II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE EĞİTİMDE YAŞANAN GELİŞMELER

Türk eğitim tarihinde en önemli dönemlerden bir tanesi II. Meşrutiyet dönemi olmuştur. İttihat ve Terakki yöneticileri ‘müstebit’ olarak değerlendirip devirdikleri II. Abdülhamit’in eğitim alanında yaptığı büyük atılımları devam ettirmiş ve geliştirmişlerdir. Mevcut okullar ıslah edilerek sayıları artırılmış, mesleki ve teknik alanda birçok yeni okul bu dönemde açılmıştır. Bu dönemde millîlik ön plana çıkarak dönem sonuna doğru Türklük-Milliyetçilik anlamında kullanılmış, Türk-İslam anlayışı eğitimde etkili hâle gelmiştir. Cumhuriyetin ilanı sonrası yapılan birçok düzenlemenin II. Meşrutiyet döneminde yapılan tartışmalar ve bazı uygulamalardan mülhem olması bu dönemde yapılanların önemini arttırmaktadır. Bu çalışmada, II. Meşrutiyet dönemi eğitiminin genel özellikleri verildikten sonra idari teşkilatlanmada, örgün eğitimin çeşitli kademelerinde yaşanan gelişmeler hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

II. Meşrutiyet, fikir akımları, eğitim-öğretim, eğitim kurumları

DEVOLOPMENTES IN EDUCATION IN THE SECOND CONSTITUTIONAL ERA

The Second Constitutionalism era was one of the most important periods in Turkish education history. The CUP (Ittıhat ve Terakki) administrators judged The Sultan Abdulhamit as oppressive and overthrew him, but they maintained Abdulhamit’s breakthroughs and developed them in education field. Nationalist soul came to the fore as Turkishness and Nationalism, so Turk-Islam view became dominant in education. Many arrangements were made after the proclamation of The Republic similar to those discussed or performed in The Second Constitutional period. In this study after giving the general characteristics of education in The Second Constitutional period, some information will be given about developments which occurred in some levels of formal education.

Keywords:

The Second Constitutionalism, political thoughts, education-instruction, educational foundations,

PDF

___

Alkan, M. Ö. (2004). İmparatorluktan cumhuriyet’e modernleşme ve ulusçuluk sürecinde eğitim. İçinde: (Derleyen H Kemal Karpat), Osmanlı Geçmişi ve Bugünün Türkiyesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Akyüz, Y. (2001). Başlangıçtan 2001’e Türk eğitim tarihi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Aytekin, H. (1991). İttihad ve terakki dönemi eğitim yönetim. Ankara: Gazi Eğitim Fakültesi Yayınları.
Baymur, F. (1948). Satı Bey ve istanbul darülmuallimini. Eğitim-Öğretim, sayı:3, s:189–195.
Duman, T. (2002). Mesleki ve teknik eğitimin gelişimi. Türkler Ansiklopedisi (Editörler: H. Celal Güzel, Kemal Çiçek ve Salim Koca), Cilt:15. s. 61–71 Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Ergin, N. (1967). Aziz hocam ihsan sungu bey ve darülmuallimini hatıraları. Ülkücü Öğretmen, cilt: 8 Sayı 96 s: 18–19.
Ergin, O. (1977). Türkiye maarif tarihi. Cilt 2. İstanbul: Eser Kültür Yayınları.
Ergün, M. (1986). “20 Yüzyıl başlarında Türk eğitiminin amaçları konusundaki tartışmalara mukayeseli bir bakış, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı: 20. 63–67.
http://www.egitim.aku.edu.tr/ergun9.htm adresinden 16. 10. 2009 tarihinde indirilmiştir.
Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet döneminde eğitim hareketleri. Ankara: Ocak Yayınları.
Gündüz, M. (2007). II. Meşrutiyetin Klasik paradigmaları içtihad, sebilü’r-reşad ve Türk yurdu’nda toplumsal tezler, Ankara: Lotus Yayınevi.
Hayta, N. ve Ünal, U. (2003). Osmanlı devlet'inde yenileşme hareketleri (17. yy başlarından yıkılışa). Ankara: Gazi Kitabevi.
İpşirli, M. (2003). Medrese –Osmanlı dönemi. İslam Ansiklopedisi, Cilt 28. İstanbul: T.D.V.
Karpat, K. H. (2002). Osmanlı modernleşmesi. Ankara: İmge Kitabevi.
Kazancıgil, A. (1995). Türkiye’de bilim ve teknoloji. İstanbul: Yeni Şafak.
Kazıcı, Z. (1995). Emrullah Efendi. İslam Ansiklopedisi, Cilt 11 İstanbul: T.D.V.
Lewis, B. (1998). Modern Türkiye’nin doğuşu. Ankara: TTK Yayınları.
Mustafa Sâtı. (2002). Eğitim ve toplumsal sorunlar üzerine konferanslar. (Haz. O. Kafadar, F. Öztürk). Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Sakaoğlu, N. (1985). Eğitim tartışmaları. İçinde; Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 2 s. 478- 485 İstanbul: İletişim Yayınları.
Tekeli, İ. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Eğitim Sistemindeki Değişmeler, İçinde; Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 2 s. 456–478 İstanbul: İletişim Yayınları.
Tekeli, İ. ve İlkin, S. (1999). Osmanlı imparatorluğunda eğitim ve bilgi üretim sisteminin oluşumu. Ankara: TTK Yayınları.
Ünal, U. (2008). Meclis-i kebir-i maarif 1869–1922. Ankara: TTK Yayınları.
Yücel, H. A. (1994). Türkiye’de orta öğretim. Ankara: Turizm Bakanlığı Yayınları.
The Journal of Turkish Educational Sciences
Autumn 2011, 9(4), 874-876