DANIŞTAY KARARLARI IŞIĞINDA VALİ ATAMALARINDA İDARENİN TAKDİR YETKİSİNİN SINIRLARI

Vali atama ve valilerin merkez emrine görevlendirilmesi şekli bugün Türk idare sisteminin en önemli tartışma konularından biridir. Bu tartışma esasen bu konuda merkezi yönetime tanınan takdir yetkisinin sınırlarının ne şekilde çizileceği ve takdir yetkisinin idari yargı organlarınca denetimi konusunda işlemin hangi unsuru bakımından denetlenebileceği konusundaki görüş ayrılığından kaynaklanmaktadır. Gerek doktrinde gerekse Danıştay İçtihatları incelendiğinde bu konuda iki farklı görüşün ileri sürüldüğü görülmektedir. Bir görüş valiliğin istisnai memurluk olduğu ve İl İdaresi Kanunu ile kendisine yüklenen siyasi yürütme sıfatı kavramı nedeniyle idarenin atamadaki takdir yetkisinin geniş yorumlanması gerektiğini, bu nedenle idari işlemin yetki ve şekil unsuru dışında idari yargı mercilerince incelenemeyeceği tezini ileri sürmektedir. Buna karşın aksi görüş valiliğin genel idare esaslarına uygun yürütülen bir kamu görevi olduğu, bu nedenle atama ve görevden almalarda kamu yararı ve kamu hizmetleri gereği dışında bir gerekçe ileri sürülemeyeceği, bu nedenle atama işleminin yargı makamlarınca sebep ve konu unsuru bakımından da incelenmesi gerektiğini belirtmektedir.

THE DISCRETIONARY POWER OF THE ADMINISTRATION DURING GOVERNOR APPOINTMENTS ACCORDING TO THE DECISION OF THE COUNCIL OF STATE

Procedures pertaining to the appointment of governors, and their assignment to the central office in Ankara, is one of the most debated subjects of the Turkish administrative system. These debates stem largely from discussionsas well as the uncertaintyon how the limits of the central administration s discretionary powers concerning this subject should be delineated, and which aspects of these discretionary powers should be subject to judicial control by judicial bodies. Based on an evaluation of the judicial decisions of the Turkish Council of State (Danıştay), which appears to vary over time and in terms of doctrine, it is possible to identify two main views on this subject. One view holds that governors are exceptional civil servants, and that, due to the political executive authoritythey possess in accordance with the Law on Provincial Administration, the central administration s discretionary power concerning the assignment of governors should be interpreted in a broader sense. For this reason, this view asserts that judicial bodies should only examine administrative procedures relating to the appointment of governors only in terms of authority (i.e. whether the decision has been taken by authorized parties) and due procedure (i.e. whether the proper procedures have been followed). In contrast, the other view claims that the office of the governor represents a civil service performed in accordance with the principles of general administration, and that, consequently, the assignment and dismissal of governors cannot be performed on grounds that are contradictory to the public interest and the requirements of public service. For this reason, this views holds that the reasons and subjects of governor appointments performed by administrative authorities should also be subject to judicial scrutiny.

