Hülya KAHYAOĞLU, Yasemin YAVUZER, Meryem Nur AYDEDE

FEN BİLGİSİ DERSİNİN ÖĞRETİMİNDE YARATICI DRAMA YÖNTEMİNİN AKADEMİK BAŞARIYA ETKİSİ

Bu çalışmada, İlköğretim 5. Sınıf Fen Bilgisi Dersinde Isı ve Isının Maddedeki Yolculuğu ünitesinin öğretiminde, yaratıcı drama yönteminin etkisi sınanmaktadır. Bu amaçla, 36 öğrenci deney grubuna, 36 öğrenci de kontrol grubuna yansız atama yoluyla seçilmiştir. Programın başında ön-test amacıyla ve programın sonunda son-test amacıyla 25 maddelik çoktan seçmeli başarı testi kullanılmıştır. Kontrol Grubundaki öğrencilere geleneksel yöntemlerle, Deney Grubundaki öğrencilere ise yaratıcı drama yöntemiyle 4 hafta süreyle ders işlenmiştir. Araştırma sonucu elde edilen veriler aritmetik ortalama, standart sapma ve t testi kullanılarak çözümlenmiştir. Ayrıca, öğrencilerden her dersin sonunda derse ilişkin görüş ve duygularını yazmaları istenmiş ve.bu veriler üç araştırmacı tarafından, birbirinden bağımsız olarak incelenmiştir. Uygulama sonucunda, hem Kontrol Grubu öğrencilerinin hem de Deney Grubu öğrencilerinin Isı ve Isının Maddedeki Yolculuğu ünitesine ilişkin bilgi düzeylerinin arttığı görülmüştür. Ancak, Deney Grubu ile Kontrol Grubu son-test puanları karşılaştırıldığında puanları arasındaki fark [t(70)=6.054, p < .05] Deney Grubu lehine anlamlı bulunmuştur. Elde edilen veriler, yaratıcı drama yöntemiyle gerçekleştirilen İlköğretim 5. sınıf Fen Bilgisi dersi Isı ve Isının Maddedeki Yolculuğu ünitesi öğretiminin geleneksel öğretim yöntemine göre daha etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yaratıcı drama, fen bilgisi öğretimi, ilköğretim

THE EFFECT OF CREATIVE DRAMA METHOD ON ACHIEVEMENT IN SCIENCE TEACHING

In this study, the effect of creative drama method on achievement of the 5th grade elementary school students in teaching “heat and its transfer in matter ” unit was investigated. For this purpose, 36 students were selected for the experimental group, and 36 students were selected for the control group by random sampling method. Multiple choose 25 questions achievement test was used for a pre-test before starting the program. Creative drama method was applied to the experimental group, and traditional learning method was applied to the control group. The program lasted for four weeks, and 3 hours each week and at the end of the program 25 questions achievement test was used for a post-test. The results were analyzed x, sd and t Test. Besides, at the end of each course the students were asked to write down their comments on the course. Those comments were examined by three researchers individually. At the end of the program it has been observed that both the control and the experimental groups’ level of knowledge related to “heat and its transfer in matter ” unit increased. However, there is a meaningful difference between the post-test points in favor of the experimental group [t(70)=6.054, p < .05]. The results of the research has shown that teaching “heat and its transfer in matter ” unit of the 5th grade elementary school by using creative drama method is more effective in achievement of the students than traditional learning method.

Keywords:

Creative drama, science education, elementary school,

PDF

___

Adıgüzel, Ö. (2002). Eğitimde yeni bir yöntem ve disiplin: yaratıcı Drama, (Ed: Ö. Adıgüzel) Yaratıcı Drama(1985-1995 Yazılar), I.Cilt, , 158-179, Ankara: Natürel Kitap Yayıncılık.
Adıgüzel, Ö. (2006).Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları, Yaratıcı Drama Dergisi, Sayı:1(17-31).
Andersen, C. (2004). Learning in “as-if” worlds: Cognition in drama in education, Theory Into Practice- Developmental Psychology, 43(4), 281-286. İnternet’ten 17 Ocak 2007’de EBSCO veri tabanından (Academic Search Premier) alınmıştır: http://www.ebsco.com
Aral, N.; Baran, G.; Alisinaoğlu, F.; Aktaş, Y.; Başar, F. ve Köksal, A. (1997). Beş- altı yaş grubu çocuklarda yaratıcı drama eğitiminin alıcı dil gelişimine etkisi, Okulöncesi Eğitimi Sempozyumu “Okulöncesi Eğitimde yeni Yaklaşımlar”, s:140-152.
Beyazıtoğlu, E. N. (1996). İlköğretim ikinci sınıf hayat bilgisi dersinde eğitsel oyunlar, erişi ve kalıcılık, Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Braund, M. R. (1999). Using Drama to improve student teachres’ understanding in physical sciences, (ERIC Document Reproduction Service No. ED436402). Demirel, Ö. (2006). Öğretme Sanatı (10. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Duatepe, A. Ve Ubuz, B. (2004). Drama temelli geometri ders planlarının geliştirilmesi ve uygulanması, Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, 17. Ocak, Sabancı Üniversitesi, İstanbul. İnternet’ten 17 Ocak 2007’de elde edilmiştir. http//www. Erg.sabanciuniv.edu/iok 2004/ -78k
Freeman, G. D.; Sullivan, K. ve Fulton. C. R. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills, and problem behavior. Journal of Educational Research, 96(3), 131-139. İnternet’ten 17 Ocak 2007’de EBSCO veri tabanından (Academic Search Premier) alınmıştır: http://www.ebsco.com
Gönen, M. ve Dalkılıç, N. (1997). Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocuklara destekleyici olarak uygulanan eğitimde drama programının çocukların dil gelişimine etkisinin incelenmesi, Okulöncesi Eğitimi Sempozyumu “Okulöncesi Eğitimde yeni Yaklaşımlar”, s:125-135.
Gürdal, A., Şahin, F., ve Çağlar, A. (2001). Fen eğitimi (İlkeler, stratejiler ve yöntemler) , İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Harris, K.; Marcus, R.; McLaren, K. ve Fey, J. (2001). Curriculum materials supporting problem-based teaching, School Science & Mathematics, Sayı: 20, 191-192.
Hurd, B. M. (1991). Teach by the light of the moon, Science and Education, 31(2), 23-24.
Jackson, C. L. (1997). Creative dramatics as an effective teaching strategy, M.A. Thesis Project, University of Virginia, (ERIC Document Reproduction Service No. ED461 127, CS 509 707).
Jahanian, S. (1997). Building bridges of understanding with creative drama strategies: An introductory manual for teachers of deaf elementary school students. (ERIC Document Reproduction Service No. ED418 537)
Jensen, I.; Rechis, R. ve Luna, J. D. (2002). Learning trough drama. Early childhood literacy: Programs & Strategies to Develop Cultural, Linguistic, Scientific and Healthcare Literacy for Very Young Children & their Families. (ERIC Document Reproduction Service No. ED468 867)
Kamen, M. (1992). Creative Drama and the enhancement of elementary school students understanding of science concepts, DAI-A, 52/07, 2489.
Koç, F. (1999). Yaratıcı Dramanın öğrenmeye etkisi (Sosyal Bilgiler öğretiminde bir yöntem olarak), Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2004). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4-5.sınıflar) öğretim programı, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
Okvuran, A. (2003). Yaratıcı drama eğitimine katılma ve bazı demografik değişkenlerin dramaya yönelik tutumlara etkisi, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4): 225-240.
Önder, A. (2002). Yaşayarak öğrenme için eğitici drama ( 4. Baskı), İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Özdemir, P. ve Üstündağ, T. (2007). Fen ve teknoloji alanındaki ünlü bilim adamlarına ilişkin yaratıcı drama eğitim programı, İlköğretim Online, 6 (2): 226-233, [Online]: http//ilkoğretim-online.org.tr
Özsoy, N. (2003). İlköğretim matematik derslerinde yaratıcı drama yönteminin kullanılması, BAÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,5 (2): 112-119.
