COVID-19 Pandemi sürecinde mevsimlik gezici tarım işçiliği ve çalışma koşulları üzerine bir inceleme: Beylikova (Eskişehir) örneği
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 Pandemisi, gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere, tüm ülkeleri ekonomik ve sosyal olarak kasıp kavurmaya devam etmektedir. Bu anlamda, çocuk işçiler ve mevsimlik gezici tarım işçileri gibi toplumun en kırılgan grupları, bu süreçten nasibini en çok alanlar arasında yer almayı sürdürmektedir. Söz konusu sebeple bu araştırma, Şanlıurfa ilinin Eyyübiye ilçesinden Eskişehir ilinin Beylikova ilçesine çalışmak üzere her yıl düzenli olarak giden mevsimlik gezici tarım işçilerinin pandemi sürecindeki çalışma koşullarını irdelemeyi amaçlamaktadır. Temelde alan araştırmasına dayanan bu çalışma, öncelikle, pandemi sürecinde eşitsizliklerin ve yoksullukların fazlasıyla yaşandığı en kırılgan yaşam formlarından birine sahip olan mevsimlik gezici tarım işçiliğini, “yoksulluk kültürü”, “yoksulluk kısır döngüsü”, “nöbetleşe yoksulluk” gibi farklı kavram ve kuramlar bağlamında inceleyerek bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu anlamda nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu incelemede, Beylikova ilçesinde çalışan mevsimlik gezici tarım işçi aileleri (2’si ‘çavuş/elçi’ ve 13’ü de ‘işçi/amele’ olmak üzere toplam 15 kişi) ile 16-20 Temmuz 2020 tarihleri arasında yapılan ‘yüz yüze derinlemesine görüşme’ ve ‘yerinde gözlem ve inceleme’ gibi araştırma tekniklerinden elde edilen verilerden hareket edilmektedir. Sonuç itibariyle bu araştırmada, Covid-19 Pandemi süreciyle birlikte mevsimlik gezici tarım işçilerinin ulaşım masraflarının ikiye katlandığı; çadırlarda kalan kişi sayısının azaltılmasından dolayı alınması gereken çadır sayısının artırıldığı; buna rağmen bir çadırda yaklaşık 6-7 kişinin kaldığı; kadınların erkeklere oranla çok daha fazla çalışmak zorunda kaldıkları; en önemlisi de, mevsimlik gezici tarım işçilerinin, başta işverenler olmak üzere, gittikleri yerlerde çeşitli kesimlerce “insani onurları” aşağılanacak düzeyde sosyal dışlanmaya maruz kaldıkları saptanmıştır. Ayrıca, mevsimlik gezici tarım işçilerinin gittikleri alanlarda çok uzun süre güneşe maruz kaldıkları, sıtma, tansiyon, kalp hastalıkları gibi çeşitli hastalıklara yakalandıkları; bazı yerlerde temiz suya erişemedikleri için, içtikleri su yüzünden birçok kişinin hastanelik oldukları da çarpıcı biçimde ortaya çıkmıştır.
An examination on seasonal traveller agricultural labour and working conditions in the COVID-19 Pandemic process: A case study of Beylikova (Eskişehir)
Covid-19 Pandemic which is the impact all over the world, not just the most developed countries, every country suffering from the same impact as both economical and social. The most fragile side of society like child labour and seasonal agricultural labour who is the most affected side of this pandemic can be still progressing in these circumstances. By the reason of this research, in processing pandemic, seasonal traveller agricultural labour who are going for working regularly every year from the province of Şanlurfa to county Eyyubiye to Beylikova in Eskişehir, aim relating about the schedule of working conditions. Basically this research, as a branch of research, first of all, in process of the pandemic, seasonal traveller agricultural labour who is the one of the most fragile living form having into the inequal poverty eminently, its composing different Notion and chain of the theory like “poverty culture”, “poverty of infertile circle”, “alternately poverty”. In this sense qualitative research method was used in this study, seasonal traveller agricultural labours’ families who work in Beylikova (2 of them sergeant and 13 of them labourer about, a total of 15 people). Techniques, that made among the date of 16-20 July 2020, which were the purpose of gained conclusion from “face to face deeply interview”, “on-site observing and examination”. As a result, in this research, it was doubled of seasonal agricultural workers’ expenses with covid-19 pandemic progress. Because of was decreased amount of person who stays in the tents, they need to buy more tents, although the amount of staying in the one tent 6-7 person, women have to work a range of men, the most important seasonal travelling agricultural workers foremost, by the employer, it has been determined, they exposed to social-press, places where their went to various regions by means humiliate the honours of they humanity. Also seasonal travelling agricultural workers, because they exposed to more sun and caught an infection their places where they go, such as malaria, tension, heart diseases various illness. It is a striking fact that for they could not access to clean water, because of this unclean water many people had gone to the hospital in some places.
