CUMHURİYET DÖNEMİNDE İZMİT İLÇESİNİN İDARİ YAPISI VE NÜFUSU

Asya ile Avrupa kıtaları arasında kara ve demir yollarının deniz yolu kesiştiği bir yerde kurulan İzmit, Marmara Bölgesi'nin en mühim endüstri ve sanayi yerleşimlerinden biridir. Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde topraklarına kattığı İzmit, yönetimini kolaylaştırmak amacıyla idarî olarak bölümlere ayrılmıştır. Bu bağlamda İzmit ile ilgili 1522 yılına ait tahrir defteri mühim bilgiler vermektedir. Bu dönemde çıkarılan kanunnameye göre İzmit Sancağı, Gebze, Yalova, İznik, Şile, Kandıra ve Yoros (Beykoz) kasabalarından oluşmaktaydı. Bu tarihten günümüze kadar İzmit'in idari yapısında birçok değişiklikler yapılmıştır. Bu çalışmada Cumhuriyet'in kurulduğu tarihten Demokrat Parti'nin son dönemi olan 1960 yılına kadar İzmit ilçesinin idari yapısı ve nüfusu ele alınarak gelişmeler kronolojik olarak değerlendirilmiştir. Zira Cumhuriyet döneminde de İzmit, Türkiye'nin önemli bir ekonomi merkezlerinden birisi olduğu için buraya çok önem verilmiştir. Bu yüzden İzmit'in idari yapısı ve nüfusu önemli bir durum arz etmektedir. Bu bağlamda söz konusu makale, TÜİK kayıtları ve devrin yerel basını başta olmak üzere araştırma ve inceleme eserlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.

ADMINISTRATIVE STRUCTURE AND POPULATION AT THE İZMİT DISTRICT IN THE REPUBLICAN ERA

Izmit, between Asia and Europe and established in a place where land and railways cross the sea road, is one of the important industrial and industrial settlements in the Marmara region. İzmit, which conquered by Ottoman during the foundation period, divided into administrative divisions in order to facilitating management. In this context the cadastral record books, which was written in 1522 provide important information about İzmit. According to the law issued during this period, Izmit consisted of six towns: Gebze, Yalova, Iznik, Şile, Kandıra ve Yoros (Beykoz). Many changes have been made to the administrative structure of Izmit from 1522 to the day. This study dwells on administrative structure of İzmit district as well as population during Republic period . Because İzmit is one of the important economic centers of Turkey, attach importance to has been placed here during the Republican period. Therefore, the administrative structure and population of Izmit is very important.The study was based on Turkish Statistical Institute records, and copyrighted and research works with media being in the first place.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (B.C.A.)
Tahrir Defterleri, No:733.
BCA, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 68.77.3.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 228.45.8.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 246.29.13.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 250.12.9.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 264.14.6.
BCA, Fon Kodu: 30.11.2 Yer No: 184.21.12.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 222.15.11.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 241,32. 6,7.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 225.28.16.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 245.20.7.
BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 251.20.07.
T.C. Resmi Gazete
Ayın Tarihi Dergisi
Yurt Ansiklopedisi İl İl Türkiye, Dünü, Bugünü, Yarını, c.VII, İstanbul: Anadolu Yayınları, 1983.
Türk İstatistik Enstitüsü Yayınları
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (BİGM), 1940 Genel Nüfus Sayımı. BİGM, 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı.
BİGM, 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı (Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler İtibarıyla)
BİGM, 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı (Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler İtibarıyla) Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), 1927 Umumi Nüfus Sayımı DİE, 1960 Genel Nüfus Sayımı.
Arı, K. (1992). "Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikasını Belirleyen Temel Unsurlar", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, VIII/23, Ankara.
Avcı, H. (1988). Cumhuriyet Döneminde İzmit (1923-1973), Ankara Üniversitesi İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Çapa, M. (1990). Yunanistan'dan Gelen Göçmenlerin İskânı, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu, II/5, Ankara.
Goularas, G. B. (2012). 1923 Türk-Yunan Mübadelesi ve Günümüzde Mübadil Kimlik ve Kültürlerin Yaşatılması, Alternatif Politika, IV.
Günbeyaz, N. N.G. Turan. (2009). "Samsun İlinde Kentsel Büyüme Deseninin İncelenmesi", TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı , Ankara.
Karpat, K. H. (2003). Osmanlı Nüfusu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Kaya, Ş. (2008). Tanzimat'tan Cumhuriyete İzmit Kenti, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Kaya, M. (2007). "XIX. Yüzyılda İzmit (Kocaeli) Sancağı"nın Demografik Durumu ve İskân Siyaseti", Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Tarih Araştırmaları Dergisi, XXVI/41.
Keleş R., (2006). Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
Özçelik, F.(2013). Cumhuriyet Döneminde Düzce (1946-1960), Marmara Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Palen J.J., (2005). The Urban World, The McGrawHill, Inc., 7th ed., New York. Sayan, İ. (2013)." Türkiye'de İdari Sistem Ve Örgütlenme", http://www.kas.de/ tuerkei/tr/publications/34517/.
Seyitdanlıoğlu, M.(1995). "Türkiye'de Yönetim Tarihi Araştırmalarının Gelişimi ve Durumu (Osmanlı Dönemi)", Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri, I, Ankara.
Şahin, E. ve Turgut V. (2013)."Derbent ve Çevresinde Mülkî Yapılanma Çalışmaları ve Kartepe İlçesi'nin Teşekkülü", Kartepe Kitabı I, Kartepe Belediyesi Yayınları, Kocaeli.
Şahin, E. (2005).Sakarya Vilâyeti'nin Oluşumu, Sakarya İli Tarihi c. II, Sakarya 2005.
Şenel, V. (2015). Tarihi Yönüyle Derince, Derince Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli.
Torun, E. (2006). İzmit Milletvekilleri (1920-1927), Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Kocaeli.
Tunç, B. (2015). Demokrat Parti Döneminde Kocaeli (1950-1960), Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), Sakarya.
Tunçel, H. (2010). "Türkiye'de İsmi Değiştirilen Köyler", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, X/1, Elazığ.
Türkay, O.(1962). Türkiye'de Nüfus Artışı ve İktisadî Gelişme, Doğuş Matbaası, İstanbul.
Ulugün, Y.F. (2002). Osmanlı ve Ulusal Kurtuluş Savaşı Döneminde Kocaeli, KYÖD Yayınları, Kocaeli 2002.
Ulugün, Y.F. (2010). Kocaeli ve Çevresi Tarihi III, (Bizans, Selçuklu ve Haçlılar Dönemi Bithynia), KYÖD Yayınları, Kocaeli.
Gazeteler
Hürsöz Gazetesi
İstiklal Gazetesi
Bizim Şehir Gazetesi
Adapazarı Akşam Haberleri
İnternet Yayınları
Derince.meb.gov.tr./www/tarihce/icerik/7 (18 Ağustos 2015).
www.korfez.bel.tr/tr/icerikdetay/22/97/kırfez-tarihi.as (18 Ağustos 2015).
http://www.kas.de/tuerkei/tr/publications/34517/.