YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE BENZER ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN ÖNEMİ VE POLONYALILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE BUNLARIN KULLANIMI

Atasözü ve deyimler, milletlerin hafızalarının, yaşantı ve deneyimlerinin,kültürlerinin, olay ve durumlara yaklaşım tarzlarının, bakış açılarının yansıdığı kısa,özlü ifadelerdir. Anlatıma derinlik, kolaylık ve akıcılık kazandıran bu kalıp ifadeler,kültürel bilincin nesilden nesile aktarımı ve devamlılığı noktasında Türkçe eğitimiiçerisinde kendine önemli bir yer edinir. Atasözleri ve deyimlerin sahip olduklarıbu özellikler onları ana dili öğretimin yanı sıra yabancılara Türkçe öğretiminin detemel meselelerinden biri hâline getirmiştir. Yabancılara Türkçe öğretiminde önemisıkça vurgulanan kültürel aktarımın en kolay ve hızlı şekilde yapılabileceği ürünlerolarak atasözleri ve deyimler ön plana çıkmaktadır. Kendiliğinden kültürel aktarımyapabilen ve anlatıma kolaylık sağlayan bu özlü ifadelerin önemi ve öğretimiyle ilgilipek çok görüş ve öneri bulunmaktadır. Öğrenilmesi ve kullanılması zor olarak görülendolayısıyla da öğrenci ilgisinin az olduğu bu ifadelerin öğretiminde izlenebilecekyollardan biri de ana dili ile hedef dil arasındaki benzerlikler üzerinden gitmektir.Bu çalışmada, yabancılara Türkçe öğretiminde atasözü ve deyimlerin öğretimindeana dili ile hedef dil arasındaki benzerliklerden faydalanmanın önemi üzerindedurulmuş, buradan hareketle Türkçe ve Lehçede benzerlik arz eden iki yüz atasözüve deyim tespit edilmiş ve bir liste hazırlanmıştır. Hazırlanan liste, kelime ve anlambenzerliği olanlar ile yalnızca anlam benzerliği olan atasözü ve deyimler olarak ikikısımda ele alınmış ve araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Araştırmada nitelaraştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yabancılara Türkçe öğretimi, Lehçe, atasözleri, deyimler

The Importance of Similar Proverbs and Idioms in Teaching Turkish to Foreigners and the Usue of Them in Teaching Turkish to the Speakers of Polish Language

Proverbs and idioms are short, concise statements that are reflected in the memories,lives, experiences, cultures, events and situations and the views of nations. Thesepre-fabricated expressions which create deepness, easiness and fluency to expressionoccupies an important place in teaching theTurkish language by the transmission andcontinuity of the cultural awareness from one generation to another. The features thatproverbs and idioms possess have made them one of the key issues in teaching bothTurkish to the speakers of foreign languages and native language teaching. Culturaltransmission whose importance is often highlighted in teaching Turkish to foreignerscan be done easily and quickly via proverbs and idioms. There are a good number ofopinions and suggestions about the importance of these concise expressions whichenable cultural transmission by themselves and provide convenience to expression.One of the ways to teach proverbs and idioms to which many students are indifferentand which are known to be both difficult to learn and use, is by presenting similaritiesbetween the mother language and the target language.This paper intensely focuses on the importance of learning the similarities ofproverbs and idioms between L1 and L2 in Turkish language learning process. Thus,two hundred proverbs and idioms which show similarities betweenTurkish and Polishlanguages have been found and prepared in a list. The list has been considered intwo ways; the similarities between vocabulary and meaning, and similarities onlyin meaning and it has been presented for the benefits of researchers. Qualitativeresearch methodology, document analysis is used for this study.

Keywords:

Teaching Turkish to foreigners, Polish, proverbs, idioms,

PDF

___

Aksoy, Ö. A. (1971), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1, Ankara, TDK Yayınları.
Albayrak, N. (2009), Türkiye Türkçesinde Atasözleri (1.bs.), İstanbul, Kapı Yayınları.
Baş, O. (2010), Lehçe-Türkçe Deyimler ve Atasözleri Seçkisi, Ankara, Cansel Matbaacılık.
Çevi̇k, M. (2006), Basın Dilinde Atasözleri ve Deyimler, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Güneş, S. (2009), “Yabancı Dil Öğretiminde Deyim Öğretimi: Yöntemler, Teknikler ve Uygulamalar”, Dilbilim, 2(22), 59-78, Erişim: 10 Mayıs 2015, http://www.journals. istanbul.edu.tr/iudilbilim/article/view/1023001183
Gökçe, O. (2006), “İçerik Analizi”, Kuramsal ve Pratik Bilgiler, Ankara, Siyasal Kitapevi. Klosińska A., Sobol E., Stankiewicz A. (2005), WielkiSłownikFrazeologiczny PWN z Przysłowiami.( 1.bs.), Warszawa, WydawnictwoNaukowe PWN.
Korkut, E. (2001), “Çeviride Eşdeğerlik”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, 251-266.
Mert, E. (2009), “Anadili Eğitimi ve Öğretimi Sürecinde Sözvarlığı Belirleme Çalışmalarının Önemi ve ‘Deyim’ Kazandırmaya Yönelik Etkinlik Önerileri”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 83-93, Erişim: 10 Mayıs 2015, http://dergipark. ulakbim.gov.tr/adyusbd/article/view/5000041842
Saraçbaşı, M. (2010), Örnekleriyle Büyük Deyimler Sözlüğü I. Cilt / II. Cilt (1.bs.), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
Süer, A., Yüce, N. (1992), Örnekli Lehçe-Türkçe Deyimler Sözlüğü, Ankara, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
Topçu, N. (1999), “Fransızca ve Türkçede Rakamlı Deyimlerin Karşılaştırmalı İncelemesi ve Fransızca Yabancı Dil Öğretiminde Kullanımları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 173–180, Erişim: 25 Nisan 2015, http://www.efdergi.hacettepe. edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1163-published.pdf
Türk Dil Kurumu, (t.y.), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Erişim: 01-15 Nisan 2015, http:// www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&view=atasozleri
Varışoğlu, B., Şeref, İ., Gedik, M., Yilmaz, İ. (2014), “Deyim ve Atasözlerinin Öğretilmesinde Görsel Bir Araç Olarak Karikatürlerin Başarıya Etkisi”, Karadeniz Araştırmaları, 41, 226-242, Erişim: 12 Mart 2015,
http://www.karam.org.tr/Makaleler/1971410594_13-%20Behice%20Var%C4%B1% C5%9Fo%C4%9Flu.pdf
Yavuz, N. (2010), “Yabancı Dilde Deyimlerin Öğretimi İçin Bir Araç Geliştirme Denemesi”, Dil Dergisi, 147, 7-21, Erişim: 15 Mart 2015, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/ 27/1603/17281.pdf
Yildirim, A., Şi̇mşek, H. (2002), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık