Hatice GİRAY, RECİ MESERİ DALAK, Gül SAATLI, Nuray YÜCETİN, Pınar AYDIN, Reyhan UÇKU

Türkiye'ye ilişkin yaşlı sağlığı örgütlenmesi model önerisi

Dünyada ve Türkiye'de ölüm ve doğum hızlan azalmasıyla birlikte yaşlı sayısı ve oranı gittikçe artmaktadır. Bu artış ile birlikte sağlık sorunları yanında sosyal ve ekonomik sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Ülkelerin birçoğunun sağlık örgütlenmesinde ve sağlık çalışanlarının lisans ve hizmet içi eğitimlerinin yapılandırılmasında bu değişim göz ardı edilmektedir. Türkiye'de de sağlık örgütlenmesi içinde yaşlı sağlığı hizmetleri salt gelene hizmet biçiminde ve hastalık temelli olarak yapılmaktadır. Bu nedenle Halk Sağlığı doktora Öğrencileri ve bir öğretim üyesi tarafından, 2005-2006 güz döneminde "Yaşlı Sağlığı" dersi kapsamında Türkiye'de yaşlı sağlığına ilişkin örgütlenme modeli önerisi oluşturulmuştur. Model oluşturulurken verilecek hizmetin amacının, temel özelliklerinin, kapsamının ne olacağı, nerede ve kimler tarafından verileceği ve finansmanın nasıl sağlanacağı sorularına yanıt aranmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık bakımı araştırmaları, Yaşlı, Sağlık bakımı hizmetleri, Geriatri, Yaşlılar için sağlık hizmetleri, Nüfus dinamiği, Türkiye

Proposal for elderly health care system in Turkey

Decrease in mortality and fertility rate result an increase in elderly population in Turkey and in the world. Not only health problems but social and economical problems occur within this age group. In most of the countries this demographic transformation is neglected in medical education. In Turkey, elderly care is mainly focused on treatment of the diseases and based on "to whom who can apply" approach. Therefore the PhD students of Public Health and their supervisor create a model for elderly health care which describes the objectives of elderly health care, the main characteristics of the system, content, where the service should be given, by whom and finance of the system.

Keywords:

Health Care Surveys, Aged, Delivery of Health Care, Geriatrics, Health Services for the Aged, Population Dynamics, Turkey,

PDF

___

1. United Nations, Division of Social Policy and Development. Bulletin on ageing. No:2/2000, September 2001.
2. Kutsal YG. Sağlıklı yaşlanma. Geriatri. http://www.geriatri.org/pdfler/yaslanandunya.pdf. [Erişim Tarihi: 12.05.2007]
3. Uncu Y. Yaşlı hastaya birinci basamakta yaklaşım. Geriatri. 2003; 6(1): 31-37.
4. T.C. Devlet İstatistik Ens. (DİE) Türkiye istatistik yıllığı Nüfus. Ankara, 2004. http://www.die.gov.tr /yillik/03_Nufus.pdf. [Erişim Tarihi: 11.04.2007].
5. Güleç M, Tekbaş FÖ. Sağlık perspektifinden yaşlılık (The Health of elderly). Türkiye Klinikleri, 1997; 17: 369-378.
6. United Nations, Population Division, Economic ans social Affairs. World population ageing 1950-2050. United Nations, New York 2002. http://www.un.org/esa/population/publications/worl dageing 19502050 [Erişim Tarihi: 12.05.2007].
7. United Nations, Division of Social Policy and Development. 2003. The ageing of the World's population: a demographic revolution. http://www.un.org/esa/socdev/ageing/ageing/agew popl .htm [Erişim Tarihi: 11.05.2007].
8. Ayrancı Ü, Köşgeroğlu N, Yenilmez Ç, Aksoy F. Eskişehir'de yaşlıların sosyoekonomik özellikleri ve sağlık durumları. STED. 2005;14(5):113.
9. TC. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. İstatistik göstergeler 1923-2003. ISSN 1300-0535 (CD).
10. Bilgili N, Kubilay G. Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum. 2003; 1: 35-43.
11. TC Başbakanlık Türkiye istatistik Kurumu, TC Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. 2006. Aile yapısı araştırması. Ankara, http://www.aile.gov.tr/dosya/?ld=123 [Erişim Tarihi: 12.03.2007].
12. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Yaşlı Hizmetleri Daire Başkanlığı. Yaşlılığa genel bakış._http://www.shcek.gov.tr/hizmetler/yasli/Yasl iliga_Genel_Bakis.asp [Erişim Tarihi: 29.05.2007].
13. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. http://www.shcek.gov.tr/hizmetler/yasli/ Yasliliga Genel Bakis.aspYaslı Bakım Hizmetleri Dairesi Başkanlığının Görev ve Yetkileri, http://www.shcek.gov.tr /hizmetler/yasli/Sosyal Hizmet Uygulam alari.asphttp://www.shcek.qov.tr/hizmetler/yasli/v asli_bakim_hizmetleri.asp [Erişim Tarihi: 14.05 2007].
14. Kutsal GY ve ark. Birinci basamak sağlık hizmetinde geriatri. 1. Ulusal Yaşlı Sağlığı Kongresi. 7-11 Nisan 2004, Kemer Antalya.
15.Turgul Ö, Özuğurlu B, Özgener N ve ark. Birinci basamakta yaşlı sağlığı hizmeti sunumu: Narlıdere deneyimi. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. 3-6 Kasım 2004, Ankara.
16. Eyyüboğlu İ, Yılmaz R, Şahpaz F. Birinci basamak gözüyle geriatri. 1. Ulusal Yaşlı Sağlığı Kongresi. 7-11 Nisan 2004, Kemer Antalya.