PDF

___

Aldan, Mehmet (1988). Vali Atamaları. Amme İdaresi Dergisi, C. XXI, S. 1; 101- 106.
Ardanıç, Bülent ve. ERGUN, Turgay (1980). Siyasal Nitelikli Yönetici Atamaları.Amme İdaresi Dergisi, C.12, S.2; 1-18.
Başa, Şafak (2007). Vali Atamalarında Yöntem Sorunu, İdarecinin Sesi Dergisi, Kasım-Aralık 2007, C: 21, S: 125, s: 18-23.
Duran, Lütfi (1968). Türk İdaresinde Politik Nitelikli Yüksek Mevkiler İhdas Edilebilir Mi?, Amme İdaresi Dergisi, C. I, S. I, s. 71-78.
Eroglu, Halil (1972). İdare Hukuku Dersleri, Genel Esaslar, İdari Teşkilat ve İdarenin Denetlenmesi, A.4.T.4.A. Sosyal Faaliyet ve Geliştirme Derneği Yayını, Ankara.
Etiz, Nihat (1974). Merkez Valiliği, Türk İdare Dergisi, 343; 47-51.
Feyzioğlu, T.,GORVİNE A., PAYASLIOĞLU, A. (1957). Kaza ve Vilayet İdaresi Üzerine Bir Araştırma, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
Gönül, Mustafa (1992). Seçilmiş Valilik Üzerine Düşünceler. Amme İdaresi Dergisi, C.XXV, S.3;.50-70.
Gözler, Kemal, (2008). İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi.
Güran, Sait (1980). Memur Hukukunda Kayırma ve Liyakat Sistemi. İstanbul: İÜ Hukuk Fakültesi Yayınları.
Kalemli, Mustafa (1995). Kanayan Yara: Merkez Valiliği. Yeni Türkiye: Yönetimde Yeniden Yapılanma Özel Sayısı, Yıl:1, 4; 217-219.
Kara, Mustafa, Engin (2012). Kendi Valisini Atayamayan Hükümet. http://www. amirler.net/mulki-idare/hukumetin-vali-atamalarinda-takdir-yetkisi-elinden- alindi-mi-h58519.html. (erişim tarihi: 04.08.2012).
Naliş, Seyfettin (1981). Taşra Düzeyinde Devlet ve İçişleri Bakanlığı. Amme İdaresiDergisi, XTV (3), 83-86.
Onar, Sıddık, Sami (1966). İdare Hukukunun Umumi Esasları.İstanbul, İsmail Akgün Matbaacılık.
Özay, İlhan (1981). Yeni Vali. İdare Hukuku ve İimleri Dergisi, 2(1); 41-46.
Özer, Ahmet (1993). Genel İdarenin Taşra Kuruluşları ve Mülki İdare Amirleri. Türk İdare Dergisi, Yıl: 65,: 401, 493-536.
Özyörük, Mukbil (1973). İdare Hukuku Dersleri (çoğaltma). İstanbul.
Tutum, Cahit (1976). Yönetimin Siyasallaşması. Amme İdaresi Dergisi, C. IX, S. 4, s. 16-24.
Tutum, Cahit (1972). Türkiyede Memur Güvenliği. Ankara: TODAİE Yayını.
Yayla, Yıldızhan (1981). İlin Başkentle ve Bölgesel Kuruluşlarla İlişkileri. İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, C: 2 (1);25-33.
Yıldırım, Turan (2012). İdare Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
Yüksel, Alaaddin (1995). İl Sistemi ve Devletin Yeniden Yapılanması, Yeni Türkiye (Yönetimde Yeniden Yapılanma Özel Sayısı), 1(4), 251-254.
İl İdaresi Kanunu.R.G.1.06.1949/7236.
İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunu. R.G. 23.02.1985/18675.
Devlet Memurları Kanunu. R.G.23.07.1965/99.
Birinci Sınıf Mülki İdare Amirliğine Yükseltilme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik. R.G. 28.10.2006/ 26330.
Danıştay 5. Dairesinin 15.10.1976 tarihli 1975/351 Esas ve 1976/200 Karar sayılı kararı.
Danıştay 5. Dairesinin 18.05.1982 tarihli 1982/445 Esas ve1982/6190 Karar sayılı kararı.
Danıştay 5. Dairesinin 30.11.2010 tarih 2010/7555 Esas ve 2010/0000 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25.11.1966 tarih 701 Esas ve1569 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23.2.1968 tarih ve 466,Esas ve 218 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 19.04.1974 tarih 1974/135 Esas ve 1974/ 456 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04.06.1975 tarih ve 1975/340 Esas ve 1976/170 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 9.3.1979 tarih ve 1978/680 Esas ve 1979/109 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23.10.2003 tarih ve Y.D. İtiraz No: 2003/1158 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 14.09.2012 tarih ve 2007/122 Esas ve 2012/1121 Karar sayılı kararı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26.09.2012 tarih ve 2007/36 Esas ve 2012/1271 Karar sayılı kararı.