NİŞANCI FERÎDÛN AHMED PAŞA’NIN VAKFİYESİ VE VAKIFLARI

Bu makale, 16. yüzyıl Osmanlı tarihinin en tanınmış bürokratlarından Nişancı Feridun Ahmed Paşa’nın (öl: 1583) vakıflarını konu edinmektedir. Feridun Ahmed Paşa’nın vakıfları ile ilgili bilgi veren yegâne birincil kaynak, onun tespit edebildiğimiz tek vakfiyesidir. Makalede, bu vakfiyedeki detaylardan hareketle Feridun Ahmed Paşa’nın vakfettiği mal ve mülklerin türleri, Osmanlı coğrafyasındaki dağılımları ve sayılarının birer dökümü verilmiştir. Vakfın nasıl yönetileceği ve yöneticilerinin kim olacağı, vakfın personeli ve bu personelin hangi hizmetleri göreceği, hizmetler karşılığında ne kadar ücret alacakları gibi hususlar makalede ayrıca zikredilen diğer önemli başlıkları teşkil etmektedir. Bu araştırma, 16. yüzyıl Osmanlı yönetici elitinin bir üyesinin elindeki malî imkanları ne şekilde tasarruf ettiğini ve bu imkanları ne tür faaliyetlerle kamuya mal ettiğini kısaca değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

___

  • Arşiv ve Belge Kayıtları
  • Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi Defter: 570, 830.
  • Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Defter: 3949, 4313.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi Ali Emiri, Sultan I. Mahmud 4/295.
  • Cevdet Evkaf 322/16363.
  • Cevdet Saray 116/5818.
  • EV.d (Evkaf Defterleri) 19888.
  • İbnülemin Saray Mesalihi 13/1283
  • MAD.d (Maliyeden Müdevver Defterler) 18529.
  • İstanbul Millet Yazma Eser Kütüphanesi Ali Emirî Yazmaları, Tarih 933/2, v.5b-18a.
  • Diğer Eserler Ayverdi, Ekrem Hakkı, Avrupada Osmanlı Mimari Eserleri: Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk, İstanbul Fetih Derneği, İstanbul 1982.
  • Canatar, Mehmet, İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri: 1009 (1600) tarihli, Fetih Cemiyeti, İstanbul 2004.
  • Dankoff, Robert vd., Evliya Çelebi Seyahatnamesi–1. Kitap, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
  • Demiriz, Yıldız. “Feridun Ahmed Paşa Türbesi”, Dünden Bügüne İstanbul Ansiklopedisi, cilt 3, s. 293.
  • Eremya Çelebi Kömürcüyan, XVII. Asırda İstanbul, İstanbul 1952.
  • Ferîdûn Ahmed, Nüzhetü Esrâri’l-Ahbâr Der-sefer-i Sigetvar, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine 1339.
  • Gerlach, Stephan, Türkiye Günlüğü 1573-1576 - 1.Cilt, terc. Türkis Noyan, Kitap Yayınevi, İstanbul 2007.
  • İncicyan, G., XVII. Asırda İstanbul, terc: Hrand D. Andreasyan, İstabul 1976.
  • Mordtmann, J.H., “Ferîdûn Beg”, The Encyclopaedia of Islam, Vol: 2, s. 881-882.
  • Necipoğlu, Gülru, The Age of Sinan: Architectural Culture in the Otoman Empire, Reaktion Books, London 2005.
  • Özcan, Abdülkadir, “Feridun Ahmed Bey: Hayatı, Eserleri ve Miftâh-ı Cennet’i”, Prof.Dr. Ramazan Şeşen Armağanı, İSAR Yayınları, İstanbul 2005 s.51-66.
  • ________________, “Feridun Ahmed Bey”, DİA, cilt: 12, s. 396-397.
  • Özcan, Tahsin, Osmanlı Para Vakıfları: Kanuni Dönemi Üsküdar Örneği, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2003.