Zeynep ŞİMŞİR, Coşkun ARSLAN, Bülent DİLMAÇ

Üniversite Öğrencilerinin Temel İhtiyaçlarının Doyumu Ölçeğinin (ÜÖTİDÖ) Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu araştırmada Jenkins-Guarnieri, Vaughan ve Wright (2015) tarafından üniversite öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçlarını tespit etmek amacıyla geliştirilen Üniversite Öğrencilerinin Temel İhtiyaçlarının Doyumu Ölçeğinin (ÜÖTİDÖ) Türkçeye adaptasyonunun yapılması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, iki farklı devlet üniversitesinde eğitim gören 406 öğrenci ve 37 İngilizce öğretmen adayından oluşmaktadır. Bir dizi adım takip edilerek yürütülen çalışmada ilk olarak çeviri çalışması yapılmış, Eğitim Bilimleri Bölümünde görev yapan ve yurt dışı lisansüstü eğitimi olan akademisyenlerden yardım alınmıştır. Ölçeğin dil geçerliğinin sağlanması için İngilizce Öğretmenliği Programında öğrenim gören öğrencilere üç hafta ara ile ölçeğin Türkçe ve İngilizce formları uygulanmıştır. Ölçeğin yapısının Türk üniversite öğrencileri örneklemi ile uyumlu olup olmadığı birinci ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizleri ile test edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda ölçeğin orijinal yapısı ile uyumlu olarak 3 alt boyut ve 13 maddeden oluştuğu görülmüştür. Ölçeğin madde yükleri .34 ile .70 arasında değer almakta olup uyum indeksi değerleri χ2/sd = 2.18, p<.01, GFI = .95, RMSEA = .05, CFI = .93, NFI = .89, SRMR = .05, AGFI = .93, olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin tümü için Cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı .79 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin ölçüt bağlantılı geçerlik çalışmasında ihtiyaç doyumunun alt boyutları ve yaşam doyumu arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Yapılan analizler ÜÖTİDÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İhtiyaç doyumu, Öz-belirleme, Geçerlik ve güvenirlik, Üniversite öğrencileri

The Turkish Adaptation of the Basic Needs Satisfaction Scale of College Students: A Validity and Reliability Study

The aim of this study is to adapt the basic needs satisfaction scale of college students (BNSC-S) which was developed by Jenkins-Guarnieri, Vaughan, and Wright (2015) in order to determine the needs of university students in their academic lives. The study group consisted of 37 English teacher candidates and 406 students studying in various faculties and departments of public universities in Konya. Translation of the scale was carried out with the help of academicians working in the field of Educational Sciences and having postgraduate education abroad. To test the language validity of the scale, Turkish and English forms were applied to the English teacher candidates at three week intervals. The first and second level confirmatory factor analyses revealed that the scale consisted of three sub-dimensions and 13 items in accordance with the original structure of the scale. The item loads of the scale were between .34 and .70, and the index of fit values were χ2/sd = 2.18, p<.01, GFI = .95, RMSEA = .05, CFI = .93, NFI = .89, SRMR = .05, AGFI = .93. The Cronbach alpha internal consistency reliability coefficient of the scale was .79. the calculations for criterion-related validity of BNSC-S showed significant positive relationships with life satisfaction and sub-dimensions of need satisfaction. The results of analyses indicated that the BNSC scale is a valid and reliable tool.

Keywords:

Need satisfaction, Self-determination, Validity and reliability, University students,

