Lise Öğrencilerinin Ders Çalışmaya, Desteklenmeye ve Güdülenmeye İlişkin Görüşleri

Bu çalışmada lise öğrencilerinin ders çalışmaya, desteklenmeye ve güdülenmeye ilişkin görüşleri nitel araştırma yönteminden olgu bilim deseni kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan açık uçlu sorulardan oluşan bir görüşme formu, Ankara’nın üç ilçesinde ve Konya’nın bir ilçesinde bulunan Anadolu lisesi öğrencilerine (35 kız, 17 erkek) uygulanmıştır. Katılımcıları belirlemede seçkisiz olmayan amaçlı örnekleme yöntemlerinden “kolay ulaşılabilir durum örneklemesi” kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çoğunlukla kendilerini başarılı bulan lise öğrencilerinin bir kısmı merak, ilgi, bireysel, kültürel gelişim, çağa uyum ihtiyacı vb. görüşler ile ders çalışırken içsel olarak güdülenmekte, bir kısmı ders çalışırken olumsuz duygular yaşamakta, dışsal güdülenmeye ve çevre desteğine ihtiyaç duymaktadırlar. Öğrencilerin ders çalışmaya güdülenmelerinde en etkili faktörlerden biri lise sonrası üniversiteyi kazanmak ve bir meslek sahibi olmaktır. Öğrenciler; öğretmen, arkadaş, okul yöneticisi ve ailelerinin ders çalışmalarını desteklemelerine değinmişler ve bu yönde beklentilerini dile getirmişlerdir. Öğrenciler ders çalışmalarını güdüleyici, destekleyici ortamların ve programların oluşturulması gibi önerilerde bulunmuşlardır.

High School Students' Opinions on Studying, Support and Motivation

The research aims to determine the high school students' opinions on motivation and support to study and was carried out in the phenomenological research design, one of the qualitative research types. A form consisting of open-ended questions was used as a data collection tool. The form was applied to Anatolian high school students (35 girls, 17 boys) in the districts of Ankara and Konya. In determining the participants, an easily accessible case sampling method was used, which is a purposeful sampling method among non-random sampling methods. The data were analyzed with content analysis and thematic coding. As a result of the analysis of the students' views on studying, supporting, and motivation, the following findings were reached. Most of the high school students who find themselves successful are motivated internally with their curiosity, interest, individual, cultural development, need to adapt to the era, etc. while studying. On the other hand, some of them experience negative emotions while studying, and they need external motivation and environmental support. One of the most effective factors in motivating students to study is to go to a university after high school and to have a profession. The students drew attention to the support of teachers, friends, school administrators, and their families to study and expressed their expectations in this direction. Recommendations were made to create environments and programs that encourage students to study.

