POLONYA’DA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNİN TARİHÎ GELİŞİMİ

Polonya’da Türkçe öğretimi, Lehlerle Türklerin diplomatik ilişkileri (1414) ileveya Tatar ve Karay Türklerinin Polonya topraklarına XV. yüzyılda yerleşmeleriylebaşlatılabilir. Polonya sarayında XVI. yüzyıldan itibaren Türkçe öğrenimi başlarve gelenek olarak son bölünmeye (1795) kadar sürer. Polonya krallarından StefanBatory ve III. Jan Sobieski’nin Türkçe konuştuğunu kaynaklardan öğrenmekteyiz.Bunun yanında Dominikan ve Cizvit tarikatlarında diğer Şark dillerinin ve Türkçeninöğrenildiğini eklemek gerekir. Aristokratlar arasında da Türkçe öğrenenlerin olduğunuve bilhassa Dzierżka, Otwinowski, Zamoyski, Sobieski, Czartoryski ve Potockiailelerinin Türkçe öğrenmeyi teşvik ettiklerini biliyoruz. XIX. yüzyılın başındanitibaren artık akademilerde diğer Şark dilleri ile birlikte Türkçenin öğretildiğini,XX. yüzyılda Türkoloji bilimine Polonya’dan önemli katkılar yapan Türkologlarınyetiştiğini kaydetmek gerekir. İncelememizde bir makalenin çerçevesine sığacakşekilde Polonya’da Türkçe öğretiminin tarihçesini geçmişten günümüze ortayakoymaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler:

Polonya, Türkçe, öğretim, geçmiş

Historical Development of Teaching Turkish Language in Poland

Turkish language teaching in Poland was initiated with diplomatic relationsbetween the Turks and Poles. It is also possible to start with Turkish words takingplace in Polish. It can also start with the settlement of Tatar and Karay Turks in Polishterritory. Turkish language learning started in Poland palace after 16th century and astradition it continued until the division. We learn from sources that the kings of PolandStefan Batory and Jan Sobieski III could speak Turkish. It should be added that otheroriental languages and Turkish language were learned in Dominican and Jesuit sects.We also know that aristocrats learned Turkish language and particularly Dzierżka,Otwinowski, Zamoyski, Sobieski, Czartoryski and Potocki families encouragedlearning Turkish language. Turkish language has been taught in the academies withother oriental languages since the beginning of the 19th century. It should be notedthat Polish Turcologists have had significant contribution to Turcology science in20th century. In this study, we will try to mention all aspects of the history of Turkishlanguage teaching from past to present in Poland.

Keywords:

Poland, Turkish, teaching, past,

PDF

___

Banczerowski, Jerzy (1988), “Orientalistyka Poznanska”, Sprawozdania Poznanskiego Towarzytwa Przyjaciol Nauk. Wydzial Filologiczno-Filozoficzny, S.105, s. 12-18.
Baranowski, Bohdan (1945-1946), “Ormianie w sluzbie dyplomatycznej Rzeczypospolitej”, Mysl Karaimska, I, Wroclaw, s. 119-137.
Baranowski, Bohdan (1950), Znajomosc Wschodu w dawnej Polsce do XVIII wieku, Lodz.
Debi̇cki̇, Ludwik (1884), Pierwsi orientalisci i archeologowie Polsce, Pulawy.
Dubi̇nski̇, Aleksander (1986), “Turkologia”, Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego 1932-1982, Varşova.
Emi̇roğlu, Öztürk-Tadeusz Majda (2012), Polska Bibliografia Turkologiczna, Varşova.
Jankowski, Henryk (2007), Szkice z dziejow Polskiej orientalistyki C.IV, Varşova, s. 127- 171.
Kaluzynski, Stanislaw (1994), “Uniwersyteckie studia orientalistyczne w Polsce”, Przeglad Orientalistyczny, S. 1-2 (169-170), s. 3-13.
Krzyzanowski, Julian (1936), “O powiastkach orientalnych Krasickiego”, Prace historyczno literackie ku czci İgnacego Chrzanowskiego, Krakov, s. 216-228
Nowacki, Jozef (1964), Archidiecezja Poznanska w granicach historycznych i jej ustroj,
Poznan. Muchli̇nski̇, Antoni (1858), Materialy do dziejow Kosciola polskiego z jezykow wschodnich, C. II, Varşova.
Orlowski, Adam (1783), Zebranie wszystkich redempcyi, które prowincya polska Zakonu Najświetszej Trójcy od wykupienia niewolników w kraiach tureckich i tatarskich od roku 1688 do roku 1783 Varşova.
Rajter, Miroslaw (2003), „Zycie i dorobek naukowy profesora Smieszka – zalozyciela i kierownika Katedry Orientalistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w latach 1921-1933, Poznan, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
Reychman, Jan (1950), Znajomosc i nauczanie jezykow orientalnych w Polsce XVIII w., Wroclaw.
Rolle, Antoni Jozef (1875-1887), Opowiadania historyczne VII, Lviv.
Si̇emi̇ens, Lucyana (1853), Zywot i pamietnik Stanislawa Malachowskiego, Krakov.
Stachowski, Stanislaw (2005), Glosariusz turecko-polski, Krakov.
Starzenski, Michal (1914), Na schylku dni Rzeczypospolitej, Varşova.
Tryjarski, Edward (1968-1972), Dictionnaire arrneno-kiptchak d’apres trois manuserits des coIlestons viennoises, C.1-4, Varşova.
Turkowski̇, Tadeusz (1935), Materialy do dziejow literatury i oswiaty na Litwie i Rusi: z archiwum drukarni i ksiegarni Jozefa Zawadzkiego w Wilnie z lat 1805-1865, Vilnüs.
Wali̇szewsk, Kazimierz (1894), Ostatni poseł polski do Porty Ottomańskiej, Akta legacji stambulskiej Franciszka Piotra Potockiego starosty rzeckiego, C. 1, Paris.
Yoldaki Elçi Osmanlıdan Günümüze Türk-Leh İlişkileri / Posel w Drodze Stosunki Turecko- Polskie od Czasow osmanskich do Dnia Dziejszego,(2014), Yayımlayan: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, İstanbul.
Zajaczkowski, Wlodzimierz (1983), Turkic studies in Cracow, (Red: W. Tyloch), s. 21-24.