19971

TARİHİ YAPILARIN YENİDEN İŞLEVLENDİRİLMESİ: ISPARTA AYA İSHOTYA (YORGİ) KİLİSESİ’NİN GÜL MÜZESİ’NE DÖNÜŞÜMÜ

Kültürel miras geçmiş nesillerden günümüze aktarılan, tüm insanlar için bir değer konusu olan evrensel eserlerdir. Bu kapsamdaki tarihi yapılar toplumların ekonomik, sosyal ve kültürel birikimleri ile inşa edildikleri dönemin kentsel ve mimari üslubunu yansıtan birer belge ve semboldürler. Tarihi yapıları koruma yöntemlerinden en çok tercih edileni yapıya yeni bir işlev verilmesidir. İşlev değişikliği tarihi yapılarda çağdaş bir koruma anlayışı olarak görülmektedir. Tarihi bir yapıya yeni bir işlev verilmesi yapının; yok olmaktan kurtarılması, onarımı, bakımı, sürekli kullanımı, kent siluetine olumlu katkısı, tarih bilincinin canlanması ve ekonomik canlanmaya katkısı anlamına gelmektedir.Bir kültür mirası olan, mübadeleyle cemaatini ve özgün işlevini yitiren Isparta kent merkezindeki Aya İshotya (Yorgi) Kilisesi yeniden işlevlendirilmelidir. Yapı için işlev olarak müzeye dönüştürülmesi önerilmektedir. Kilise kendisi gibi Isparta için önemli bir kültürel miras olan gül ve ilintili nesnelerin sergileneceği bir Gül Müzesi olarak hizmet etmelidir. Dünyada oldukça az sayıda olan Gül müzelerinden biri olarak önerilen Aya İshotya (Yorgi) Kilisesi’nin Gül Müzesi olarak işlev kazanmasıyla kilise yok olmaktan kurtulacak, kent ekonomisine ve turizmine katkı sağlanacaktır.

REFUNCTIONING OF HISTORICAL BUILDINGS: THE TRANSFORMATION OF AYA ISHOTYA CHURCH IN ISPARTA TO THE ROSE MUSEUM

Cultural heritage is the legacy of physical artifacts that are valuable for all people and inherited from past generations to the present. Within this context, the historical buildings are the documents and symbols which reflect the economic, social, and cultural accumulations and urban and architectural style of the period in which they were constructed. The most preferred way of preserving historical buildings is to give a new function to the structure. Changing the function of the building is considered as a contemporary understanding of preservation. Refunctioning of a historical building means saving it from destruction, renovation, maintenance, continuous use of it, contribution to the city’s skyline, revitalization of history consciousness, and contribution to the economic recovery. Aya Ishotya (Yorgi) Church located in the city center in Isparta is a cultural heritage which lost its unique function and community with population exchange so it must be refunctioned. It is suggested that the structure should function as a museum. The church should serve as a Rose Museum where the rose, a cultural heritage for Isparta just like the church itself, and its related objects are exhibited. When Aya Ishotya (Yorgi) Church refunctions as one of the Rose Museums scarcely found in the world, the church will be rescued from destruction and make contributions to city’s economy and tourism.

PDF

___

AHUNBAY, Z., 2009. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, Yem Yayınları, İstanbul.

ALTINOLUK, Ü., 1998. Binaların Yeniden Kullanımı, Yem Yayınları, İstanbul.

ALTINOLUK, Ü., 1991. “Özgün İşlevini Yitiren ya da İşlevsel Olarak Eskiyen Yapıların Yeni Kullanımları”, Tasarım Dergisi, 14, 102-104.

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA), 2011. Gül Sektörü Raporu, http://baka.org.tr (Erişim: 11.03.2018).

BOZDAĞLIOĞLU, Y., 2014. “Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Sonuçları” TSA 18 Özel Sayı 3, Ocak/January, 9-32.

BÖCÜZÂDE SÜLEYMAN SAMİ, 1983. Kuruluşundan Bugüne Kadar Isparta Tarihi I, çev. S. Seren, Serenler Yayını, İstanbul.

ÇAL, H., 2009. “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Müzeler”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C.7, S.14, 315-333.

ÇETİNDAŞ, D., 2013. “Mitolojinin Güçlü Dalı: Gül”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Gül Özel Sayısı (Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences, Special Volume on Rose), 13-28.

ELDEK GÜNER, H., 2017. “Liseden Müzeye, Eğitimden Tüketime; Kayseri Lisesi’nin Millî Mücadele Müzesi›ne Dönüşümü”, TÜBA-KED 16, 67-87.

ERDER, C., 2007. Tarihi Çevre Bilinci, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara GAZİ, A. ve BODUROĞLU, E., 2015. “İşlev Değişikliğinin Tarihi Yapılar Üzerine Etkileri” Alsancak Levanten Evleri Örneği. Effects of Functional Change on Historical Houses: The example of “Alsancak Levantine Houses”, Megaron 10 (1), 57-69.

GÖKDOĞAN, O., 2013. “Isparta Yöresı̇nde Yağ Gülü Yetiştiriciliğinin Türkiye Ekonomı̇sindekı̇ Yerı̇”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Gül Özel Sayısı (Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences, Special Volume on Rose), 51-58.

KELEŞ, V., 2003. “Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.2, S.1-2, 1-17.

KERVANKİRAN, İ., 2014. “Dünyada Değişen Müze Algısı Ekseninde Türkiye’deki Müze Turizmine Bakış” Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol.9/11 Fall 2014, 345-369.

KILIÇ, A., 2009. Isparta Kültür Envanteri, Isparta Valiliği, Isparta.

KÖSTÜKLÜ, N., 1989. “Millî Mücadele’de Denizli, Isparta, Burdur ve Çevresindeki Azınlıkların Tutum ve Davranışları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi C.V, S.15, 665690.

KUBAN, D., 1962. “Restorasyon İlkeleri ve Carta Del Restauro”, Vakıflar Dergisi V, 149-152.

MADRAN, E., 1999. “Tarihi Miras Niteliğindeki Yazılara Müze İşlevinin Verilmesinde Kullanılacak Değerlendirme Ölçütleri”, editör Tomur Atagök, Yeniden Müzeciliği Düşünmek, 87-97, İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi, İstanbul.

ÖZCAN, F., 2012. “Grek ve Roma Dünyasında Gül”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 162), 1-28.

ÖZKASIM H. ve ÖGEL, S., 2005. “Türkiye’de Müzeciliğin Gelişimi”, İTÜ Dergisi/B, Sosyal Bilimler, C.2, S.1, 96-102.

ŞEFİK, M., 1937. İstiklal Harbi Başlangıcında Elli Yedinci Tümen ve Aydın Millî Cidali (104 Sayılı Askerî Mecmua’nın Tarih Kısmı 1 Mart 1927 45. Sayı).

TEZCAN AKMEHMET, K. ve ÖDEKAN, A., 2006. “Müze Eğitiminin Tarihsel Gelişimi”, İTÜ Dergisi/B, Sosyal Bilimler, C.3, S.1, 47-58.

TOKLUTEPE, Ş., 1998. “Isparta Yöresi (Pisidia) ve Anadolu’da Hıristiyan Türkler”, SDÜ Isparta’nın Dünü Bugünü ve Yarını Sempozyumu II, C. 3, 215-221.

YILMAZ, H. ve ŞENEL, P., 2014. “Turistik Bir Çekicilik Olarak Gastronomi Müzeleri”, 15.Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 499-510.