KIRIMÇAK ATASÖZLERİNDEN ÖRNEKLER

      Türk dünyası içinde sözlü edebiyat geleneğinin gücü bilinmektedir. Özellikle Türkçe sözlü edebiyat ürünlerine (koşuk, sav, sagu, destan) dair en eski kaynak olan Divanü Lûgat-it-Türk’ten itibaren bu durum açıkça görülmektedir. Sözlü edebiyat geleneğinin önemli unsurlarından biri de atasözleridir. Atasözleri, bir toplumun duygu, düşünce, inanç ve kültür yapısının aynası gibidir. Bir olayın ve durumun toplum tarafından nasıl ele alındığını burada görmek mümkündür. Atasözleri, toplumun kabul ettiği ve asırlarca toplumun düşünce ve mantık süzgecinden geçerek günümüze kadar ulaşmış kısa ve özlü ifadelerdir. Atasözlerinin kimin tarafından ne zaman söylendiği bilinmemektedir. Bu nedenle toplumun ortak malıdırlar. Günümüzde yazılı edebiyattan ziyade dilsel varlığını sözlü edebiyat üzerinden sürdürmeye çalışan Türk halkları bulunmaktadır. Bu halkların en belirgin özellikleri geniş kapsamda yazı dilinin geç dönemde ortaya çıkması ve konuşur sayısının az olmasıdır. Kırımçak Türkleri de bu Türk halklarındandır. Musevî inancına sahip bu halkın ilk yazılı ürünleri genellikle dinsel metinlerin çevirilerinden ibarettir. Günümüzde özellikle Rusçanın büyük etkisiyle kaybolmaya yüz tutmuş bu Türk lehçesindeki sözlü edebiyat ürünlerinin ancak bir kısmı kayıt altına alınabilmiştir. Çalışmamızda bu sözlü edebiyat ürünlerinden Kırımçak atasözleri ele alınacaktır.

SAMPLES BELONGING TO KRIMCHAK PROVERBS

The importance of tradition of oral literature is known among Turkish world. It is more apparent, especially beginning from Divanü Lûgat-it Türk, that is the oldest source among Turkish oral literature products ((koşuk, sav, sagu, epic).  One of the most important elements of tradition of oral literature is proverbs.  In a way, they are the reflection of a society’s feelings, thought, belief and cultural structure. By means of proverbs, it is possible to see how a society receives an event or a situation. They are short and concise expressions surviving until today after undergoing a process of a society’s thought and logic for ages. It is not known who they are said by or when they are said. For this reason, proverbs are common wealth of a society. There have been Turkic peoples that have been trying to exist with their oral literature more than their written literature. The most remarkable feature of these peoples are late existence of written language and the low number of people speaking it. Krimchak Turks are among these Turkic peoples. The first written products of these Jewish peoples generally consist of translation of religious texts. Only a limited number of oral literature products of this Turkish dialect that is about to disappear are recorded. The study focuses on Krimchak proverbs that are among these oral literature products. 

___

  • Altınkaynak, Erdoğan, “Kırımçakların Menşei ve Bu Konudaki Çalışmaların Değerlendirilmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 2/7, Spring 2009.
  • Güllüdağ, Nesrin, “Dil ve Kültür Bağlamında Kırımçak Türkleri”, Türk Yurdu, C. 31, S.287, Temmuz 2011
  • Güllüdağ, Nesrin, “Yok Olmaya Yüz Tutmuş Bir Türk Topluluğu: Kırımçak Türkleri”, Yeni Türkiye- Kafkas Özel Sayısı XI, Yıl: 21, Sayı:81, Temmuz-Aralık 2015.
  • Güngör, Harun, “Türk-Din-Mûsevîlik”, DİA, C. 41, İstanbul, 2012.
  • Rebi, D., Açkinazi, B., Açkinazi, İ., “Krımçakskiy Yazık”, Yazıki Mira- Tyurkiye Yazıki, Yayınevi: “Kırgıztan”, Bişkek 1997.
  • Rebi, David, Krımçakskiy Yazık-Krımçaksko-Russkiy Slovarˈ, DOLYA, Simferopol 2004.
  • Türkoğlu, İsmail, “Türkiye Dışında Türkler-Kırımçaklar”, DİA, C. 41, 2012.
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 1305-7766
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü