6360 sayılı büyükşehir yasasının Türkiye’nin kırsal yerleşim düzenine mevcut ve muhtemel etkileri: Konya örneği

6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, Türkiye’nin mevcut yerel yönetim sisteminde köklü bir değişim yaratmanın yanında, kırsal yerleşim düzenini doğrudan etkileyen birçok değişime de neden olmuştur. Yasanın uygulanmaya başlanmasıyla birlikte Türkiye’de kırsal yerleşim birimleri ve kırsal nüfus ile ilgili kavramların içeriği değişmiş ve ikili bir yapı oluşmuştur. Yasanın çıkarıldığı 2012 yılında kırsal nüfusun Türkiye toplam nüfus içindeki oranı % 22,7 iken, 2014 yılında bu oran % 8,2’ye, 2019 yılında ise % 7,2’ye gerilemiştir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’nin en geniş yüzölçümüne (40 838 km²) sahip ili olan Konya’da 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası’nın kırsal yerleşim düzeni üzerindeki mevcut ve muhtemel etkilerini ortaya koymaktır. 6360 Sayılı Kanunla birlikte Konya İlinde 296’sı orman köyü olmak üzere toplamda 585 köy ve 175 belde belediyesinin tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülmüş, toplam mahalle sayısı 760’a çıkmıştır. Araştırmamızın dayandığı kavramsal temelleri ortaya koyabilmek adına öncelikle 6360 Sayılı Kanun ile ilgili konular için geniş bir literatür çalışması yapılmıştır. Ayrıca, Kanunun kırsal alandaki etkilerini somut olarak ortaya koyabilmek amacıyla farklı zaman dilimlerinde araştırma sahasında arazi çalışmaları yapılmış, Konya’nın uzak ilçeleri olan Yunak (156 km) ve Hüyük (95 km) ile yakın ilçelerinden Sarayönü (39 km) ve Altınekin (55 km) ilçelerinin kırsal mahallelerinde anket ve mülakatlar yapılmıştır. Kaynaklardan ve saha çalışmalarından elde edilen bilgiler amaç doğrultusunda yorumlanmış ve 6360 Sayılı Yasa’nın kırsal yerleşim düzeni üzerindeki olumlu-olumsuz etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan tespitler neticesinde adı geçen yasanın uygulanmasına yönelik olumlu görüşler olduğu gibi, olumsuz düşüncelerin de var olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, Kırsal Yerleşmeler, Konya

Current and prospective effects of metropolitan law (no. 6360) on Turkey's rural settlements layout: case of Konya

In addition to creating a radical change in the existing local government system of Turkey, the Metropolitan Law No. 6360 has also caused many changes that directly affect the rural settlements. With the start of implementation of the Act, rural settlements and concepts related to the content of the rural population in Turkey has changed and forming a dual structure. While the rural population rate was 22.7% in 2012 in Turkey's total population,before the law adopted, it is declned to 8.2% in 2014 and 7.2% in 2019. The purpose of this study is to reveal current and prospective effects of metropolitan law (no. 6360) on Turkey's rural settlements layout as a case study of Konya Province which has the largest surface area (40 838 km²) in Turkey. With the Law no. 6360, the legal entity of 585 villages and 175 municipalities in Konya, 296 of which are forest villages, was abolished and transformed into neighborhoods and the total number of neighborhoods increased to 760. In order to reveal the theoretical foundations on which the research is based, a large literature study on Law No. 6360 has been conducted. In addition, in order to present the effects of the Law in the rural areas, field studies have been carried out in the research area in different time, surveys and interviews were conducted in the remote districts of Konya such as Yunak (156 km) and Hüyük (95 km), and nearby districts such as Sarayönü (39 km) and Altınekin (55 km). The information obtained from the sources and field studies were interpreted for the purpose and the positive and negative effects of Law No. 6360 on the rural settlements were tried to be determined. As a result of the findings, it was revealed that there are positive opinions about the implementation of the law as well as negative opinions.

Keywords:

