Yaşlı nüfusun COVID-19 salgınına ilişkin görüşleri: Giresun ili örneği

Bu çalışma, COVID-19 salgın sürecinde Giresun ilinde yaşayan yaşlı bireylerin salgın sürecini nasıl değerlendirdikleri ve bu sürecin yaşlılar üzerindeki etkileri ile ilgili görüşlerini belirlemek amacıyla planlanmıştır. Bu amaçla 11 kadın, 9 erkek toplam 20 katılımcıya yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan mülakat uygulanmıştır. Çalışmanın potansiyel katılımcı örneklemi; cinsiyet, medeni durum, sağlık durumu, sosyo-ekonomik durum, eğitim düzeyi gibi farklı özellikler dikkate alınarak seçilmiştir. Katılımcılar 65 ile 93 yaş aralığındadır. Nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik yaklaşımla hazırlanan çalışmada elde edilen bulgular betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Bu çalışmada COVID-19 algısı, salgınla başa çıkmada etkili olan faktörler, COVID-19’un yaşlılar üzerindeki etkileri (psikolojik etkiler, sosyal ve kültürel etkiler, ekonomik etkiler), değişen günlük yaşam pratiğinde geliştirilen stratejiler ve coğrafi çevrenin etkilerine odaklanılmıştır. Türkiye nüfusundaki yaşlı oranı (% 9,1) sürekli artış göstermektedir. Bu nedenle çalışmanın, yaşlı nüfusa yönelik hizmetlerin planlanması noktasında katkı sunacağı kanaatini taşımaktayız. Elde edilen bulgulara göre, Giresun’un küçük ölçekli bir şehir olması ve ikili yaşamın (kır ve şehir yaşamı) varlığının bu süreçte olumlu etki yarattığı sonucu dikkat çekmiştir. Özellikle bahçeli evler, kırsal yaşam ile bağlantı ve geniş aile yapısında bulunan katılımcıların salgındaki günlük yaşamlarında büyük değişiklik olmadığı belirlenmiştir. Salgınla ilgili yaklaşım ve başa çıkma stratejisinde dini inanç ve kader anlayışının da önemli olduğu görülmüştür. Bu süreçte toplumsal cinsiyet rollerinin devam ettiği, erkek katılımcıların daha çok kamusal alanda yer aldıkları, kadınların ise temizlik ve hijyen gibi ev işlerini yürüttükleri tespit edilmiştir. Ekonomik olarak dezavantajlı yaşlıların bu süreci daha zor geçirdikleri ve yalnız yaşayan bazı katılımcıların gönülsüz olarak çocuklarının yanına gittikleri belirlenmiştir. Araştırmanın başlangıç aşamasında, salgın sürecinin yönetimine ilişkin, katılımcıların yaklaşımları nispeten olumlu olarak görülmüştür. Ancak 65 yaş ve üstü nüfus için sokağa çıkma kısıtlamasının başlatılması ve serbest gün uygulamasının zamanlaması ve içeriği, katılımcılarda olumsuz duyguların yoğunlaşmasına zemin hazırlamıştır. Bu nedenle salgın sürecindeki kısıtlamaların, kronolojik yaşa göre değil; sağlık durumları, yaşanılan yerin doğal-kültürel yapısı ve mekânsal özellikleri dikkate alınarak yerel önlemlerin daha faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

COVID-19, Yaşlılık, Salgın, Giresun

Views of the elderly population on the COVID-19 outbreak: the case of Giresun province

