TÜRKİYE’DE İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARI: KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU VE TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU

Devletler zamanla uluslararası alanda insan haklarının korunması ve geliştirilmesi için oluşturulan mekanizmalara iç hukuklarında da ihtiyaç duymuştur. Bu yüzden devletler, belirli standartları içeren ulusal insan hakları kurumları oluşturmaya başlamışlardır. Bununla hedeflenen, ülke içinde insan hakları ihlallerinin önlenmesi ve insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasıdır. Türkiye’de bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak Kamu Denetçiliği Kurumu ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu oluşturulmuştur. Ancak Türk toplumunun siyasi kültürü ve insan hakları anlayışı bu yapıların yeterince etkin kullanılmasını sağlayamamıştır. Ayrıca insan hakları konusunda toplumsal düzeyde gerekli bilincin oluşturulması ve kurumların var olan aksaklıklarının çözülmesi gerektiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Ulusal İnsan Hakları Kurumları, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Kamu Denetçiliği

NATIONAL HUMAN RIGHTS INSTITUTIONS FOR THE PROTECTION OF HUMAN RIGHTS IN TURKEY: OMBUDSMAN INSTITUTION AND HUMAN RIGHTS AND EQUALITY INSTITUTION IN TURKEY

The states in time needed some mechanisms in their domestic law systems that the mechanisms were created for development and protection of human rights in internationally. So the states started to create national human rights institutions that contain certain standards. Aimed with it is prevention of human rights violations and the development and protection of human rights in the country. In order to realize these aims in Turkey, ombudsman and Turkey Human Rights and Equality Institution were established. However, Turkish society’s political culture and understanding of human rights have not been able to make effective enough use of these structures. Also it has emerged that necessary consciousness on human rights has to be established at the soical level and the existing problems of the institutions have to be solved.

Keywords:

Turkey, National Human Rights Institutions, Turkey Human Rights and Equality Institution, Ombudsman,