Metropolitan law no. 6360, Rural Settlements, Konya,

PDF

___

6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Resmi Gazete, 28489, 12/11/2012.
dıgüzel, Ş. (2012). 6360 Sayılı Yasa’nın Türkiye’nin Yerel Yönetim Dizgesi Üzerine Etkileri: Eleştirel Bir Değerlendirme, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 14: 153-176.
Ayyıldız, M., Çiçek, A., Ayyıldız, B. (2016). 6360 Sayılı Büyükşehir Yasasının Kırsal Kesime Olası Etkileri. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD, Özel Sayı: 280-285.
Bekdemir, Ü., Kocaman, S., Polat, S. (2014). Yeni Büyükşehir Yasası Sonrasında Türkiye’de Şehir Nüfusu Ve Şehir Yerleşmeleri, Doğu Coğrafya Dergisi, 32: 277-297.
Bulut, Y., Dönmez, D. (2019). 6360 Sayılı Düzenlemeyle Oluşan Büyükşehir Modelinde Büyükşehir Belediyesi İle İlçe Belediyeleri Arasında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Hatay İli Örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2 (1) , 29-40.
Çukurçayır, M. A., Negiz, N., Yemen, A. (2014). 6360 Sayılı Kanun’un Uygulamasında Köy(lü) mü Mahalle(li) mi?: Katıl(a)mayanlar Açısından Bir Değerlendirme, Uluslararası XI. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı: AfroAvrasya Coğrafyasında Kamu Yönetimi Uygulamaları ve Sorunları. Ankara: TODAİE Yayınları, Ankara.
Ekonomi Raporu (2018). Konya: Ticaret Odası Yayınları, Konya.
Eryılmaz, B. (2006). Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret Yayınları, İstanbul.
Göküş, M., Alptürker, H. (2016). 6360 Sayılı Yasa İle Köy Yönetiminden Mahalle Yönetimine Geçiş Sonrası Etkin Hizmet Sunumuna İlişkin Muhtarların Görüşü: Silifke Köyleri Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 11: 67-86.
Gürbüz, M., Yıldırım, U., Belli, A. (2014). Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Kahramanmaraş İli Ölçeğinde Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1: 102-135.
Kalpaklıoğlu, G. (2017). 6360 Sayılı Büyükşehir Yasasının Kırsal Kesime Etkilerinin Değerlendirilmesi (Ordu Büyükşehir Belediyesi Örneği ). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
Keleş, R. (2013). Kentleşme Politikası, Ankara: İmge Kitabevi, Ankara.
Keleş, R. (1985). Türkiye’de Anakent Yönetimi, Amme İdaresi Dergisi, 2: 69-82.
Kırmızı, M. (2019). 6360 Sayılı Yasanın Kent ve Kır Alanlarına Etkileri: Diyarbakır Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
Kut Görgün, E., Yörür, N. (2017). 6360 Sayılı Büyükşehir Kanunu Sonrası Kırsal Alanları Yeniden Düşünmek- İzmir Örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi 2: 11-27
Oktay, T. (2009). Belediyenin Tarihsel Gelişimi (Ed: Bozlağan, R. ve Demirkaya Y. Türkiye’de Yerel Yönetimler içinde). Ankara: Nobel Yayınları, Ankara.
Ortaylı, İ. (2000). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri 1840-1880, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Özçağlar, A. (2015). Yönetsel Coğrafya. Ankara: Nika Yayınevi, Ankara.
Özçağlar, A. (2016). Büyükşehir Belediyeli İllerde Kır ve Kent Nüfusunun Tespiti Mümkün mü?. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu 2016, Bildiriler Kitabı Tam Metin: 271-291, Ankara
Öztürk, Y. (2014). Kuruluşundan 1950’ye Kadar Bursa Belediyesi ve Hizmetleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Söylemez, A., Tekin, Ö. F. (2016). Türkiye’de Büyükşehir Yönetimi ve 6360 Sayılı Yasanın Getirdiği Değişim: Konya Örneği, Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri (KAYFOR 13 Bildiri Kitabı). Konya:1435-1449.
Susta Olgun G., Gülçubuk B. (2016). Kırsalın Dönüşümünde Fırsat ve Tehditleriyle Yeni Büyükşehir Yasası’nın Analizi. XII. Ulusal Tarım Kongresi 2016: 1059-1068.
Susta Olgun G. (2018). 6360 Sayılı Yasa İle Oluşan Yeni Büyükşehir Yasası’nın Kırsal Alanda Hizmet Etkililiği Açısından İncelenmesi: İzmir ili Kiraz İlçesi Araştırması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Ankara.
Şenol, E. (2019). Büyükşehir Statüsündeki İllerde Kırsal Nüfusun Tespiti: Ordu İli Örneği. Türk Coğrafya Dergisi 72: 53-63.
Taş, B. (2017). Türkiye’de Yönetim ve Yerleşme Açısından Mahalleler, TCK 75. Kuruluş Yılı Uluslararası Kongresi, Bildiriler Kitabı Tam Metin: 25-30, Ankara.
Tolun Denker, B. (1977). Yerleşme Coğrafyası-Kır Yerleşmeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Usta, S., Akman E., Kocaoğlu, M. (2018). 6360 Sayılı Kanun’un Büyükşehir Belediye Sistemine Etkileri: Konya Büyükşehir Belediyesi Örneği. TESAM Akademi Dergisi, Yerel Yönetimler Özel Sayısı,217-249.
Yılmaz, M. (2015). Türkiye’de Kırsal Nüfusun Değişimi ve İllere Göre Dağılımı (1980-2012). Doğu Coğrafya Dergisi, 33: 161-188.
Yörükoğlu, F. (2009). Türk Belediyeciliğinin Gelişim Süreci, Mevzuat Dergisi, 135.
Zengin, O.(2014). Büyükşehir Belediyesi Sisteminin Dönüşümü: Son On Yılın Değerlendirmesi. Ankara Barosu Dergisi, 2014/2: 91-116.
https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (Son Erişim: 17.06.2019).
http://konya.com.tr/tarihce/ (Son Erişim:06.05.2019).
http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047 (Son Erişim: 09.03.2020).