___
- Akalın, M. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin barınma koşullarının
değerlendirilmesi: Yenice, Tarsus, Silifke örnekleri. Sosyal Güvence
Dergisi, 7(13), 1-30.
- Altın, C. (2014). Mevsimlik göç ve yoksulluk: Ankara-Polatlı mevsimlik
tarım işçileri örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Anonim. (17 Nisan 2020). Seyahat izni almak için akın ettiler!
bir haftada 17 bin kişi. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.
tr/gundem/seyahat-izni-almak-icin-akin-ettiler-bir-haftada-
17-bin-kisi-41496093
- Anonim. (4 Eylül 2020). Sakarya’da Kürt işçiler saldırıya uğradı.
Evrensel. https://www.evrensel.net/haber/413269/sakaryada-
kurt-isciler-saldiriya-ugradi
- Arslan, A. (2018). Mevsimlik tarım işçisi kadınların kentsel mekânda
ve tarladaki gündelik yaşam deneyimleri: Şanlıurfa örneğinde
bir inceleme [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aslan, K. (2020). Kayısı tarımında mevsimlik tarım işçiliği ve insana
yakışır iş olanakları açısından durum analizi: Malatya ili araştırması
[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Ata, R. (2020). Gezici mevsimlik tarım işçileri ve sosyal hizmet ihtiyacı:
Adıyaman il örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Atış, M. (2019). Mevsimlik işçilerde sosyal dışlanmışlık: Adıyaman
ili örneği [Yayınlanmamış doktora tezi]. Adıyaman Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Baş, B. (2019). Türkiye’de tarımsal dönüşüm ve mevsimlik tarım
işçiliği: Adana örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Benek, S. (2005). Coğrafi planlama yönünden Şanlıurfa ilinin tarımsal
yapısı [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Benek, S. (2006). Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı, sorunları ve çözüm
önerileri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(1), 67-91.
- Benek, S. (2009). Ortaya çıkışı, gelişme seyri ve bölgeye etkileri bakımından
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP). Ankara Üniversitesi
SBF Dergisi, 64(3), 45-71.
- Benek, S. (2020a). Coronavirüs en çok mevsimlik işçileri etkiledi.
25 Haziran 2020, K24, https://www.kurdistan24.net/tr/
news/63741ea1-4bfc-4750-bdbd-b448be93b985
- Benek, S. (2020b). Pandemi mevsimlik tarım işçisi aileleri nasıl etkiledi?
5 Haziran 2020, Bianet; https://m.bianet.org/bianet/
tarim/225201-pandemi-mevsimlik-tarim-iscisi-aileleri-nasil-
etkiledi
- Benek, S., & Ökten, Ş. (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam
koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi (Şanlıurfa) örneği.
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 653-
676.
