Sosyal Bilgiler Dersinde 7. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Araştırmalarına Yönelik Bir Çalışma

MEB’in ortaokullar için hazırladığı Sosyal Bilgiler öğretim programında, bilimsel araştırmaya vurgu yapıldığı belirlenmiştir. Buna rağmen bilimsel araştırma becerilerinin, Sosyal Bilgiler dersi bağlamında, potansiyel yansımaları tam olarak ortaya konulamamıştır. Bu kapsamda araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersinde, 7. sınıf öğrencilerinin, bilimsel araştırmaya yönelik görüşleri ve uygulama becerilerini saptamaktır. Buna ek olarak öğrencilerin bilimsel araştırma seviyelerini tespit etmeye çalışmaktır. Bu amaçla, nitel araştırma yöntemi benimsenerek, bir durum çalışması yapılmıştır. Veriler, 2018/2019 eğitim-öğretim yılının 2. dönemi boyunca toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, benzeşik örnekleme yöntemine uygun olarak seçilen 23 öğrenci oluşturmuştur. Veriler; yarı yapılandırılmış görüşme, katılımcı gözlem, açık uçlu anket ve bilimsel araştırma raporlarından elde edilmiştir. Ardından veriler, tümevarımsal ve betimsel yoldan analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, öğrencilerin bilimsel araştırmaya yönelik görüşlerinin, problem çözme ve etik kodlar şeklinde olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin bilimsel araştırma becerilerinin ise genel olarak; araştırma konusunun belirlenmesi ve sınırlandırılması, bilgi toplama ve rapor hazırlama şeklinde olduğu saptanmıştır. Son olarak öğrencilerin bilimsel araştırmalarını, çoğunlukla 1. ve 2. seviyeden yaptıkları tespit edilmiştir. Bu bağlamda Sosyal bilimler olarak Sosyal Bilgiler yaklaşımının uygulamaya geçirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Bilgiler dersi, durum çalışması, bilimsel araştırma uygulamaları, beceri

PDF

___

Referans1 Akçöltekin, A. ve Akçöltekin, S. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin bilimsel araştırmalar ve proje yarışmaları hakkındaki tutumlarını geliştirmeye yönelik eğitimin etkilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 252-273.
Referans2 Aktamış, H. ve Şahin-Pekmez, E. (2011). Fen ve Teknoloji dersine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeği geliştirme çalışması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 192-205.
Referans3 Aydın, M., Bacanak, A. ve Çepni, S. (2013). Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin proje tabanlı öğretim yöntemi (PTÖY) ile ilgili ihtiyaçlarının incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7, 1-31.
Referans4 Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Referans5 Aydoğdu, B. ve Ergin, Ö. (2012). Fen ve teknoloji dersi “kuvvet ve hareket” ünitesine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi. E-International Journal of Educational Research, 3(1), 49- 62.
Referans6 Aydoğdu, B., Tatar, N., Yıldız, E. ve Buldur, S. (2012). İlköğretim öğrencilerine yönelik bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 292-311.
Referans7 Bağcı Kılıç, G. (2002). Üçüncü uluslararası matematik ve fen araştırması (TIMSS): Fen öğretimi, bilimsel araştırma ve bilimin doğası. İlköğretim Online, 2(1), 42-51.
Referans8 Barr, R., Barth, J. L., & Shermis, S. S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası (C. Dönmez, Çev. Ed.) Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Referans9 Bell, R., Smetana, L., & Binns, I. (2005). Simplifying inquiry instruction. The Science Teacher, 72(7), 30–34.
Referans10 Bostan Sarıoğlan, A., Gedik, İ. ve Can, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin karşılaştırılması: Kuvvet ve hareket ünitesi örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2016; 12(2): 689-701.
Referans11 Böyük, U., Tanık, N. ve Saraçoğlu, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi 4(1), 20-30.
Referans12 Cohen, L., & Manion, L. (1989). Research methods in education. (3rd Ed), London: Routledge.
Referans13 Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39, 124-130.
Referans14 Çepni, S. ve Çil, E. (2009). Fen ve Teknoloji programı: ilköğretim 1. ve 2. kademe öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Referans15 Ergin, Ö., Şahin-Pekmez, E. ve Öngel-Erdal, S. (2005). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi. İzmir: Dinazor Kitapevi.
Referans16 Esler, W. K. (1977). Teaching elementary science. Wadsworth Pub. Co; 2nd edition
Referans17 Ferreira, L. B. M. (2004). “The role of a science story, activities and dialogue modeled on philosophy for children in teaching basic science process skills to fifth graders.” PhD Thesis, University of Montelair State University.
Referans18 Fisanick, L. M. (2010). A descriptive study of the middle school science teacher behavior for required student participation in science fair competitions. PhD Thesis, Pennsylvania University, Indiana.
Referans19 Gibbs, G. (2007). Analyzing qualitative data. Thousand Oaks, CA: Sage.
Referans20 Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev. Ed.). 5. baskı, Anı Yayıncılık, Ankara.
Referans21 Harword, W. S., Reiff, R. R., & Phillipson, T. (2005). Putting the puzzle together: scientists’ metaphors for scientific inquiry. Science Educator, 14, 25-30.
Referans22 Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. Albany: State University of New York Press.
Referans23 Hazır, A. ve Türkmen, L. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 81-96.
Referans24 Herron, M. D. (1971). The nature of scientific enquiry. School Review.
Referans25 Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi (2. yazım, 32. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Referans26 Kaya, O. N., Doğan, A. ve Öcal, E. (2008). Türk ilköğretim öğrencilerinin bilim insanı imajı. Eğitim Araştırmaları Avrasya Dergisi, 32, 83-100.
Referans27 Kibar Kavak, G. (2008). Öğrencilerin bilime ve bilim insanına yönelik tutumlarını ve imajlarını etkileyen faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Referans28 Koyunlu Ünlü, Z. ve Dökme, İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel araştırma kavramı hakkındaki metaforları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 276-286. DOI: 10.17679/inuefd.310611
Referans29 Lederman, J. S., & Lederman, N. G. (2005). Nature of science is… Science and Children,43(2), 53-54.
Referans30 Martin, D. J. (2003). Elementary science methods: a constructivist approach (3rd ed.). USA: Thomson Publishing Company.
Referans31 Martin, R., Sexton, C., & Gerlovich, J. (1998). Teaching science for all children: methods for constructing understanding, Allyn and Bacon, U. S.
Referans32 MEB TTKB (2005). Sosyal Bilgiler 4-5. sınıf programı. http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/programlar/ilkogretim/sosyalbilgiler4_5.rar.
Referans33 MEB TTKB (2018). Sosyal Bilgiler 4-7. sınıf programı. http://mufredat.meb.gov.tr/dosyalar/programlar/ilkogretim/201812103847686-SOSYAL BİLGİLER OGRETİM PROGRAMİ. pdf
Referans34 Miles, M.B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Referans35 Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
Referans36 Özel, M. ve Akyol, C. (2014, Eylül). Bu benim eserim projeleri hazırlamada karşılan sorunlar ve çözüm önerileri. XI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Adana.
Referans37 Özgür, H. (2005). “Türkiye’de orta ölçekli kentsel alanların yönetimi sorunu”, yerel yönetimler üzerine güncel yazılar-1: Reform. Özgür, H. ve Kösecik, M. (Ed.) Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss. 471-498.
Referans38 Padilla J. M., Okey, J. R., & Garrard, K. (1984). The effects of instruction on integrated science process skill achievement. Journal of Research in Science Teaching, 21(3), 277-287
Referans39 Rambuda, A. M., & Fraser, W. J. (2004). Perceptions of teachers of the application of science process skills in the teaching of geography in secondary schools in the Free State province. South African Journal of Education, 24(1), 10–17.
Referans40 Saat, R. M. (2004). The acquisition of integrated science process skills in a web-based learning environment. Research in Science & Technological Education, 22(1), 23-40.
Referans41 Shavelson, R. J., & Towne, L. (2002). Scientific research in education. National Academy Pres., Washington.
Referans42 Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Sage Publications, Thousand Oaks, California.
Referans43 Swanborn, P. (2010). Case study research: what, why and how? London, Sage Publications.
Referans44 Tortop, H. S. (2013). Bu benim eserim bilim şenliğinin yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşleri ve fen projelerinin kalitesi odağından görünümü. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 255-308.
Referans45 Tuncel, H. (2012). Bir yaz bilim kampının çocukların bilimsel araştırma hakkındaki görüşlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Referans46 Ünver, A. O. (2010). Bilim insanlarını algılama: İlköğretim 5. sınıf öğrencileri ile son sınıf öğretmen adaylarının karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 4(1), 11-28.
Referans47 Virginia Department of Education (VDOE). (2010). Science standards of learning for Virginia public schools. Richmond: Virginia Board of Education.
Referans48 Yeany, R. H., Yap, K. C., & Padilla, M. J. (1984). Analyzing hierarchical relationship among modes of cognitive reasoning and integrated science process skills. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, New Orleans, LA, USA.
Referans49 Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.