MESLEKİ KAYGI VE KARİYER UYUMLULUĞU ARASINDAKİ İLİŞKİLER: ÖĞRETMEN ADAYLARI AÇISINDAN BİR İNCELEME

Öğretmenlik mesleği, bir ülkenin kalkınmasında ve gelişmesinde nitelikli işgücünün yetişmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Gelecek nesillerin değer sahibi ve yetkin bireyler olabilmeleri için öğretmenlerin sahip olması gereken bir takım yetkinlikler bulunmaktadır. Öğretmenlerin yetkinlik alanlarına ilişkin kaygı duymaları, öğrencilerine karşı tutum ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Mesleki kaygı, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik eğitim ve öğretim, mesleki yeterlilikler, öğrenci, veli ve meslektaşlarla ilişkiler, atanma ve iş bulabilme gibi konularda deneyimledikleri kaygıdır. Bireylerin gelecekte karşılaşabilecekleri kariyer engelleri ile mücadele edebilme yeteneklerine yönelik algılarını ifade eden kariyer uyumluluğu, öğretmen adaylarının değişimlere açıklık düzeyleri ve kariyer planlama yönelimleri hakkında bilgi sunmaktadır. Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeyleri ile kariyer uyumluluğu düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırmanın amacı doğrultusunda, üçüncü ve dördüncü sınıfta öğrenim gören 354 öğretmen adayından elde edilen veriler analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, görev merkezli kaygı, ekonomik ve sosyal merkezli kaygı, öğrenci / iletişim merkezli kaygı, meslektaş ve veli merkezli kaygı, kişisel gelişim merkezli kaygı, atanma merkezli kaygı, uyum merkezli kaygı ve ders merkezli kaygının kariyer uyumluluğu ile ters yönde ilişkileri bulunmaktadır. Bir başka ifade ile öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin kaygılarının artması, gelecekte iş bulmalarında ve kariyerlerinde ilerlemelerine ilişkin karşılaşabilecekleri sorunların üstesinden gelebilme ve beklenmedik değişimlere uyum sağlayabilme konusundaki inançlarını azaltmaktadır. 

THE RELATIONSHIPS BETWEEN OCCUPATIONAL ANXIETY AND CAREER ADAPTABILITY: A STUDY ON PRE-SERVICE TEACHERS

The teaching profession has an important role in the education of a qualified workforce in the development and growth of a country. There are a number of competencies that teachers should have in order to raise future generations as worthy and competent individuals. Anxiety about teachers' competence areas can affect their attitudes and behaviors towards their students negatively. Occupational anxiety is experienced by teachers and pre-service teachers regarding teaching, vocational qualifications, relations with students, parents and colleagues, appointment and finding jobs. Career adaptability, which expresses perceptions of the ability of individuals to cope with future career barriers, reflects pre-service teachers’ openness to change and career planning orientations. The purpose of this study was to examine the relationship between the levels of occupational anxiety and career adaptability levels of pre-service teachers. The data obtained from the 354 pre-service teachers on the third and the fourth grades in Education Faculty were analyzed. According to research findings, there were a negative relationship between task-oriented anxiety, economic and social oriented anxiety, student / communication oriented anxiety, colleague and parental oriented anxiety, personal development oriented anxiety, appotiment oriented anxiety, class oriented anxiety and career adaptability. In other words, as occupational anxiety levels of pre-service teachers’ increase, their belief that they will be able to overcome the problems they may encounter in finding jobs and their career advancement in the future and adapt to unexpected changes will diminish.

