SOSYAL MEDYA VE TÜKETİM İLİŞKİSİ: POPÜLER ÜNLÜLERİN INSTAGRAM HESAPLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Günümüzde tüketim ihtiyaçların karşılanmasından ziyade statü göstergesi olarak görülen bir faaliyete dönüşmüştür. Bireylerin teknolojiye olan bağımlılıkları gün geçtikçe artmaktadır. İnsanların internet ve özellikle sosyal medyada geçirmiş oldukları zamana ilişkin istatistikler bu durumu kanıtlar niteliktedir. İletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkan sosyal medya insanların kendilerini ifade etmelerine imkân sağlayan önemli bir mecradır. Sosyal medya araçlarında sıklıkla tüketim alışkanlıklarını gösteren paylaşımların yapıldığı da bir gerçektir. Bu açıdan bakıldığında sosyal medyanın hemen her alanda olduğu gibi tüketim alışkanlıklarının belirlenmesinde de önemli etkilere sahip olduğu söylenebilir. Günlük hayatımızın vazgeçilmezleri arasındaki yerini alan sosyal medya hesaplarından ünlülerin yapmış olduğu paylaşımlar milyonlarca takipçi tarafından izlenmektedir. Özellikle gençler tarafından rol model olarak görülen bu kişilerin yaptıkları her tür paylaşım, takipçilerinin düşünce ve davranışlarını etkilemektedir. Tüketim ve satın alma davranışları da bunlardan birisidir. Bu çalışma, ünlü kişilerin son zamanların popüler sosyal medya araçlarından birisi olan Instagram’ı bireyleri tüketime yönlendirici bir araç olarak kullanıp kullanmadıkları ve takipçilerinin söz konusu paylaşımlara olan ilgilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada betimleme yöntemi ve nitel bir araştırma türü olan doküman analizi kullanılmıştır. Bu amaçla Instagram’da en fazla takipçiye sahip ilk 10 Türk ünlünün hesapları mercek altına alınmıştır. Ünlülerin takipçilerini tüketime yönlendirebilecek marka ismi, ürün ismi, ürün görseli içeren paylaşımları içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tüketim, Tüketim Kültürü, Tüketim Toplumu, Sosyal Medya, Instagram

RELATIONSHIP BETWEEN SOCIAL MEDIA AND CONSUMPTION: A RESEARCH ON INSTAGRAM ACCOUNTS OF POPULAR CELEBRITIES

Today, consumption has become an activity that is seen as a status indicator rather than meeting the needs. Individuals' dependence on technology is increasing day by day. Statistics related to the time people have spent on the Internet and especially on social media prove this situation. Social media that emerged as a result of developments in communication technologies is an important medium that enables people to express themselves. It is also a fact that on social media tools sharings that show consumption habits are often. When considered from this point of view, it can be said that social media has important effects in determining consumption habits as in almost all fields. Sharings of social media accounts of celebrities which are among the indispensables of our daily lives, are followed by millions of followers. Every kind of sharing of these people, especially deemed as role models by young people, affect the thoughts and behaviors of their followers. Consumption and purchasing behavior are the ones of them. This study aims to investigate whether celebrities use Instagram, one of the most popular social media tools, as a tool to guide individuals to consumption, and the interest of their followers on the sharings in question. Descriptive method and document analysis which is a qualitative research type were used in the study. For this purpose, the accounts of the top 10 Turkish celebrities with the highest number of followers on Instagram were scrutinized. Their sharings that include brand names, product names and product images that can lead the followers of those celebrities to consumption were evaluated by content analysis method.

Keywords:

Consumption, Consumption Culture, Consumption Society, Social Media, Instagram,

PDF

___

Akyazı, E. (2015). Sosyal medyanın tüketici davranışı üzerine etkileri: Ünlülerin Twitter hesapları üzerine bir araştırma. D. Yengin (Ed.). Sosyal medya araştırmaları (s. 313-330) içinde. İstanbul: Derin Yayınevi.
Aydın A. E., Marangoz, M. ve Fırat, A. (2015). Tüketim kültürü çalışmaları üzerine bir literatür taraması. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 23-40.
Baudrillard, J. (2008). Tüketim toplumu, H. Deliceçaylı ve F. Keskin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2007). Consuming life. Cambridge, UK: Polity Press.
Erdoğan, İ. (2017, 15 Aralık). Lazarfeld ve Columbia Okulu. Erişim adresi: http://www.irfanerdogan.com/makaleler4/lazarsfeld.pdf .
Gözütok, N. (2006, Ocak). Ünlü kullanımı yüzde 70'e ulaştı. Erişim adresi: https://www.capital.com.tr/yonetim/pazarlama/unlu-kullanimi-yuzde-70e-ulasti.
İrgin, S. (2016), Tüketim kültürü ve tüketim kültürü ekseninde yoksul sanat anlatısı. İdil Dergisi, 5(27), 1923-1936.
Kocabaş, F. ve Elden, M. (1997). Reklam ve yaratıcı strateji (Konumlandırma ve star stratejisinin analizi). İstanbul: Yayınevi Yayıncılık.
Köksal, Y. ve Özdemir, Ş. (2013). Bir iletişim aracı olarak sosyal medya’nın tutundurma karması içerisindeki yeri üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 323-337.
Sabuncuoğlu, A. (2015). Sosyal medyanın bir gösteriş tüketimi mecrası olarak kullanımı. A. Z. Özgür ve A. İşman (Ed.). İletişim çalışmaları 2015 (s. 369-380) içinde. Sakarya Üniversitesi ve TOJCAM.
Shackle, S. (2017, August). Why do we use social media?. Erişim adresi: https://newhumanist.org.uk/articles/5220/why-do-we-use-social-media Ünsalver, B. Ö. (2011). Alışverişkolik tüketirken tüketen takıntı. İstanbul: Timaş Yayınları.
Yanıklar, C. (2010). Tüketim kültürü, kapitalizm ve insan ihtiyaçları arasındaki ilişki üzerine bir tartışma. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 34(1), 25-32.
Boomsocial. (2018). Instagram hesap raporları. Erişim adresi: https://www.boomsocial.com/instagram/UlkeSektor/turkey/tumu
Connectedvivaki. (2017, 29 Haziran). Ünlülerin etkisi tüketici üzerinde nasıl değişiyor?. Erişim adresi: http://www.connectedvivaki.com/ unlulerin-etkisi-tuketiciler-uzerinde-nasil-degisiyor/
Instagram’da en çok takipçisi olan Türkler. (2018, 29 Ocak). Erişim adresi: https://www.sabah.com.tr/magazin/2018/01/29/nusret-burak-ozciviti-tahtindan-indirdi
Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do? alt_id=1028
Türkler gösterişi seviyor. (2015, 7 Ağustos). Erişim adresi: http://www.star.com.tr/ekonomi/turkler-gosterisi-seviyor-haber-1048763/
Wearesocial. (2017). Digital in 2017 global overview. Erişim adresi: https://wearesocial.com/special-reports/digital-in-2017-global-overview.