Pinciotti, P. (1993). Creative drama and young children: the dramatic learning connection, Arts Education Policy Review, 94(6): 24-28. İnternet’ten 17 Ocak 2007 tarihinde EBSCO veri tabanından (Academic Search Premier) alınmıştır: http://www.ebsco.com
Sağırlı, H. E. ve Gürdal, A. (2002). Fen bilgisi dersinde drama tekniğinin öğrenci tutumuna etkisi, V.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16- 18 Eylül, ODTÜ, S:86, Ankara.
San, İ. (1996). Yaratıcılığı geliştiren bir yöntem ve yaratıcı birey yetiştiren bir disiplin: Eğitsel yaratıcı drama, Yeni Türkiye Dergisi, 2 (7): 148-160.
San, İ. (2002). Yaratıcı drama-eğitsel boyutları, (Ed: Ö. Adıgüzel), Yaratıcı Drama (1985-1995 Yazılar), I.Cilt, s:81-90, Ankara: Natürel Kitap Yayıncılık.
Sarıçoban, A. (2004). Yabancı dil olarak Türkçe’nin öğretiminde dramanın kullanılması, Eğitim Araştırmaları, Sayı: 14, 13-32.
Sharon, J. (1997). Building bridges of understanding with creative drama strategies: an introductory manuel for teachers of deaf elementary school students, (ERIC Document Reproduction Service No. ED 418 537, EC 306 346).
Üstündağ, T. (1998). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinin öğretiminde yaratıcı dramanın erişiye ve derse yönelik öğrenci tutumlarına etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:14, 133-138.
Üstündağ, T. (1999). Çoklu zeka, duygusal zeka ve bireysel farklılıklar kavramlarından yaratıcı dramaya, Türkiye I. Drama Liderleri Buluşması, 13-14 Kasım 1999,Oluşum Tiyatrosu ve Drama Atölyesi, s:17-23, Ankara. UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Konu: Evrenin Temel Ögesi Isı Süre: 2 saat
Araç-Gereçler: CD çalar, CD (dört mevsim-Vivaldi ve hareketli müzik), Tombala torbası, kartlar, kağıt, büyük karton
Teknikler: Pandomim, doğaçlama, rol içinde yazma. Kazanımlar:
 Çevresindeki ısı kaynaklarına örnekler verir.
 Dünyanın çevresindeki temel ısı kaynağının güneş olduğunu fark eder.
 Beden dilini jest ve mimiklerini kullanır.
 Duygu ve düşüncelerini grupla paylaşır. 1. Hazırlık
 Öğrencilere “Sizler ünlü bir ressamın fırçaları olacaksınız ve çok değerli resimler çizeceksiniz. Sizin yaptığınız resimler sergilenecek” yönergesiyle çalışma başlatılır. “Fırçalar ayağa kalkıyor ve önlerindeki hayali tuvale doğru yavaş yavaş ilerliyor. Şimdi hızlı koşuyoruz….şimdi yavaşlıyoruz…….şimdi dirseklerimizle boyayalım……
omuzumuzla….başımızla boyayalım…dilimizle düzeltelim….burnumuzla renkleri karıştıralım” (Ömer Adıgüzel’in atölyesinden alınmıştır).
ayağımızla….. Ara değerlendirme: Öğrencilerden duygu ve düşüncelerini grupla paylaşmaları istenir. Bu etkinliği yapmadan önceki durumunuzla şimdiki durumunuz arasında ne değişiklik oldu? Sorusu sorulur.
 Bir torbanın içerisine “kömür, odun, elektrik, doğal gaz, tüp gaz, benzin, mazot” yazılı kağıtlar konur. Her öğrenci torbadan bir kağıt çekerek pandomimle canlandırır, diğer öğrenciler onun ne olduğunu bulmaya çalışır.
Ara değerlendirme: Öğrencilerden duygu ve düşüncelerini grupla paylaşmaları istenir. Canlandırdığın…… ne işe yarar? Sorusu sorulur. II. Canlandırma
 Öğrenciler dört gruba ayrılır. Her gruba bir mevsim ismi verilir. Sonra öğrencilere “Her grup kendisine verilen mevsimde neler olduğunu düşünsün. Herkes fikrini grup arkadaşlarına söylesin, daha sonra da söylenenleri bir araya getirerek bir olay oluştursun” yönergesi verilir. Her grubun canlandırmaları tek tek izlenir.
Ara değerlendirme: Öğrencilerden duygu ve düşüncelerini grupla paylaşmaları istenir. Öğrencilere aşağıdaki sorular sorulur.
Bu mevsimde daha başka neler olur?
Canlandırmalarda giysiler hava sıcaklığına uygun muydu? Neden?
Hangi mevsimler canlandırıldı? Bu mevsimlerde hava sıcaklığı nasıl olur? 4. Bu mevsimlerde bitkiler hangi durumdadır?
Güneş olmasaydı neler olurdu?
 Öğrenciler tekrar 4 gruba ayrılır. Her gruba “dört mevsim kış olsaydı hayatımız nasıl olurdu? Düşünün, ortak bir olay oluşturun” denir. Her grubun canlandırması izlenir. Sonra her gruptan bu konu hakkında bir rapor yazması istenir. Öğrenciler yazdıkları raporları, renkli kartona yapıştırarak bir duvar gazetesi hazırlarlar. III. Değerlendirme  Neler yaptık?
 Neler hissettiniz?
 Çevremizde ne tür ısı kaynakları var? Bunlardan nasıl faydalanıyoruz?
 Güneş dünyada canlılar ve cansızlar için ne anlam taşıyor? Nasıl bir etkiye sahip?