- Bochtis, D., Benos, L., Lampridi, M., Marinoudi, V., Pearson, S. &
Sørensen, C.G. (2020). Agricultural workforce crisis in light
of the Covid-19 Pandemic. Sustainability, 12(19), https://doi.
org/10.3390/su12198212
- Bulut, E. (2013). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam ve çalışma koşullarına
ilişkin bir saha araştırması: Kocaali örneği [Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
- Cortignani, R., Carulli, G. & Dono, G. (2020). Covid-19 and labour
in agriculture: economic and productive ımpacts in an agricultural
area of the Mediterranean. Italian Journal of Agronomy,
15(1653), 172-181. Doi:10.4081/ija.2020.1653
- Çakmak, G. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam ve çalışma
koşullarının sosyal dışlanma bağlamında bir araştırması: Çanakkale
ili örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çarıkçı, E. E. (2016). Critique of vulnerability discourse through an
alternative development approach: a case of seasonal migrant
agricultural workers in Turkey [Yayınlanmamış doktora tezi].
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çayır, A. K. (2020). Mevsimlik tarım işçiliğinde kadın ve çalışma
koşulları: Çanakkale-Biga örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans
tezi]. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çınar, S. (2012). Bağımlı çalışma ilişkileri kapsamında mevsimlik
tarım işçilerinin Malatya örneği üzerinden analizi [Yayınlanmamış
doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çınar, S. (2014). Öteki proletarya: De-proletarizasyon ve mevsimlik
tarım işçileri. NotaBene Yayınları.
- Çınar, S. & K. Lordoğlu, (2011). Mevsimlik tarım işçileri: marabadan
ücretli fındık işçiliğine. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu.
Kocaeli Üniversitesi. Kocaeli.
- Development Workshop. (2016a). The report on the present situation
of foreign migrant workers in seasonal agricultural
production in Turkey: Poverty, rivalry and antagonism. http://
www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/%C4%B0NG%-
C4%B0L%C4%B0ZCE/02/POVERTY%20RIVALYR%20AND%20
ANTAGONISM.pdf
- Development Workshop. (2016b). Foreign migrant workers in seasonal
agricultural production in Turkey: Policy recommendations.
http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/%C4%B-
0NG%C4%B0L%C4%B0ZCE/02/POLICY%20RECOMMENDATIONS.
pdf
- Development Workshop. (2016c). Employment of migrant workers
in agricultural production-lessons learned rights or numbers?
(Europe: United Kingdom, Italy, Spain, France, Pıcum). http://
www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/%C4%B0NG%
C4%B0L%C4%B0ZCE/02/LESSONS%20LEARNED%20RIGHTS%
20OR%20NUMBERS.pdf
- Development Workshop. (2018). Circular on seasonal agricultural
workers. http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/%
C4%B0NG%C4%B0L%C4%B0ZCE/0606/genelgeEN%20
kurtulus.pdf
- Development Workshop. (2020). Virus or poverty? Impact of coronavirus
outbreak on seasonal migrant agricultural workers
and their children and on crop farming. http://www.ka.org.tr/
dosyalar/file/virus%20or%20poverty.pdf
- Erkan. R. (2010). Kentleşme ve sosyal değişme (3.baskı). Bilimadamı
Yayınları.
- FAO. (2020, April). Migrant workers and the Covid-19 pandemic.
http://www.fao.org/3/ca8559en/CA8559EN.pdf
- Gira, A. (2017). Siverek (Şanlıurfa) ilçesinde mevsimlik tarımsal iş
gücü göçü ve sorunları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü
Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Harvey, D. (2020, 24 Mart). Korona günlerinde anti-kapitalist siyaset:
Covid-19 adlı sınıf depremi. (Çeviren: Gencer Çakır).
- Gazeteduvar. https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya-forum/
2020/03/24/korona-gunlerinde-anti-kapitalist-siyaset-covid-
19-adli-sinif-depremi
- ILO. (2020a). ILO gözlem 2nci Baskı: Covid-19 ve çalışma yaşamı.
7 Nisan 2020. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--
-europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/briefingnote/
wcms_741784.pdf
- ILO. (2020b). Covid-19 ve çalışma yaşamı: etkiler ve yanıtlar. 18
Mart 2020; https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---
europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/briefingnote/
wcms_740193.pdf
- ILO. (2020c). Seasonal migrant workers’ schemes: rethinking fundamental
principles and mechanisms in light of covid-19. https://
www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---
migrant/documents/publication/wcms_745481.pdf
- IOM. (2020). Covıd-19: Policies and impact on seasonal agricultural
workers. https://www.iom.int/sites/default/files/documents/
seasonal_agricultural_workers_27052020_0.pdf
- Işık, O. & Pınarcıoğlu, M. M. (2008). Nöbetleşe yoksulluk: Sultanbeyli
örneği (6.baskı). İletişim Yayınları.