PDF

___

Açık, Coşkun, “Ulusal İnsan Hakları Kurumları ve Türkiye Örneğine Eleştirel Yaklaşım”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi(Yönetim Bilimleri) Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi,Ankara2011, (http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/5984/coskun_acik_tez.pdf).
Aichele, Valentin, National Human Rights Institutions: An Introduction, German Institute for Human Rights, Tübingen 2010.
Akıncı, Müslüm, Bağımsız İdari Otoriteler ve Ombudsman, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul 1999.
Ataman, Taykan, “Ombudsman ve Temiz Toplum”, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı:13(Siyasal Yozlaşmalar II), 1997, ss.779-789.
Avşar, B. Zakir, Ombudsman/Kamu Denetçisi, Hayat Yayınları, İstanbul 2012.
Carver, Richard, “A New Answer to An Old Question: National Human Rights Institutions and Domestication of International Law”, Human Rights Law Review,10:1, 2010, pp.1-32.
Cole, Wade M. - Ramirez, Francisco O.,“Conditional Decoupling: Assessing the Impact of National Human Rights Institutions, 1981 to 2004”, American Sociological Review, XX(X), 2013, pp.1-24.
Efe, Haydar - Demirci, Murat,“Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan Beklentiler”,Sayıştay Dergisi, Sayı:90, Temmuz-Eylül 2003, ss.49-72.
Eren, Abdurrahman, Ulusal İnsan Hakları Kurumları, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2012.
Erhürman, Tufan, “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:31, Sayı: 3, Eylül 1998, ss.87-102.
Fendoğlu, Hasan Tahsin, Kamu Denetçiliği(Ombudsmanlık), Stratejik Düşünce Enstitüsü, (http://www.sde.org.tr/userfiles/file/Ombudsman.pdf), Aralık 2010.
Gözübüyük, Şeref, Yönetim Hukuku, Turhan Kitabevi (Güncelleştirilmiş 27.Bası), Ankara 2008.
Keneş, Bülent, “Bir Denetim Mekanizması Olarak Ombudsman, Türkiye’deki İhtiyaçlara Ne kadar Cevap Verebilir?”, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı:13(Siyasal Yozlaşmalar II), 1997, ss.790-799.
Kjærum, Morten, National Human Rights Institutions Implementing Human Rights, Danish Institute for Human Rights, 2005.
Kumar,C. Raj,“National Human Rights Instutions: Good Governance Perspectives on Institutionalization of Human Right”, American University Law Review,19, No.2, 2003, pp.259-300.
Odyakmaz, Zehra, - Keskin, Bayram, -Deniz, Yusuf,“6701 Sayılı İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu Üzerine Bir Değerlendirme-I”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2016, ss.721-761.
Oğuşgil, Vahap Atilla, “Avrupa Birliği Yolunda Türkiye İnsan Hakları Kurumu’nun Birleşmiş Milletler Paris Prensipler Işığında Değerlendirilmesi”, Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Yaz/2015 Ankara, ss.175-198.
Oğuşgil, Vahap Atilla, Avrupa Birliği ve Ulusal İnsan Hakları Kurumları: Üye Ülkelerden Örnek Uygulamalar, Legal Yayıncılık, İstanbul 2015.
Oytan, Muammer. “Ombudsman Eli ile İdarenin Denetimi Konusunda Kıyaslamalı Bir İnceleme”,Danıştay Dergisi, Sayı:18-19, 1975, ss.193-214.
Özden, Kemal, - Gündoğan, Ertuğrul, “Ombudsmanlık Sistemi: Tanımı, Tarihi Gelişimi, Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye’deki Uygulanabilirlik Tartışmaları”, Türkiye Günlüğü, Sayı:62, Eylül-Ekim 2000, ss.48-54.
Pickl, Viktor J.,“Ombudsman ve Yönetimde Reform”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:19, Sayı:4, 1986, ss.37-46.
Pohjolainen, Anna-Elina, The Evolution of National Human Rights Instituions: The Role of United Nations, The Danish Institute for Human Rights, Copenhagen 2006.
Sevinç, İsmail, “Kamu Yönetiminin Denetlenmesinde Yeni bir Yöntem Olarak Ombudsmanlık Kurumunun Uygulanabilirliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:20 Sayı:4, 2015, ss.99-121.
Sönmezoğlu, Faruk, Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, Der Yayınları, İstanbul 2005.
Tayşi, İsmet, “Ombudsman Kurumu ve Ülkemizde Uygulanabilirliği”, Sayıştay Dergisi, Sayı:25, Nisan-Haziran 1997, ss.106-123.
Temizel, Zekeriya, “Yurttaşın Yönetime Karşı Korunmasında Bir Başka Denetim Organı: Ombudsman”, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı.13(Siyasal Yozlaşmalar II), 1997, ss.764-778.
Tezcan, Durmuş vd., İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016, s.818; WooKoo, Jeong- Ramirez, Francisco O.,“National Incorporationo f Global Human Rights: Worldwide Expansion of National Human Rights Institutions”, Social Forces,87(3), The University of North Carolina Press, 2009, pp.1321-1353.
Compilation of The Rules and Workig Methods of The SCA.http://nhri.ohchr.org/EN/AboutUs/ICCAccreditation/_layouts/mobile/dispform.aspx?List=ce4e3021-bcd2-40cd-806d-b5201e98d815&View=d0795624-d913-406b-a98f-dcaecf63270f&ID=1. www.tihk.gov.tr/tr/Kurumsal.
“Profesyonel Eğitim Serileri: 4 - Ulusal İnsan Hakları Kurumları: İnsan Haklarının Korunması ve Yaygınlaştırılması için Ulusal Kurumların Oluşturulması ve Güçlendirilmesi için El Kitabı-1995”, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Merkezi Yayını, Veysel Eşsiz(çev.).(www.ihop.org.tr/dosya/uihk/NRHI_ceviri.doc)
21.06.2012 tarihli ve 6332 sayılı Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanunu. (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-2.htm) http://www.tihk.gov.tr/tr/Duyuru-ve-Haberler/ArtMID/477/ArticleID/68/T252rkiye-%C4%B0nsan-Haklar%C4%B1-Kurumunun-Uluslararas%C4%B1-Koordinasyon-Komitesine-ICC-Akreditasyon-Ba%C5%9Fvurusu-11-Ocak-2016. 29/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu, http://www.kgm.adalet.gov.tr/DUYURULAR/6328%20say%C4%B1l%C4%B1%20Kamu%20Denet%C3%A7ili%C4%9Fi%20Kurumu%20Kanunu.pdf.
“İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarının Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 23.11.2003/25298, http://www.tihk.gov.tr/Portals/0/b/kurullar.pdf. http://www.ombudsman.gov.tr/custom_page-346-hakkimizda.html.
20 Nisan 2016 tarihli ve 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6701.html. http://www.hurriyet.com.tr/sezerden-ombudsmanlik-yasasina-veto-4681485.
T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu(Ombudsmanlık), 2016 Yıllık Rapor, s.87, (https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/KDK-2016-YILLIK-RAPORU.pdf.
T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu, 2016 Yıllık Faaliyet Raporu, s.80, https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/kdk-2016-yili-faaliyet-raporu.pdf.