This study was planned to determine how the elderly people living in Giresun during the COVID-19 epidemic process evaluated the epidemic process and their views on the effects of this process on the elderly. To this end, interviews consisting of semi-structured questions were applied to a total of 20 participants, 11 women and 9 men. The study’s potential participant sample was selected taking into account various characteristics such as gender, marital status, health status, socioeconomic status and level of education. Participants are between 65 and 93 years old. The findings obtained in the study prepared with phenomenological approach among qualitative research designs were analyzed by descriptive analysis method. This study focuses on the perception of COVID-19, factors effective in dealing with the epidemic, the effects of COVID-19 on the elderly (psychological effects, social and cultural effects, economic effects), strategies developed in changing daily life practices and the effects of the geographical environment. The elderly rate (9.1%) in our population is constantly increasing. For this reason, we believe that the study will contribute to the planning of services for the elderly population. According to the findings, Giresun’s being a small-scale city and the existence of dual life (rural and urban life) created a positive effect in this process. It was determined that there was no major change in the daily lives of the participants, especially those owning gardens, connection with rural life and extended family structure. It has been observed that religious belief and understanding of destiny are also important in the approach and coping strategy regarding the epidemic. In this process, it was determined that gender roles continued, male participants were mostly in the public sphere, and women were engaged in housework such as cleaning and hygiene. It was determined that economically disadvantaged elderly people had a harder time in this process and some participants living alone visited their children reluctantly. At the beginning of the research, the participants’ approaches to the management of the epidemic process were seen as relatively positive. However, the introduction of curfews for the population aged 65 and over, and the timing and content of the free day practice, paved the way for the intensification of negative emotions in the participants. Therefore, it is thought that the restrictions and measures in the epidemic process, would be more beneficial to be implemented at local base, taking into account the health conditions, natural-cultural structure and spatial characteristics of the place of residence rather than chronological age.

Keywords:

