FRANSA’NIN CUMHURİYET DÖNEMİNDE İZLEDİĞİ POLİTİKALAR VE BU POLİTİKALARIN TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİNE ETKİLERİ

Bu çalışmada Fransa’nın Türkiye Cumhuriyeti’nin başlangıcından günümüze kadar Ermeni meselesinde izlediği politikalar ve bu politikaların Türkiye ile ilişkilerine etkileri ele alınarak değerlendirilmiştir. Anadolu’nun işgali sırasında Ermenileri kullanan Fransa Kuvayı Milliye’nin direnişi karşısında Anadolu’yu terk ederken bölgedeki Ermenileri de beraberinde götürmüştür. Cumhuriyet döneminde de Ermenilere verdiği desteği sürdüren Fransa 1937 yılında ilk Ermeni soykırım anıtını açmış ve Fransa’da günümüze kadar 40’dan fazla soykırım anıtı dikilmiştir. Türkiye’nin Paris Büyükelçisi İsmail Erez’in 1975 yılında ASALA (Ermenistan’ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu)  tarafından şehit edilmesiyle başlayan süreçte ASALA’nın gerçekleştirdiği 37 eylemle Fransa ASALA’nın Türklere karşı en çok eylem gerçekleştirdiği ülke haline gelmiştir. Fransa 1998’ten başlayarak günümüze kadar Parlamentosunda Türkiye’yi soykırımla suçlayan birçok karar almış, ancak Fransız Anayasa Mahkemesi Fransız Parlamentosunda alınan bazı kararları iptal etmiştir. Fransız Anayasa Mahkemesinin verdiği iptal kararlarından ve AİHM’nin Perinçek davasında verdiği karardan sonra Fransız yönetiminin geri adım atması beklenirken yönetim Ermeni tezlerine desteğini sürdürmeye devam etmiştir. 

POLITICS OF FRANCE IN THE PERIOD OF TURKISH REPUBLIC AND EFFECTS OF THESE POLITICS ON TURKISH-FRENCH RELATIONS

In this article French politics on the Armenian issue and the effects of these politics on Turkish-French relations have been evaluated since the establishment of Turkish Republic until to date. France used Armenians to occupy the Anatolia and brought them back to France after leaving the Anatolia. France erected the first Armenian genocide monument in 1937 and erected more than 40 monuments up to now. France became the country in which the most assassinations took place with 37 murder attempts which were started with the assassination of İsmail Erez the Turkish ambassador in Paris by ASALA (Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia) in 1975.  French Parliament enacted many resolutions accusing Turkey for Armenian genocide since 1998. But French Constitutional Court annulled the decision of France Parliament. On the contrary to the expectations, French Parliament has not   stepped back after the annulment decision of the French Constitutional Court and the decision of ECHR on Perinçek case, and ploughed on supporting Armenian claims. 

___

  • Armenia, France Sign Defense Cooperation Agreement for 2018, http://www.panarmenian, net /eng/news/253177/Armenia_France_sign_ defense_ cooperation_agreement_for_2018.
  • Aydın Dündar, “Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkmasında Fransa’nın Rolü” Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu İle İlişkileri Sempozyumu, 8-12 Ekim 1984, Ankara, 1985.
  • Bako Sahakyan Had a Meeting at the French National Assembly, http://armedia.am/eng/news/54630/bako-sahakyan-had-a-meeting-at-the-french-national-assembly.html, November 23, 2017.
  • Cavadov Nurlan, “Azerbaycan ve Birleşmiş Milletler”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler ABD Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.
  • Dayı Esin, Hatay Devleti ve Hatay’ın Anavatana Katılması, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 19, Erzurum, 2002.
  • Decision of Grand Chamber of the European Court of Human Rights; ECHR 325 (2015), 15.10.2015.
  • Events Within the "Days of Artsakh in France" Festival Underway, https: //armedia.am/eng/news/55246/events-within-the-days-of-artsakh-in-france-festival-underway.html, August 08, 2017.
  • Fransa Cumhurbaşkanı Adayı Macron: “Ermeni Soykırımının Dünyada Tanınması İçin Mücadele Vereceğim”, Sputnik News, 25.04.2017.
  • Fransız Parlamentosu İnkâr Yasası’nı Yeniden Onayladı, http://avim.org.tr/tr/Bulten/Fransız-Parlamentosu-Inkar-Yasası-Nı-Yenıden-Onayladı-12016; AB Haber, 24 Aralık 2016.
  • Hrant Dink Foundation Receives the 2017 Chirac Prize For Conflict Prevention, https://massispost.com/2017/11/hrant-dink-foundation-receives-2017-chirac-prize-conflict-prevention/, November 23, 2017.
  • Işık anıt açılınca Türkiye’ye dönmüştü, Milliyet, 30 Nisan 1984.
  • Kasım Kamer, “Turkish-Armenian Reconciliation Commission: Missed Opportunity”, Ermeni Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 4, Aralık 2001, Ocak-Şubat 2002.
  • Koç Ercan, Atatürk’ün Hatay Davası, Ahmet Yesevi Üniversitesi, Bilig Dergisi, Sayı 50, Yaz 2009.
  • Laçiner Sedat, “ Ermeni Sorunu, Diaspora ve Türk Dış Politikası”, USAK Yayınları, Ankara, 2008.
  • Laçiner Sedat, “Ermeni Sorununun Fransa-Türkiye İlişkilerine Etkisi”, USAK Stratejik Gündem, 6 Ocak 2010.
  • Liberté pour l’histoire, Libération, 13 Aralık 2005.
  • Macron, Paylan Invigorate French-Armenian Community During Gala, Asbarez, January 31, 2018.
  • Mayor of Paris Awarded Garo Paylan, Armedia, January 31, 2018.
  • Özdemir Hikmet, Çiçek Kemal, Turan Ömer, Çalık Ramazan, Halaçoğlu Yusuf, “Ermeniler: Sürgün ve Göç”, Türk Tarih Kurumu yayınları, Ankara, 2004.
  • Sahilyol Kaan, “Fransa’daki Ermeni Lobisi ve Sözde Ermeni Soykırımını İnkâr Yasası ile İlgili Gelişmeler”, İktisadi Kalkınma Vakfı, Sayı 55, Ağustos 2012.
  • Sarınay Yusuf, Atatürk’ün Hatay Politikası-I (1936-1938), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı:34, Ankara, 2013s.
  • Selvi Haluk, Geçmişten Günümüze Ermeni Sorunu ve Avrupa, Sakarya Üniversitesi Türk-Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi Yayını, Sakarya, 2006.
  • Tacar Pulat, “Ermenilere Soykırım Yapıldığı Savının Hukuksal ve Ahlaki Açılardan İncelenmesi”, Ermeni Araştırmaları, Sayı 2, Haziran-Ağustos 2001.
  • Yazıcı Serkan, ” Fransa’nın Birinci Dünya Savaşından Günümüze Uzanan Ermeni Siyaseti”, Geçmişten Günümüze Ermeni Sorunu ve Avrupa (Editör: Doç. Dr. Haluk Selvi), Sakarya Üniversitesi Türk-Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi Yayını, Sakarya, 2006.
  • Yorulmaz Şerife, Fransız Manda Yönetimi Döneminde İskenderun Sancağı (Hatay)'nın Sosyo-Ekonomik ve Siyasal Durumuna İlişkin Bazı Kayıtlar (1918- 1939), V. Hatay Tarih ve Folklor Sempozyumu, Antakya, 17-18 Ekim 1998.
  • https://ec.europa.eu/2016 /de