BİLİŞSEL DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ’NİN UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI

Bu çalışmada, Bilişsel Değerlendirme Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve ölçeğin geçerlik, güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırma 2002-2003 öğretim yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 150 öğrenci (84 kız, 66 erkek) üzerinde yapılmıştır. Ölçek 15 maddeli 5’li Likert tipi bir ölçektir. Ölçeğin geçerlik çalışmaları kapsamında yapı geçerliği ve benzer ölçekler geçerliği çalışmaları yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği faktör analizi ile saptanmıştır. Yapılan benzer ölçekler geçerliği çalışmasında ise Bilişsel Değerlendirme Ölçeği ile Sıfat Tarama Listesi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (Birincil Değerlendirme için r = .81; İkincil Değerlendirme için r = .89). Ölçeğin güvenirlik çalışmaları kapsamında Cronbach-alpha katsayısı ve madde toplam korelasyonları hesaplanmış, test-tekrar test yöntemi kullanılmıştır. Ölçeğin cronbach alpha güvenirlik katsayısı birincil değerlendirme için .90, ikincil değerlendirme için .87; test-tekrar test güvenirlik katsayısı birincil değerlendirme için r = .82, ikincil değerlendirme için r = .89 olarak saptanmıştır. Ölçeğin madde toplam korelasyonları ise .27 ile .55 arasında bulunmuştur. Analizler sonucunda, Bilişsel Değerlendirme Ölçeği’nin üniversite öğrencilerinin bilişsel değerlendirme düzeylerini belirlemede geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğuna karar verilmiştir.

ADAPTATION OF COGNITIVE APPRAISAL SCALE: STUDIES ON ITS RELIABILITY AND VALIDITY

This study investigates the reliability and validity of the Turkish adaptation of “Cognitive Appraisal Scale”. The sample consisted of 150 (84 girls, 66 boys) undergraduates from Gazi Faculty of Education, Gazi University, Ankara. Scale used in the research was a 15-item Likert-type revised “Cognitive Appraisal Scale” with 5-point response format. Two methods were used to determine validity of scale. The construct validity of Cognitive Appraisal Scale was examined by factor analysis. To test concurrent the validity, correlations between scores on Cognitive Appraisal Scale and “Adjective Checklist” were calculated. There was a significant relationship between scores on the two scales (r = .81 for Primary Apprasial Scale, r = .89 for Secondary Appraisal Scale). In order to calculate the reliability of the scale, Cronbachalpha, item-total correlations and test-retest methods were used. Cronbach alpha coefficient of the scale was found .90 for Primary Appraisal Scale and .87 for Secondary Appraisal Scale; test-retest correlation coefficient was r = .82 for Primary Appraisal Scale, r = .89 for Secondary Appraisal Scale . Item-total correlations coefficients were .27 through .55. Considering reliability and validity study results, it can be concluded that Cognitive Appraisal Scale is a valid and reliable instrument.

___

  • Beresford, B. A. (1994). Reseurces and strategies: how parents cope with the care of a disabled child Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35(1), 171-209.
  • Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Carver, C. S., Scheıer, M. F., Weıntraub, J. K. (1989). Assessing coping strategeis: a theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267-283.
  • Chung, T., Langenbucher, J., Labouvie, E., Pandina, R. J. Moos, R. H.(2001). Changes in alcoholic patient’s coping responses predict 12 month treatment outcomes. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 99(1), 92-100.
  • Dewe, P., Avlın, H. (1999). Exploring the relationship between primary appraisal and coping using a work setting. Journal of Social Behavior and Personality, 14(3).
  • Folkman, S. (1984). Personal control and stress and coping processes: a theoretical analysis. Journal of Personality and Social Psychology, v:46, 939-952.
  • Folkman, S., Lazarus, R. S., Gruen, R. J., Delongıs, A. (1986). Appraisal, coping, health status and psychological symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 50 (3), 571-579.
  • Franks, H. M., Roesch, S. C. (2006). Appraisal and coping in people living with cancer: a meta analysis. Psycho-Oncology, v:15, 1027-1037.
  • Gardner, D., Fletcher, R. (2006). Positive and negative outcomes of occupational stress. New Zealand Journal of Psychology, 35 (2), 92-98.
  • Graham, H. (1999). Stresi kendi yararınıza kullanın. (Çev. M. Sağlam ve T. Tezcan). İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Köknel, Ö. (1988). Zorlanan insan. İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Lazarus, R. S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing.
  • Lazarus, R. S. (1993). From psychological stress to the emotions: a history of changing outlooks. Annual Review of Psychology, 44, 1-21.
  • Türküm, S. A. (1999). Stresle başa çıkma ve iyimserlik. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1098.
  • Wlodarczyk, D., Wrzesnıewskı, K. (2001). The role of cognitive appraisal in coping with stress after myocardıal ınfarctıon: selected theoretical and methodological ıssues. Polish Psychological Bulletin, 109-114.