___

  • Acar, R. (2017). Mardin il bölgesinde okullardaki sosyal etkinliklerin (tiyatro, müzik, spor, dans, şenlikler) lise dönemi ergen (14-18 yaş) kişiliğe etkileri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Altun, S., & Çakan, M. (2008). Öğrencilerin sınav başarılarına etki eden faktörler: LGS/ÖSS sınavlarındaki başarılı iller örneği. İlköğretim Online Dergisi, 7(1), 157-173.
  • Aslan, N., & Cansever, B. A. (2012). Ergenlerin boş zaman değerlendirme algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 23-35.
  • Aydemir, M., & Karaman, S. (2017). Üstbilişsel etkinliklerin uzaktan eğitim öğrencilerinin üstbilişsel seviyeleri ve ders çalışma süreçleri açısından incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 18-40.
  • Aydın, O., & Çiftel, N. (2013). Ortaöğretim kurumlarına devam eden öğrencilerin akademik ve mesleki gelecek kaygılarının incelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 129-166.
  • Aytaç, B. (2008). Ticaret meslek liselerinde okuyan öğrencilerin yüksek öğretime yönelik motivasyon düzeylerinin araştırılması. (Yüksek lisans tezi.) https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Babaoğlan, E., Çelik, E., & Nalbant, A. (2018). İdeal öğrenci velisi üzerine nitel bir çalışma. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 51-65.
  • Bacanlı, H. (2019). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem.
  • Bakioğlu, A., & Salduz, E. (2014). Öğretmenlerin hesap verebilirliklerini öğrencilerin akademik başarısı açısından değerlendirmeleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 40(40),13-29.
  • Bean, R. A., Bush, K. R., McKenry, P. C., & Wilson, S. M. (2003). The impact of parental, support, behavioral control, and psychological control on the academic achievement and self-esteem of African-American and European American adolescents. Journal of Adolescent Research, 18(5), 523-541.
  • Bedrova, E., & Leogn, D. J. (2010). Zihin araçları: Erken çocukluk eğitiminde Vygotsky yaklaşımı (G. Haktanır, Çev.). Ankara: Anı.
  • Britner, S. L. (2008). Motivation in high school science students: A comparison of gender differences in life, physical, and earth science classes. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 45(8), 955-970.
  • Cheng, H., & Furnham, A. (2002). Personality, peer relations, and self-confidence as predictors of happiness and loneliness. Journal of Adolescence, 25(3), 327-340.
  • Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi.
  • Çakır, E. (2006). Anadolu öğretmen liselerinde okuyan öğrencilerin depresyon ve motivasyon düzeyleri. (Yüksek lisans tezi.) https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Çelik, S., Toraman, S. Ö., & Çelik, K. (2018). Öğrenci başarısının derse katılım ve öğretmen yakınlığıyla ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 209-217.
  • Çiftçi-Arıdağ, N., & Ünsal-Seydooğulları, S. (2019). Lise öğrencilerinin yaşam doyumu ve yılmazlık düzeylerinin anne-baba tutumlarıyla ilişkisi açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(4), 1037-1060. doi:10.16986/HUJE.2018038527
  • Demir, Ö. (2013). Öğretmen adaylarının ders çalışma sırasında bilişsel farkındalık becerilerini kullanma düzeylerinin incelenmesi: Nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 133-148.
  • Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. Adolesan Sağlığı II Sempozyum Dizisi, 63(1), 19-21.
  • Deryakulu, D. (2004). Üniversite öğrencilerinin öğrenme ve ders çalışma stratejileri ile epistemolojik inançları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 10(2), 230-249.
  • Dursun, A., & Özkan, M. S. (2019). Ergenlerin gelecek kaygıları ile psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkide yaşam doyumunun aracı rolü. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 3(5), 23-37.
  • Ercan, L. (2001). Ergenlik döneminde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9(2), 47-58.
  • Erdem, A. R., & Şimşek, N. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin eğitim öğretime katkı sağlamada öğrenci velilerini okula çekme başarısı. İlköğretim Online, 8(2), 357-378.
  • Erikson, E. (1984). İnsanın sekiz çağı (T. Bedirhan, Çev.). Ankara: Birey ve Toplum.
  • Eryılmaz, A. (2009). Okulda motivasyon ve amotivasyon: Planlı Çalışma. X. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulmuş bildiri, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Eryılmaz, A. (2010). Ergenlerde öznel iyi oluşu artırma stratejilerini kullanma ile akademik motivasyon arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri, 13, 77-84.
  • Fan, W., & Wolters, C. A. (2014). School motivation and high school dropout: The mediating role of educational expectation. British Journal of Educational Psychology, 84(1), 22-39.
  • Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring a new area of cognitive developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
  • Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74(1), 59-109.
  • Geçtan, E. (1988). Çağdaş yaşam ve normaldışı davranışlar. İstanbul: Remzi.
  • Geldard, K., & Geldard, D. (2017). Ergenler ve gençlerle psikolojik danışma (M. Pişkin, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
  • Gülcemal, E. (2019). Okula yönelik tutum ve okul algısının öğrencilerin okulu kırma davranışı ile ilişkisi (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • İncirci, A., İlğan, A., Sirem, Ö., & Bozkurt, S. (2017). Ortaöğretim destekleme ve yetiştirme kurslarına ilişkin öğrenci görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(42), 50-68.
  • Johnson, A. P. (2014). Eylem araştırması el kitabı (Y. Uzuner, & M. Anay-Özten, Çev. Ed.) Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Kapıkıran, Ş., & Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
  • Kaplan, A., & Duran, M. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematik dersine çalışma sürecinde üstbilişsel farkındalık düzeylerinin karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 417-445.
  • Karslı, İ. (2019). Güzel sanatlar liseleri müzik bölümü öğrencilerinin bireysel ses eğitimi dersine yönelik motivasyon düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Maehr, M. L., & Meyer, H. A. (1997). Understanding motivation and schooling: Where we’ve been, were we are, and where we need to go. Educational Psychology Review, 19(4), 1-39.
  • Maslow, A. (1979). The journals of Abraham Maslow. J. Lowry (Ed.). Monterey, CA: Brooks/Cole.
  • Maton, K. I., Hrabowski, F. A., & Greif, G. L. (1998). Preparing the way: A qualitative study of high‐achieving African American males and the role of the family. American Journal of Community Psychology, 26(4), 639-668.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Morgan, C. T. (1993). Psikolojiye giriş (10. Basım.) (S. Karakaş, Çev.) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
  • Neel, C. G. O., & Fuligni, A. (2013). A longitudinal study of school belonging and academic motivation across high school. Child Development, 84(2), 678-692.
  • Osmanoğlu, A. E., & Yaşa, R. (2018). Lise öğrencilerinin okul ortamlarından beklentileri. Turkish Studies, 13(19), 1291-1312.
  • Özdemir, M. (2012). Lise öğrencilerinin metaforik okul algılarının çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 96-109.
  • Pintrich, P. R., & de Groot, E. A. M. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33–40. https://trace.tennessee.edu/internationaleducation/vol38/iss1/11 sayfasından erişilmiştir.
  • Santrock, J. W. (2018). Eğitim psikolojisi (D. M. Siyez, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
  • Schunk, D. H. (2009). Öğrenme teorileri (M. Şahin, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
  • Siyez, D. M. (2009). Liselerde görev yapan öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik algıları ve tepkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 67-80.
  • Slavin, R. E. (2017). Eğitim psikolojisi (G. Yüksel, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
  • Steinberg, L. (2007). Ergenlik (F. Çok, Çev.). Ankara: İmge.
  • Subaşı, G. (2000). Verimli ders çalışma alışkanlıkları eğitiminin akademik başarı, akademik benlik kavramı ve çalışma alışkanlıklarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 25(117), 50-56.
  • Şen, A. İ., & Özgün-Koca, A. (2005). Orta öğretim öğrencilerinin matematik ve fen derslerine yönelik olan olumlu tutumları ve nedenleri. Eurasian Journal of Educational Research, 18, 186-201.
  • Tekkurşun-Demir, G., & Cicioğlu, H. İ. (2019). Fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu ile dijital oyun oynama motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre, 17(3), 23-34.
  • Thomas, A. (1993). Study skills. Eugene, Oregon: Oregon School Study Council, University of Oregon. (Eric Document Reproduction Service No. ED 355 616).
  • Toth, P., & Rudas, I. J. (2012). The examination of the learning variables of students at secondary vocational schools. International Journal of Innovative Interdisciplinary Research, 3, 68-81.
  • Uluğ, F. (2000). Okulda başarı: Etkili öğrenme ve ders çalışma yöntemleri (7. Basım). İstanbul: Remzi.
  • Van Calster, K., Lens, W., & Nuttin, J. R. (1987). Affective attitude toward the personal future: Impact on motivation in high school boys. The American Journal of Psychology, 100, 1-13.
  • Weiner, B. (1990). History of motivational research in education. Journal of Educational Psychology, 82(4), 616-622.
  • Yalın-Uçar, M. (2016). Lise öğrencilerinin motivasyon kaynakları ve karar verme stratejileri. (Yüksek lisans tezi.) https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Yanık, S. N. (2020). Eğitim ve mekân ilişkisi üzerine bir inceleme. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Yavuz, H. (2014). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin sunulan hizmetlerin etkililiği konusunda görüşleri ve motivasyon düzeyleri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
  • Yavuz, M., Gülmez, D., & Özkaral, T. C. (2016). Fen lisesi öğrencilerinin akademik başarıları ile ilgili deneyimlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1655-1672.
  • Yazıcı, D. (2017). Güzel sanatlar lisesi öğrencilerinin alan dışı ders başarılarının incelenmesi (Nevit Kodallı Güzel Sanatlar Lisesi örneği). Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 3(2), 282-299.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin.
  • Yıldırım, A., Doğanay, A., & Türkoğlu, A. (2000). Okulda başarı için ders çalışma ve öğrenme yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Yılmaz, E. (2013). Lise öğrencilerinin İngilizce dersi motivasyon düzeylerinin ve motivasyon tiplerinin belirlenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1, 130-139.
  • Yin, R. (2011). Qualitative research from start to finish. New York: The Guilford Press.
Türk Eğitim Bilimleri Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: ANKARA HACI BAYRAM VELİ ÜNİVERSİTESİ