ŞİİR TASVİRLERİNİ RENKLENDİRME HUSUSUNDA HÂFIZ'IN ŞAHSİ ÜSLUBU

Şairler, şiir tasvirlerini oluşturmak ve şiirlerindeki konuları beyan etmek için renklerden yararlanırlar. Fakat renklerin işleniş tarzı, ölçüsü, renklere yöneliş biçimleri her şairde birbirinden farklıdır. Eleştirmenler ve söz ustaları kendi araştırmalarında da edebi eserde rengin önemini pek dikkate almamışlardır. Oysaki edebi eserlerde renklerin işlevinin araştırılması şairlerin tarz ve usullerini açıklamada araştırmacılara yarar sağlayabilir. Bu makalede, Fars Edebiyatında Kullanılan Renklerin Araştırılması adlı doktora tezinden istifade edilmiştir. Renklerden yararlanmada Hâfıza has tarzlardan bazıları tanıtılmaya çalışılmış ve Hâfızın renklere karışmış şiirini diğer şiirlerden ayıran üslup özelliklerine dikkat çekilmiştir. Bu makalede incelenen beyit örnekleri Hâfızın birkaç kelimeyi yan yana getirerek doğrudan adı telaffuz edilmemiş bir rengi okuyanın gözünde nasıl canlandırdığını, iham ya da kinaye yoluyla veya çağrışımlar yardımıyla kendi şiirsel tasvirlerini nasıl renklendirdiğini göstermektedir. Makalenin sonunda Hâfız ile diğer şairler arasında şiirleri renklendirme hususunda söz konusu yöntemlerin kullanılmasıyla ortaya çıkan temel farklar gösterilmiştir.

THE PERSONAL STYLE OF HÂFIZ IN TERMS OF COLOURING THE DEPICTIONS OF POETRY

Poets use colours to create their depictions and to introduce the topics in their poems. However, the modus operandi of the colours, its extent and the style of orientations to colour are different in each poet. Critics and such literary masters have paid little attention to the importance of colours in their own research work. However, examining the function of colours in literary works may be beneficial to the researchers in explain ing the method and style of poets. This article benefşts from the doctoral thesis titled Investigation of the colours used in Persian literature Some of Hâfız own style in the use of colours has been introduced and his poem mixed with the colours and the stylistic features that distinguish it from other poems are pointed out. The couplets examples examined in this article show that how Hâfız colours his own poetic depictions by using iham or allusion or connotation bringing a few words together to portray a colour whose name isn t pronouced in the reader s eye. At the end of the article, the basic differences between Hafız and other poets emerging from the use of mentioned methods in terms of coloring poems are shown.

___

  • İslâmî-i Nedûşen, Muhammed Alî, Macera-yı Payan-napezir-i Hâfız, Çâp-ı Dovvom, İntişârât-ı Yezdan Tahran, 1374.
  • Hâfız, Dîvân, Be-tashîh-i Muhammed Kazvînî ve Doktor Kâzım Ganî, Çâp-ı Evvel, İntişârât-ı Zevvâr, Tahrân, 1369.
  • Hâkânî, Dîvân, Be-tashîh-i Ziyâeddîn Seccâdî, Çâp-ı Pencom, İntişârât-ı Zevvâr, Tahrân, 1374.
  • Hürremşâhî, Bahâeddîn, Hâfız-nâme, Çâp-ı Pencom, İntişârât-ı İlmî ve Ferhengî ve İntişârât-ı Şurûş, Tahrân, 1372.
  • Sâib, Dîvân, Nusha-i Hattî bâ Mukaddime, Üstad Emiri Firuzkuhi, Encümen-i Âsâr- ı Millî, 13456.
  • Ferîd, Tâhire, Îhâmât-ı Dîvân-ı Hâfız, Çâp-ı Evvel, İntişârât-ı Tarh-ı Nov, Çâp-ı Kıyâm, Tahrân, 1376.
  • Menuçehrî Damgânî, Dîvân, Be-tashîh-i Muhammed Debîr Siyâkî, Çâp-ı Dovvom, İntişârât-ı Kitâb-furûşî-i Zevvâr, Tahrân, Tîr Mâh 1338.
  • Nizâmî, Leylî ve Mecnûn, Tashih-i Vahid Destgîrî, Çâp-ı Dovvom, Çaphâne-i Şark, Tahran, Mihr Mâh, 1333.
  • Nizâmî, Hüsrev ü Şirin, Tashih-i Vahid Destgîrî, Çâp-ı Dovvom, Çaphâne-i Şark, Tahran, Aban Mah, 1333.
  • Homâyî, Celâleddîn, Fünûn-ı Belâgat ve Sanâ’at-ı Edebî, Çâp-ı Heştom, Müessese-i Homâ, Tahrân, Tâbistân, 1370.