenlerin Örgütsel Özdeşleşmeleri ile Örgütsel İletişimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13 (1), 251-272.
Yousaf, A., Sanders, K., Torka, N., & Ardts, J. (2011). “Having Two Bosses: Considering The Relationships Between LMX, Satisfaction with HR Practices, and Organizational Commitment”. The International Journal of Human Resource Management, 22(15), 3109-3126.
Zel, U. (2006). Kişilik ve Liderlik (2. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.