Kuşadası İlçesi’nde turizmin yaşam döngüsü: Mekânsal ve toplumsal öğeler üzerinden bir değerlendirme

Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinde, sürdürülebilir olmayan büyümeler gerçekleşmektedir. Bu destinasyonlarda, plansız gelişen turizm talebine bağlı olarak nüfus ve inşaat piyasasındaki artışlar, yeni sosyal ve çevresel sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye’de turizme ilk açılan destinasyonlardan biri olan Kuşadası’nda, turizm sektörünün gelişimi ve evrimi, Turizm Alanları Yaşam Döngüsü (TAYD) modeline göre ele alınmaktadır. Araştırma boyunca şu sorulara yanıt aranmıştır: Kuşadası’ndaki turizm sektörü TAYD modeline göre hangi evrededir ve bu evre gelecekte nereye varacaktır? Kuşadası turizminin gelişiminde hangi faktörler etkili olmuştur? Sorularının yanıtlanabilmesi için nitel araştırmalarda kullanılan gözlem ve mülakat teknikleriyle elde edilen birincil veriler, doküman incelemesi ve uzaktan algılama tekniğiyle elde edilen ikincil verilerle desteklenmiştir. Veri setlerinin değerlendirilmesinde, betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak Türkiye’de özellikle kıyılarda sürdürülebilir olmayan turizm politikalarının bir ürünü olarak Kuşadası’nda, TAYD modelinde öngörülen bütün aşamaların yaşandığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda Kuşadası, sürdürülebilir turizm temellerinin ülke çapında atılması için gerekli derslerin çıkarılabileceği bir destinasyon olarak görülmelidir.

Tourism life cycle in Kuşadası District: Evaluation through spatial and social element

Unsustainable growth in Turkey’s most important tourism centers is taking place. In these destinations, due to unplanned tourism demand, the increase in population and construction market reveals new social and environmental problems. In this research, the development tourism activities of Kuşadası which is one of the first opened venues of tourism in Turkey is tackled according to the model of Tourism Area Life Cycle (TALC). According to TALC model, in which stage of tourism is Kusadasi at, and how will this stage evolve in the future? Which factors have influenced Kuşadası in the development of tourism? In order to answer research questions, primary data obtained by observation and interview techniques used in qualitative researches are supported by secondary data which is the obtained by document examination and remote sensing techniques. In the evaluation of the obtained data sets, descriptive analysis method was used. According to the results of the research; especially Kuşadası in Turkey, as a product of unsustainable policies in coastal tourism has been identified as experiencing all the stages envisaged in the TALC model. Kuşadası, in this context, should be seen as a destination from which sustainable tourism bases can lay the foundations through the country.

___

  • Agarwal, S. (1997). The resort cycle and seaside toursim: an assesment of its applicability and validity. Tourism Management, 18(2), 65-73.
  • Bahar, O. (2007). Küreselleşme sürecinde Türkiye'de turizm sektörüne sağlanan teşvikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 61-78.
  • Bakırcı, M. (2012). Ulaşım coğrafyası açısından Türkiye'de havayolu ulaşımının tarihsel gelişimi ve mevcut yapısı. Marmara Coğrafya Dergisi, (25), 340-377.
  • Belen, N. (2004). 1900-1973 Yılları Arasında Kuşadası'nın Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Tarihi. Basılmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Butler, R. (1980). The concept of a tourist area cycle of evolution: implications for management of resources. Canadian Geographer, (24), 5-12.
  • Butler, R. (1995). Introduction. R. Butler, & D. Pearce içinde, Change in Tourism People, Places, Processes (s. 2). London: Routledge.
  • Catry, B., Chevalier. (1974). Market share strategy and product life cycle. Journal of Marketing, (38), 29-34.
  • Christaller, W. (1963). Some considerations of tourism location in europe: the peripheral regions-underdeveloped countries-recreation areas. Regional Science Association Papers, (12), 26-105.
  • Cooper, C., Jackson, S. (1989). Destination life cycle: the isle of man case study. Annals of Tourism Research, (16), 377-398.
  • Crabtree, B.F., Miller, W. L. (1992). Doing Qualitative Research. Newbury Park, Sage. CA.
  • Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Çev. M. Bütün, S. B. Demir, Siyasal Kitabevi, Ankara.
  • Çalışkan, U., Tütüncü, Ö. (2008). Turizmin yerel halk üzerindeki etkileri ve Kuşadası İlçesi uygulaması. IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi Bildiri Kitabı, (127-148).
  • Çavuş, Ş., Tanrısevdi, A. (2003). Residents attitudes toward tourism development: a case study in Kuşadası, Turkey. Tourism Analysis, 7(3/4), 259-269.
  • Çelik, M.A., Kızılelma, Y., Gülersoy, A.E., ve Denizdurduran, M. (2013). Farklı uzaktan algılama teknikleri kullanılarak Aşağı Seyhan Ovası güneyindeki sulak alanlarda meydana gelen değişimin incelenmesi (1990-2010). Turkish Studies, 8(12), 263-284.
  • Çelik, M. A., Gülersoy, A. E. (2013). Işıklı Gölü (Çivril-Denizli) Çevresindeki Arazi Kullanım Faaliyetlerinin Göl Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013 (29).
  • Doxey, G. V. (1975). A causation theory of visitor-resident irritans: methodology and research inferences. Travel and Tourism Research Asossiation Sixth Annual Conferance Proceedings, (195-198).
  • Emekli, G. (2000). Gelişimi yapısı ve sorunlarıyla Kuşadası nüfusu. İçinde Kuşadası: Geçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Kuşadası Belediye Yayınları, Kuşadası, (53-67). Ergül, A. (2008). Kuşadası'nda Turizm Hareketi I, II, III. Kuşadası Yerel Tarih Araştırmaları Grubu Bülteni, (10,11,12), 6.
  • Eriş, M.Ü. (2014). Sayfiye Yıldızından Taşra Kazasına: Erdek. İçinde Bora, T. (ed), Sayfiye: Hafiflik Hayali, İletişim Yayınları: İstanbul, (131-136).
  • Getz, D. (1992). Tourism planning and destination life cycle. Annals of Tourism Research, 19(4), 752-770.
  • Gilbert, E. (1939). The growth of inland and seaside health resorts in England. The Scottish Geographical Magazine, 55(1), 16-35.
  • Gülersoy, A. E., Çelik, M. A., ve Sönmez, M. E. (2014). Tarsus şehrinin alansal gelişimine (1985-2011) ekolojik bakış. Electronic Turkish Studies, 9(2).
  • Hanna, M. (1986). Sightseeing Trends in 1999. ETC Highlights. Londra: English Tourism Council.
  • Haywood, K. (1986). Can the tourist-area lifecycle be made operational?”. Tourism Management, (7), 157-167.
  • Hovinen, G. (1982) “Visitor cycles: outlook for tourism in lancaster county”, Annals of Tourism Research, (9), 570-573.
  • Kahraman, C. (2011). Kuşadası Körfezi Kıyı Alanları Kullanımı ve Sorunları. Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Karakoç, A. (2011). Göksu Deltasında (Silifke-Mersin) Meydana Gelen Değişimlerin Uzaktan Algılama Teknikleri İle İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
  • Kızılelma, Y. (2013). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanılarak Mut Havzasında (Pirinçsuyu ve Kurtsuyu Dereleri) Erozyon Duyarlılık Alanlarının Belirlenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
  • KUTO. (2001). Kuşadası Turizm Raporu. Kuşadası Ticaret Odası, Kuşadası.
  • KUTO. (2005). Kuşadası Yerel Ekonomik Araştırma Raporu. Kuşadası Ticaret Odası, Kuşadası.
  • Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
  • Lee, J. S., Grunes, M. R., Ainsworth, T. L., Du, L. J., Schuler, D. L., and Cloude, S. R. (1999). Unsupervised classification using polarimetric decomposition and the complex Wishart classifier. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, 37(5), 2249-2258.
  • Lee, Y., Weaver, D. (2014). The tourism area life cycle in Kim Yujeong Literary Village, Korea. Asia Pacific Journal of Tourism Researh, 19(2), 181-198.
  • Martin, B., Uysal, M. (1990). An examination of the relationship between carrying capacity and the tourism life cycle: management and policy implications. Journal of Environmental Management, (31), 327-333.
  • McCann, C., Repasky, K. S., Morin, M., Lawrence, R. L., and Powell, S. (2017). Novel histogram based unsupervised classification technique to determine natural classes from biophysically relevant fit parameters to hyperspectral data. IEEE Journal of Selected Topics in Applied Earth Observations and Remote Sensing, 10(9), 4138-4148.
  • Meyer-Arendt, K. (1985). The grand isle, Louisiana resort cycle. Annals of Tourism Research, (12), 449-466.
  • Miles, M. B., Huberman, A. M. (1994). Nitel Veri Analizi. Çev. Ed. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Pegem Akademi, Ankara.
  • Moss, S., Ryan, C. and Wagoner, C. (2003). An empirical test of butler's resort product life cycle: forecasting casino winnings. Journal of Travel Research, 41, 393-399.
  • Özgüç, N. (1994). Beşeri Coğrafya’da Veri Toplama ve Değerlendirme Yöntemleri, 3. Baskı, İstanbul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul.
  • Özgür, H. (2000). Kuşadası'nda çarpık kentleşmenin kısa tarihi ve turizm üzerine etkileri. İçinde Kuşadası: Geçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Kuşadası Belediye Yayınları, Kuşadası.
  • Öztürk, A. B., Özer, Ö., and Çalışkan, U. (2015). The Relationship Between Lokal Residents Perceptions of Tourism and Their Happiness: A Case of Kuşadası, Turkey. Tourism Review. 70(3), 232-242.
  • Plog, S. (1974). Why destination areas rise and fall in popularity. The Cornell Hotel and Restaurant Quarterly, (14), 55-58.
  • Stansfield, C. (1978). Atlantic City and Resort Cycle. Annals of Tourism Research, 5(2), 238-251.
  • Strapp, J. (1988). The resort cycle and second homes. Annals of Tourism Research, (16), 504-516.
  • Şavran, T. G. (2009). Sosyolojide nicel ve nitel araştırma yöntemleri. İçinde Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, (78-96).
  • Toh, R., Khan, H. and Koh, A. (2001). A travel balance approach for examining tourism area life cycle: the case of singapore. Journal of Travel Research, 39, 426-432.
  • Tokuçuoğlu, B., Esin, Ş. (2014). Kuşadası Rant Politikaları ve Liman. Kaledon, İstanbul.
  • Tut, G. (2013). Neoliberal Ekonomide Turizm ve Rant: Kuşadası Kruvaziyer Limanı Özelleştirmesi Örneği. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi. Edirne.
  • UNWTO. (2015). UNWTO Tourism Highlights. UNTWO.
  • UNWTO. (2017). UNWTO Tourism Highlights. UNTWO.
  • Urry, J. (2009). Turist Bakışı. Çev. E. T. Yıldız, Bilge Su, Ankara.
  • Whitaker, R. (1988). Şubat 27. Welcome to The Costa del Kebab. Independent.
  • Williams, M. (1993). An expansion of the tourist sitecycle mode: the case of minorca. Journal of Tourism Studies, 24(4), 24-32.
  • Yarcan, Ş. (1998). Türkiye'de Turizm ve Uluslararasılaşma. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • Yıldırım, A., Şimşek, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Kitabevi, Ankara.
  • Yılmaz, Ö. D. (2014). Sürdürülebilir turizm ve destinasyon yönetimi. İçinde M. Kozak, Sürdürülebilir Turizm Kavramlar-Uygulamalar, Detay Yayınları, 276-291, Ankara.
  • Yin, R. K. (2009). Case Study Research: Design and Method. 4. Baskı. Thousand Oaks, CA:Sage.
  • Yüksel, A, Yüksel, F. (2005) “Managing relations in a learning model for bringing destenations in need of assistance into contact with good practice”, Tourism Management, 26, 667-679.