COVID-19, Old Age, Epidemic, Giresun,

PDF

___

Acar, Y. (2020). Yeni Koronavirüs (COVID-19) salgını ve turizm faaliyetlerine etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 7-21. https://doi.org/10.32572/guntad.703410
Aiken, L. R. (1995). Aging: An introduction to gerontology. Sage Publications. ISBN :0-39-5445-X
Ak,M.,& Közleme, O. (2017). Yaşlı yoksulluğu. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 197-208.
Akca, M. (2020). COVID-19’un havacılık sektörüne etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(4), 45-64.
Alpago, H, & Alpago Oduncu, D. (2020). Koronavirüs salgınının sosyoekonomik sonuçları. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 99-114. doi: 10.21733/ibad.716444
Alpago, H. (2015). The correlation between economic status and medical circumstances. Turkish Economic Review, 2(1), 3-8 htt:// dx.doi.org/10.1453/ter.v2il.123
Andrews, G. J., Cutchin, M., McCracken, K., Phillips, D. R., & Wiles, J. (2007). Geographical gerontology: The constitution of a discipline. Social Science & Medicine, 65(1), 151-168. doi:10.1016/j. socscimed.2007.02.047
Arslan, M. O. (2006). Küresel kamu malı olarak sağlık ve kuş gribinin Türkiye ekonomisine etkileri. (Doktora tezi) Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Arun, Ö. (2014). ‘Que vadis’ Türkiye? 2050’ye doğru yaşlanan Türkiye’yi bekleyen riskler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 1-12.
Aydın, A. F. (2020) Post-Truth dönemde sosyal medyada dezenformasyon: Covid-19 (Yeni Koronavirüs) Pandemi Süreci. Asya Studies, 4(12), 76-90. https://doi.org/10.31455/asya.740420
Baker, E., & Clark, L. L. (2020). Biopsychopharmacosocial approach to assess impact of social distancing and isolation on mental health in older adults. British Journal of Community Nursing, 25(5), 231-238. 2020 https://doi.org/10.12968/bjcn.2020.25.5.231
Baldwin, T. (Ed.). (2007). Reading Merleau-Ponty: on phenomenology of perception. Routledge. ISBN: 0-203.93610-8
Beğer, T., & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim, 25(3), 1-3.
Blunt, A., & Rose, G. (Eds.). (1994). Writing women and space: Colonial and postcolonial geographies. Guilford Press. ISBN:0-898662- 497.5
Bolsoy, N., & Sevil, Ü. (2006). Sağlık-hastalık ve kültür etkileşimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 78-87.
Butler, R. N. (1969). Ageism: Another form of bigotry. The Gerontologist, 9(4). 243-246. doi: 10.1093/geront/9.4_part_1.243
Buttimer, A. (1976). Grasping the dynamism of lifeworld. Annals of the Association of American Geographers, 66(2),277-292. https:// doi.org/10.1111/j.1467-8306.1976.tb01090.x
Can, Y. (2013). Sosyal Hizmetler ve Yoksulluk. Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Kırklareli.
CDC COVID-19 Response Team (2020). Severe outcomes among patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19). United States, February 12–March 16, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep, 69(12), 343-346. doi: 10.15585/mmwr.mm6912e2
Cutchin,M.P.(2009). Geographical Gerontology: New Contributions and Spaces For Development. The Gerontologist, 49(3), 440- 444.https://doi.org/10.1093/geront/gnp095
Çakır, Ö., Gül, Ö., & Kahraman, S. (2020). Herkes bazen doktora ihtiyaç duyar, ama herkes hijyene her zaman ihtiyaç duyar. https:// s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/63185015/01_ Konaklama_Tesislerinde_Covid-19_Yonetim_Kilavuzu20200503- 9910-1dbd805.pdf?r
Çakırçoban, İ. (2010). İkinci dünya savaşı’nda Türkiye’de bulaşıcı hastalıklarla mücadele. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86(3), 139-170.
Doğanay, H. (2011). Anlamı, tanımı, konusu ve felsefesi bakımından coğrafya ilmi hakkında bazı düşünceler. Doğu Coğrafya Dergisi, 16( 25), 1-44.
Doğanay, S., & Alım, M. (2010). Türkiye’de kırsal nüfusun şehir algısı üzerine bir araştırma: Yeşilyurt köyü (Trabzon). Doğu Coğrafya Dergisi, 15(23), 171-184.
Duru, S. (2019). Yaşlı hastalarda COVID-19, göğüs hastalıkları uzmanlarının bilmesi gerekenler. EJP Dergisi Ek Sayı, 125-134 http://www.solunum.org.tr/TusadData/userfiles/file/EJP-EK-SAYI- COVID19-27042020.pdf#page=126
