KENDİNE GÜLEN KÖY: GÜNÜMÜZDE YAŞAYAN KÖY SEYİRLİK OYUNLARI

Bu makalede köy seyirlik oyunları, mizah algısıyla birlikte incelenmektedir. Bilindiği gibi köy tiyatrosu, köy halkı için önemli tarihlerde ve genellikle köy sakinlerinin bir arada olduğu anlarda sahnelenmektedir. Bu durum onlara toplumsal birçok konuya değinmeleri açısından imkân tanımaktadır. Bu nedenle oyunlara tiyatral özelliklerinin yanı sıra bünyelerinde barındıkları mizahi bakış açısından yaklaşmak gerekmektedir. Bu bakış açısıyla oyun kurguları incelendiğinde oyunların ağırlıklı olarak gülmeye dayalı özellikler taşıdıkları görülmektedir. Bu da oyunların aslında sahnelendikleri köyün gündemini mizahi bir dille yansıttıklarını göstermektedir. Buradan hareketle çalışmada Sınır Taşı, Mercimek Fasulye Satma Oyunu ve Deli Kız oyunları üzerinden köy seyirlik oyunların içindeki mizahi özellikler incelenmektedir. Oyunların yakın zamanda derlenmiş oluşu ve aynı zamanda Gazi Üniversitesi Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesinde sergilenmiş olması da oyunlardaki konuların günümüzde hâlâ geçerliliğini koruduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mizah, geleneksel Türk tiyatrosu, köy seyirlik oyunları, uygulamalı halk bilimi, yeniden canlandırma

PDF

___

And, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1969.
Bergson, Henri, Gülme, Ayrıntı Yay, İstanbul, 2006.
Elçin, Şükrü, Anadolu Köy Ortaoyunları(Köy Tiyatrosu), Türk Kültürlerini Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1991.
Fenoglio, Irene Georgeon, François, Doğu’da Mizah, çev. Ali Berktay, YKY Yay, İstanbul, 2000.
Fidan, Bülent, "Herkesin Mizahı Kendine Karikatürün Herkese" Karikatür ve Mizah- yay haz: Resmiye Koç vd., Ankara, Karikatür Vakfı Yay. 2004.
Yücebaş, Hilmi, Türk Mizahçıları Nüktedanlar ve Şairler, L&M yay.,İstanbul, 1958.
Güler, Çağatay, Güler. Bilge Ufuk; Gülme ve Gülme Bilimi, Yazıt Yayıncılık, Ankara, 2010.
Karadağ, Nurhan, Köy Seyirlik Oyunları, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1978.
Oğuz, Öcal, Gürçayır Selcan, 2005 Yılında Çorum’da Yaşayan Köy Seyirlik Oyunları, Ankara, Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Halkbilimi Topluluğu Yayınları, 2006.
Rozenthal, Franz, Erken İslam’da Mizah, çev. Ahmet Arslan, İris Yay, İstanbul, 1997.
Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi.(Çev. M. Öcal Oğuz, Yeliz Özay ve Pulat Tacar). Milli Folklor 65 (Bahar 2005): 163-171.
Usta, Çiğdem, Mizah Dilinin Gizemi, Akçağ Yay., Ankara, 2005.
Ünlü, Aslıhan, Türk Tiyatrosunun Antropolojisi, Aşina Kitaplar, Ankara, 2006.