___

  • Akgün, A., Gönen, S. ve Aydın, M (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283-299.
  • Bimrose, J., ve Hearne, L. (2012). Resilience and career adaptability: Qualitative studies of adult career counseling. Journal of Vocational Behavior, 81(3), 338-344.
  • Blustein, D. L., ve Phillips, S. D. (1988). Individual and contextual factors in career exploration. Journal of Vocational Behavior, 33, 203–216.
  • Boz, Y. (2008) Turkish student teachers' concerns about teaching. European Journal of Teacher Education, 31(4), 367-377.
  • Boz, Y., ve Boz, N. (2010). The nature of the relationship between teaching concerns and sense of efficacy. European Journal of Teacher Education, 33(3), 279-291.
  • Bozdam, A. ve Taşğın, Ö. (2011). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(1), 44-53.
  • Bursal, M., ve Paznokas, L. (2006). Mathematics anxiety and preservice elementary teachers' confidence to teach mathematics and science. School Science and Mathematics, 106(4), 173-180.
  • Cabı, E., ve Yalçınalp, S. (2013). Öğretmen Adaylarına Yönelik Mesleki Kaygı Ölçeği (MKÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44).
  • Coates, T. J., ve Thoresen, C. E. (1976). Teacher anxiety: A review with recommendations. Review of educational research, 46(2), 159-184.
  • Crosby, J. F. (1976). Theories of anxiety: A theoretical perspective. The American Journal of Psychoanalysis, 36(3), 237-248.
  • Çubukçu, Z., ve Dönmez, A. (2011). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 7(1), 3-25.
  • Duffy, R. D. (2010). Sense of control and career adaptability among undergraduate students. Journal of Career Assessment, 18(4), 420-430.
  • Duffy, R. D., Douglass, R. P., ve Autin, K. L. (2015). Career adaptability and academic satisfaction: Examining work volition and self efficacy as mediators. Journal of Vocational Behavior, 90, 46-54.
  • Fouad, N. A. (2007). Work and vocational psychology: Theory, research, and applications. Annual Review of Psychology, 58, 543–564.
  • Frenzel, A. C., Pekrun, R., Goetz, T., Daniels, L. M., Durksen, T. L., Becker-Kurz, B., ve Klassen, R. M. (2016). Measuring teachers’ enjoyment, anger, and anxiety: The teacher emotions scales (TES). Contemporary Educational Psychology, 46, 148-163.
  • Fuller, F. F., ve Borich, G. D. (1988). Teacher concerns checklist. Effective teaching methods, 62-72.
  • Gresham, G. (2007). A study of mathematics anxiety in pre-service teachers. Early Childhood Education Journal, 35(2), 181-188.
  • Guan, Y., Deng, H., Sun, J., Wang, Y., Cai, Z., Ye, L., ... ve Li, Y. (2013). Career adaptability, job search self-efficacy and outcomes: A three-wave investigation among Chinese university graduates. Journal of Vocational Behavior, 83(3), 561-570.
  • Gudykunst, W. B., ve Nishida, T. (2001). Anxiety, uncertainty, and perceived effectiveness of communication across relationships and cultures. International journal of intercultural relations, 25(1), 55-71.
  • Horwitz, E. K. (1996). Even teachers get the blues: Recognizing and alleviating language teachers' feelings of foreign language anxiety. Foreign Language Annals, 29(3), 365-372.
  • Johnston, C. S., Luciano, E. C., Maggiori, C., Ruch, W., ve Rossier, J. (2013). Validation of the German version of the career adapt-abilities scale and its relation to orientations to happiness and work stress. Journal of Vocational Behavior, 83, 295–304.
  • Kafkas, M.E., Açak, M., Çoban, B., ve Karademir, T., (2010) Beden Eğitimi öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisi, 11(2), 93-111.
  • Kalafat, T. (2016). Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL): Türk örneklemi için psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38).
  • Kurtuldu, M. K., ve Ayaydın, a. (2015). Güzel sanatlar eğitimi bölümü öğrencilerinin mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28).
  • Kurtuluş, K. (2010). Araştırma Yöntemleri. Türkmen Kitabevi, İstanbul
  • Lazarus, R. S. 1966. Psychological stress and the coping process. New York: McGraw Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Öğretmenlik Mesleki Genel Yeterlikleri Raporu, http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf, Erişim Tarihi: 25.02.2018
  • Porfeli, E. J., ve Savickas, M. L. (2012). Career adapt-abilities scale-USA form: Psychometric properties and relation to vocational identity. Journal of Vocational Behavior, 80, 748–753.
  • Russell, G., ve Bradley, G. (1997). Teachers' computer anxiety: Implications for professional development. Education and information Technologies, 2(1), 17-30.
  • Saban, A., Korkmaz, İ., ve Akbaşlı, S. (2004). Öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Eurasian Journal of Educational Research, 17, 198-208.
  • Saracaloğlu, A. S., Kumral, A. G. O., ve Kanma, A. G. A. (2009). Ortaöğretim Sosyal Alanlar Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Yeterlikleri, Kaygıları Ve Akademik Güdülenme Düzeyler (ss. 38-54). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2).
  • Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An integrative construct for life‐span, life‐space theory. The career development quarterly, 45(3), 247-259.
  • Savickas, M. L. (2000). Person-environment Fit: Theoretical meaning, conceptual models, and empirical measurement. Journal of Vocational Behavior, 56, 145–146.
  • Siyez, D.M., Belkıs, Ö. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Kariyer İyimserliği ve Uyuumluluğu ile toplumsal cinsiyet Algısı Arasındaki İlişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 279-285.
  • Spielberger, C. D. (1966). Theory and research on anxiety. In C. D. Spielberger (Ed.), Anxiety and behavior. New York: Academic Press.
  • Spielberger, C. D. 1983. Manual for the state-trait anxiety inventory. Palo Alto, CA: Con sulting Psychologists Press.
  • Temiz, E. (2011). Güzel sanatlar eğitimi bölümü öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin cinsiyet ve alan değişkenleri açısından incelenmesi. Journal of New World Science Academy, 6(2).
  • Tolentino, L. R., Garcia, P. R. J. M., Lu, V. N., Restubog, S. L. D., Bordia, P., ve Plewa, C. (2014). Career adaptation: The relation of adaptability to goal orientation, proactive personality, and career optimism. Journal of Vocational Behavior, 84(1), 39-48. Turner, J. H. (1988). A theory of social interaction. Palo Alto, CA: Stanford University Press.
  • Ünaldı, Ü.E., ve Alaz, A. (2008). Coğrafya öğretmenliğinde okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26,1-13.
  • Vignoli, E., Croity-Belz, S., Chapeland, V., de Fillipis, A., ve Garcia, M. (2005). Career exploration in adolescents: The role of anxiety, attachment, and parenting style. Journal of Vocational Behavior, 67(2), 153-168.
  • Zacher, H. (2014). Individual difference predictors of change in career adaptability over time. Journal of Vocational Behavior, 84(2), 188-198.
  • Zeidner, M. (2007). Test anxiety in educational contexts: Concepts, findings, and future directions. In P. A. Schutz ve R. Pekrun (Eds.), Emotion in education (pp. 165–184). San Diego, CA: Academic Press.