PDF

___

Baard, P. P., Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2004). Intrinsic need satisfaction: A motivational basis of perfonmance and well- being in two work settings. Journal of Applied Social Psychology, 34, 2045-2068.
Baskan, G. A. (2001). Türkiye’de yükseköğretimin gelişimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 21-32.
Bernardi, R. A. (1994). Validating research results when Cronbach's alpha is below .70: A methodological procedure. Educational and Psychological Measurement, 54(3), 766-775. https://doi.org/10.1177/0013164494054003023
Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, 154, 136-136. Büyüköztürk, Ş. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. bas.). Ankara: Pegem Akademi.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2. bas.). New York: Taylor and Francis
Cihangir-Çankaya, Z., ve Bacanlı, H. (2003, Temmuz). İhtiyaç doyumu ölçeği uyarlama çalışması. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulan bildiri. Ankara.
Cihangir-Çankaya, Z. (2005). Öz-belirleme modeli: Özerklik desteği, ihtiyaç doyumu ve iyi olma. Yayımlanmamış doktora tezi, G. Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum Publishing.
Deci, E. L., Vallerand, R. J., Pelletier, L. G. ve Ryan, R. M. (1991). Motivation and education: The self-determination perspective. Educational Psychologist, 26(3-4), 325-346.
Deci, E. L., Ryan, R. M., Gagne, M., Leone, D. R., Usunov, J. ve Kornazheva, B. P. (2001). Need satisfaction, motivation, and wellbeing in the work organizations of a former eastern bloc country: A cross-cultural study of self-determination. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 930–942. https://doi.org/10.1177/0146167201278002
Deci, E. L. ve R-Ryan, R. M. (Ed.). Handbook of self-determination research. USA: The University of Rochester Press.
Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne, 49(3), 182. https://doi.org/10.1037/a0012801
Diener, E., Emmons, R., Larsen, R. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 75-76.
Eşinci, H. (2014). Romantik ilişki kalitesinin erken dönem uyumsuz şemalar, bağlanma ve psikolojik ihtiyaçlar açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, G. Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Filak, V. F. ve Sheldon, K. M. (2003). Student psychological need satisfaction and college teacher-course evaluations. Educational Psychology, 23(3), 235-247.
Gagne, M. (2003). The role of autonomy support and autonomy orientation in prosocial behavior engagement. Motivation and Emotion, 27, 199–223. https://doi.org/10.1023/A:1025007614869
Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indeχes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
Ilardi, B. C., Leone, D., Kasser, T. ve Ryan, R. M. (1993). Employee and supervisor ratings of motivation: Main effects and discrepancies associated with job satisfaction and adjustment in a factory setting. Journal of Applied Social Psychology, 23, 1789–1805. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1993.tb01066.x
Jenkins-Guarnieri, M. A., Vaughan, A. L. ve Wright, S. L. (2015). Development of a self-determination measure for college students: Validity evidence for the basic needs satisfaction at college scale. measurement and Evaluation in Counseling and Development, 48(4), 266-284.
Johan, Y.Y. N., Lonsdale, C. ve Hodge, K. (2011). The basic needs satisfaction in sport scale (BNSSS): Instrument development and initial validity evidence. Psychology of Sport and Eχercise, 12(3), 257-264. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2010.10.006
Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kermen, U. (2013). Üniversite öğrencilerinin ihtiyaç doyumu ve öznel iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, A. İ. B. Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Kesici, Ş. (2008). Yeni psikolojik ihtiyaç değerlendirme ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması: Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 493-500.
Kline, P. (2000). The handbook of psychometric testing (2. bas.). London, UK: Routledge.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yasam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W. ve Barrell, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (2. bas.). Mahwah, NJ: Lawrence
Niemiec, C. P. ve Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. School Field, 7(2), 133-144.
Ryan, R. M. ve Brown, K. W. (2003). Why we don't need self-esteem: Basic needs, mindfulness, and the authentic self. Psychological Inquiry, 14, 71- 76.
Ryan, R. M. (2009). Self-determination theory and well-being. Social Psychology, 84, 822-848.
Sheldon, K. M. ve Hilpert, J. C. (2012). The balanced measure of psychological needs (BMPN) scale: An alternative domain general measure of need satisfaction. Motiv Emot, 6, 439–451. https://doi.org/10.1007/s11031-012-9279-4
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulama. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-73.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (M. Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Türkdoğan, T. ve Duru, E. (2012). Üniversite öğrencileri temel ihtiyaçlar ölçeğinin (ÜÖTİÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 81-91.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], (2019). Bitirilen eğitim düzeyine göre nüfusun dağılımı. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018 adresinden alınmıştır
Wehmeyer, M. (1999). A functional model of self-determination: Describing development and implementing instruction. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 14(1), 53-62.
Williams, G. C., Gagné, M, Ryan, R, M. ve Deci, E. L. (2002). Supporting autonomy to motivate smoking cessation: A test of self-determination theory. Health Psychology, 21, 40-50.
Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK], (2017). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden alınmıştır