Fu, L., Wang, B., Yuan, T., Chen, X., Ao, Y., Fitzpatrick, T., ., Li , P., Zhou , Y., Lin, Y., Duan, Q., Luo , G., Fan , S., Lu Y., Feng , A., Zhan, Y., Liang , B., Cai , W., Zhang, L., Du , X., Li, Y., L., Shu, & Zou, H. (2020). Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID-19) in China: a systematic review and meta-analysis. Journal of Infection, 80(6), 656-665. https://doi.org/10.1016/j. jinf.2020.03.041
Gammon, J. (1998). A review of the development of isolation precautions. Br J Nurs, 7(6), 307-310. https://doi.org/10.12968/ bjon.1998.7.6.5727
Golant, S. M. (2003). Conceptualizing time and behavior in environmental gerontology: A pair of old issues deserving new thought. The Gerontologist, 43(5), 638-648. https://doi.org/10.1093/geront/ 43.5.638
Güler, Ç., & Çobanoğlu, Z. (1994). Yaşlı ve Çevre. Sağlık Bakanlığı yayını . ISBN 975-7572-25-X
Hacımustafaoğlu, M., & Önürmen, Ö. (2018). Enfeksiyon hastalıkları pratiğinde salgın tanımlanması. Çocuk Enfeksiyon Dergisi, 12(4), 172-173. doi:10.5578/ced.201852
Harvey, D. (2001) Spaces of capital: towards a critical geography. Routledge.ISB:0-415-93240-8,0-415-93241-6
Harvey, D., 2004. Space as a Key Word, Marx and Philosophy Conference, Londra. http://frontdeskapparatus.com/files/harvey2004.pdf
Hubbard, P., Kitchin, R., Bartley, B. and Fuller, D. (2002). Thinking Geographically: Space, Theory and Contemporary Human Geography. Continuum, ISBN : 2-200-90974-8
Isaacs, A. N. (2014). An overview of qualitative research methodology for public health researchers. International Journal of Medicine and Public Health, 4(4), 318-323.doi:10.4103/2230-8598.144055
İbiş, S. (2020). COVID-19 salgınının seyahat acentaları üzerine etkisi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 85-98.
Jiang, F., Deng, L., Zhang, L., Cai, Y., Cheung, C. W., & Xia, Z. (2020). Review of the clinical characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID-19). Journal of General Internal Medicine, 35(5), 1-5. doi: 10.1007/s11606-020-05762-w
Kaya, İ. (2014). Coğrafi düşüncede mekân tartışmaları. Düşünme Dergisi 2(4), 2147-1622
Kearns, R. A., & Andrews, G. J. (2005). Positionings in the study of older people. Ageing and place, Gavin J, Andrews, David R,Phillps (Eds), Ageıng and Place Perspectives, Policy, Practice (pp.9-13). Routledge. ISBN:9780203694510
Kitchin, R., & Thrift, N. (Ed.) (2009). International encyclopedia of human geography. Elsevier.
Kontas, P.C., (2005) Multi-Disciplinary confıgurations in gerontology. Andrews, G. J., & Phillips, D. R. (Eds.), Ageing and Place : Perspectives, Policy, Practice, (pp.24-36). Routledge. Taylor & Francis ISBN:0-203-69451-1, 0-415-32044-5
Köşker, H. (2017). Krizlerin turizm sektörüne etkileri üzerine bir araştırma: 2016 yılı Türkiye örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 62, 216-230.
Kupperberg, P. (2008). The influenza pandemic of 1918-1919. New York, Chelsea House Publishers. ISBN:978-0-7910-9640-6
Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1-26.
Liu, K., Chen, Y., Lin, R., & Han, K. (2020). Clinical features of COVID- 19 in elderly patients: A comparison with young and middle- aged patients. Journal of Infection, 80(6) ,14-18. https://doi. org/10.1016/j.jinf.2020.03.005
Mandıracıoğlu, A. (2010). Dünyada ve Türkiye’de yaşlıların demografik özellikleri. Ege Tıp Dergisi, 49(3), 39-45.
Mukhtar, S. (2020). Psychological impact of COVID-19 on older adults. Current medicine research and practice, 10(4), 201-202. doi: 10.1016/j.cmrp.2020.07.016
Murray, W., Grimsley, M. (1994). Introduction: On strategy. W., Knox, M., & Bernstein, A. (Eds.). The making of strategy: rulers, states, and war (pp.1-24). Cambridge University Press. ISBN:052145389 5, 052156627 4
Mutlu, C. (2013). Milli mücadele’de Türkiye’de azalan nüfus ve izdivaç meselesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 85, 170-205.
Nikiforuk, A. (2000). Mahşerin dördüncü atlısı salgın ve bulaşıcı hastalıkların tarihi. (8.baskı), (Çev. Selahattin Erkanlı). İletişim Yayınları.
Özçağlar, A. (2001). Coğrafyaya giriş. Hilmi Usta Matbaacılık. ISBN:975-93704-1-7
Özgüç, N. (1998). Kadınların coğrafyası. Çantay Kitabevi. ISBN:975- 7206-18-0
Özgür, E. M. (2019).Yaşlanmanın coğrafyaları: Coğrafi gerontolojide ilerleme, tartışmalar ve araştırma gündemi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 17(1), 78-109. doi:10.33688/ aucbd.512325
Öztürk, M. (2009). Mekân Algısı. Safran, M. (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir? (s.83-95). Yeni İnsan Yayınları.ISBN:978-605-5895-15-0
Öztürk, M., & Karabağ, S. (2013). Coğrafyada paradigmalar. Journal of European Education, 3(1), 8-32.
Rose, G. (1993). Feminism & geography: The limits of geographical knowledge. University of Minnesota Press. Minneapolis. ISBN:0816624178, 0816624186
Rowles, G. D. (1978). Prisoners of space?: Exploring the geographical experience of older people. Westview Press. ISBN:0865310726, 9780865310728
Sarı, D., & Khorshid, L. (2008). Bulaşıcı hastalıklarda kaynak izolasyonunun psikolojik sonuçları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 24(3), 83-91.
Sarı, T. (2017). Zika virusu hastalığı: Türkiye’deki durum ve dünya çapındaki salgının gözden geçirilmesi. Klinik Dergisi, 30(1), 2. doi: 10.5152/kd.2017.01
Skinner, M. W., Andrews, G. J., & Cutchin, M. P. (Eds.). (2018). Geographical Gerontology: Perspectives, Concepts, Approaches. Routledge.
Sylvestre, G. (1999). The geography of aging: a geographical contribution to gerontology. Prairie Perspectives: Geographical Essays. Saskatoon: University of Winnipeg, 2, 214-224.ISBN:0- 9694203-3-1
T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu- ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi. Son erişim 22 Mayıs 2020.
Tekin, Ç. S., & Kara, F. (2018). Dünyada ve Türkiye’de yaşlılık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(1), 219-229. https:// doi.org/10.21733/ibad.370584
Telli Yamamoto, G., & Altun, D. (2020). Coronavirüs ve çevrimiçi (online) eğitimin önlenemeyen yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34. doi: 10.26701/uad.711110
Tuan, Y. F. (1975). Place: An experiential perspective. The Geographical Review, 65(2), 151-165. https://doi.org/10.2307/213970
Tuan, Y. F. (1977). Space and place: The perspective of experience. Minneapolis: University of Minnesota Press.ISBN:0-8166-3877-2
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2019). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi, http://www.tuik.gov.tr. Son erişim 20 Mayıs 2020
Türkmen, M., & Özsarı, A. (2020). Covid-19 salgını ve spor sektörüne etkileri. International Journal of Sport Culture and Science, 8(2), 55-67. Doi :10.14486/IntJSCS.2020.596
Tüzün, T., Kutlu, M., Kutlu, S. S., Uçar, M., Özdemir, K., & Turgut, H. (2018). Yaşlı hastalardaki enfeksiyonların geriye dönük değerlendirilmesi. Türk Mikrobiyol Cem Derg., 48(2),112-116. doi:10.5222/TMCD.2018.116
United Nations (UN), (2020). Policy brief: The impact of COVID-19 on older persons. https://unsdg.un.org/sites/default/files/ 2020-05/Policy-Brief-The-Impact-of-COVID-19-on-Older- Persons.pdf Son erişim 14 kasım 2020.
World Health Organization (WHO). (2002). Active ageing: A policy framework. Geneva: World Health Organization. https://www. who.int/ageing/publications/active_ageing/en/
World Health Organization (WHO). (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19): Situation report, 72 https://apps.who.int/iris/handle/ 10665/331685
Yakar, M. (2018). Yaşlanma ve yaşlılığa coğrafi bir yaklaşım. N. Özgen (Ed.), Sosyal Coğrafya içinde, (s.349-382). Pegem Akademi. ISBN:978-605-241-210-7
Yaşayanlar, İ. (2016). Hicaz yolunda kolera: Rusya Müslümanlarının kullandığı Karadeniz hac yolu ve koleranın yayılımına etkisi. Avrasya İncelemeleri Dergisi, (AVİD), 4(2), 178-203.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.ISNN:978 975 02 3999 1
Yıldız, F. (2014). 19. Yüzyıl’da Anadolu’da salgın hastalıklar (Veba, Kolera, Çiçek, Sıtma) ve salgın hastalıklarla mücadele yöntemleri (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Yılmaz, Ö. (2017). 1847-1848 kolera salgını ve Osmanlı coğrafyasındaki etkileri. Avrasya İncelemeleri Dergisi-Journal of Eurasian Inquires, VI(1), 23-55.doi: 10.26650/jes371499
Yolun, M. (2012). İspanyol gribinin dünya ve Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri (Yüksek lisans tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.