- Kamer, H. (2020). Koronavirüs: Mevsimlik tarım işçileri için ne tür
düzenlemeler getirildi?. 7 Nisan 2020. BBC; https://www.bbc.
com/turkce/haberler-turkiye-52196967
- Kılınç, B. (2018). Neredeyse hiçbir mevsimlik tarım işçisi meslek
hastası tanımı alamıyor. 16 Ekim 2018. Sivilsayfalar. https://
www.sivilsayfalar.org/2018/10/16/neredeyse-hicbir-mevsimlik-
tarim-iscisi-meslek-hastasi-tanimi-alamiyor/#:~:-
text=Mevsimlik%20tar%C4%B1m%20i%C5%9F%C3%A-
7isi(MT%C4%B0)%3B,gezici%20olarak%20mevsimlik%20
%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fan%20ki%C5%9Fidir
- Marshall. G. (2009). Sosyoloji Sözlüğü (1. bs). Bilim ve Sanat Yayınları.
Nazik, M. H. (1993). Kadınların mevsimlik tarım işlerinde çalışmalarının
ailenin ekonomik durumu ve yaşam biçimine etkisi [Yayınlanmamış
doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü.
- Nuh, H. (2019). Mevsimlik tarım işçilerinin Türk yazılı basınında sunumu
[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Öz, C. S. & Bulut, E. (2013). Mevsimlik tarım işçilerinin türk hukuk
sistemi içerisindeki yeri. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1),
94-111.
- Özdoğan, F. (2010). Yoksulluk kültürü yaklaşımı üzerine bir değerlendirme.
Yardım ve Dayanışma Dergisi, 1(1), 97-114.
- Pelek, D. (2011). Hem tarım işçisi, hem kadın, hem Kürt. 13 Ağustos
2011. Evrensel; https://www.evrensel.net/haber/11753/hemtarim-
iscisi-hem-kadin-hem-kurt
- Sevinç, M. R. (2015). Adana ilinde mevsimlik tarım işçiliğinin sosyo-
ekonomik yapısı ve geleceği [Yayınlanmamış doktora tezi].
Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Şimşek, G. (2020). Fındık tarımında mevsimlik işçilerin çalışma ve yaşam
koşulları: Giresun örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].
Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- T.C. İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, (2020), Koronavirüs
Tedbirleri /Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi. Sayı:
89780865-153.E.6202.
- Tabcu, G. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin ortaokul çağındaki çocuklarının
eğitim sorunlarının sosyolojik olarak incelenmesi [Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
- Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). (2019). Tarım alanı (dekar). https://
cip.tuik.gov.tr/#
- WTO. (2020). Covid-19 and agriculture: a story of resilience. https://
www.wto.org/english/tratop_e/covid19_e/agric_report_e.pdf
- Yavuz, M. (2019). Mevsimlik tarım işçisi çocukların eğitimde yaşadıkları
sorunlara yönelik okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin
görüşleri: Şanlıurfa ili örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].
Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Yıldırım, A. E. (2020). Mevsimlik tarım işçileri için yeni önlemler.
3 Nisan 2020. Tarım Dünyası. https://www.tarimdunyasi.
net/2020/04/03/mevsimlik-tarim-iscileri-icin-yeni-onlemler/
- Yıldız, N. (2015). Kadın yoksul ve Kürt: Toplumsal dışlanmanın boyutları
(1. bs). NotaBene Yayınları.
- Yiğit, B. (2018). Gezici mevsimlik tarım işçileri ile yerel mevsimlik
tarım işçilerinin durumlarının karşılaştırmalı analizi: Isparta ili
örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü