Ayfer ALKAN TORUN, Abdullah ER, Halil ERDEM, Bülent TORUN

Tohuma Çinko Uygulama Metodunun Su Kültürü Koşullarında Mısırın Kuru Madde Verimi ve Çinko Konsantrasyonu Üzerine Etkisinin Belirlenmesi

Öz Çinko (Zn) bitkisel üretimin ve ürün kalitesinin artırılmasında önemli bir mikroelementir. Ayrıca tanedeki Zn yetersizliği beslenmede dolayısıyla insan sağlığında da ciddi bir problem olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu noksanlığının giderilmesi amacıyla, tohumun ekim öncesi Zn'lu çözeltide bekletilmesi sahip olduğu birçok avantaj nedeniyle son zamanlarda ön plana çıkmış olan bir metottur. Kontrollü koşullarda su kültüründe bu konuda yürütülmüş bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışma Zn uygulamalı (Zn 1: 1 pM ZnSO4) ve uygulamasız (Zn0: 0 pM ZnSO4) ortamda farklı zaman aralıklarında (0 dk, 1 dk, 10 dk, 30 dk ve 60 dk) 5 mM ZnSO4 çözeltisinde bekletilmiş mısır (Zea mays L.) tohumlarından elde edilen yaklaşık 12 (I. hasat) ve 20 günlük (II. hasat) bitkilerin Zn noksanlığı semptom şiddeti, kök ve yeşil aksam kuru madde verimi ile kök ve yeşil aksam Zn konsantrasyonu üzerine etkisini ortaya koymak amacıyla su kültüründe gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, çözeltiden Zn uygulanmadığında farklı zaman aralıklarında Zn çözeltisinde bekletilmiş tohumlardan elde edilen bitkilerin her iki hasatta da kontrole göre, hem kök hem de yeşil aksam kuru madde verimi ve Zn konsantrasyonunun arttığı belirlenmiştir. Kuru madde verimi açısından sözkonusu artışlar, özellikle II. hasatta çözeltide bekletilme süresiyle doğru orantılı olmuştur. Çinko konsantrasyonu ise, kuru madde veriminin aksine I. hasatta daha yüksek iken II. hasatta azalmıştır. Özellikle çözeltiden Zn'nun uygulanmadığı koşullarda I. hasata ait yeşil aksam ve kök Zn konsantrasyonu II. hasattan daha yüksek bulunmuştur Sonuç olarak, yetiştirme ortamında Zn'nun yetersiz olduğu koşullarda mısır tohumunu Zn çözeltisi içinde bekletmenin bitkinin Zn noksanlığı semptom şiddeti, kuru madde verimi ve Zn konsantrasyonu üzerinde önemli etkisinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çinko, çözeltide bekletme uygulaması, mısır

PDF

___

Afzal S (2013). Role of seed priming with zinc in improving the hybrid maize (Zea mays L.) yield. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Science, 13 (3): 301-306.
Ajouri A, Asgedom H, Becker M (2004) Seed priming enhances germination and seedling growth of barley under conditions of P and Zn deficiency. J Plant Nutr Soil Sci 167: 630- 636.
Cakmak I, Sari N, Marschner H, Ekiz H, Kalayci M, Yilmaz A, Braun H J (1996). Phytosiderophore release in bread and durum wheat genotypes differing in zinc efficiency. Plant and Soil 180: 183-189.
Cakmak I, Ekiz H, Yilmaz H, Torun B, Koleli N, Gultekin I, Alkan A, Eker S (1997). Differential response of rye, triticale, bread and durum wheats to zinc deficiency in calcareous soils. Plant and Soil 188: 1-10.
Cakmak I, Kalayci M, Ekiz H, Braun HJ, Kilinc Y, Yilmaz A (1999). Zinc deficiency as a practical problem in plant and human nutrition in Turkey: A NATO-Science for Stability Project. Field Crops Research 60: 175-188
Cakmak O, Ozturk L, Karanlik S, Ozkan H, Kaya Z, Cakmak I (2001). Tolerance of 65 durum wheat genotypes to zinc deficiency in a calcareous soil. Journal of Plant Nutrition 24 (11):1831-1847.
Cakmak I, Torun A, Millet E, Feldman M, Fahima T, Korol A, Nevo E, Braun HJ, Ozkan H (2004). Triticum dicoccoides: An important genetic resource for increasing zinc and iron concentration in modern cultivated wheat. Soil Science and Plant Nutrition 50 (7):1047-1054.
Cakmak I (2008). Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic biofortification? Plant and Soil 302 (1- 2):1-17.
Cakmak I, Kalayci M, Kaya Y, Torun AA, Aydin N, Wang Y, Arisoy Z, Erdem H, Yazici A, Gokmen O, Ozturk L, Horst WJ (2010). Biofortification and Localization of Zinc in Wheat Grain. Journal of Agricultural and Food Chemistry 58 (16):9092-9102.
Ekiz H, Bagci SA, Kiral AS, Eker S, Gultekin I, Alkan A, Cakmak I (1998) Effects of zinc fertilization and irrigation on grain yield and zinc concentration of various cereals grown in zinc- deficient calcareous soil. J Plant Nutr 21:2245-2256
Foti R, Abureni K, Tigere A, Gotosa J, Gere J (2008). The efficacy of different seed priming osmotica on the establishment of maize (Zea mays L.) caryopses. J. Arid Environ. 72, 1127- 1130.
Gibson RS (2006). Zinc: the missing link in combating micronutrient malnutrition in developing countries. Proceedings of the Nutrition Society 65 (1):51-60.
Harris D, Rashid A, Miraj G, Arif M, Shah H (2007). Â On- farm seed priming with zinc sulphate solution - A cost-effective way to increase the maize yields of resource-poor farmers. Field Crops Res. 10, 119-127.
Marschner H. (2012). Marschner's Mineral Nutrition of Higher Plants, 3rd Edn London: Academic Press.
Ortiz-Monasterio JI, Palacios-Rojas N, Meng E, Pixley K, Trethowan R, Pena RJ (2007). Enhancing the mineral and vitamin content of wheat and maize through plant breeding.Journal of Cereal Science 46: 293-307.
Özturk L, Yazici MA, Yucel C, Torun A, Cekic C, Bagci A, Ozkan H, Braun HJ, Sayers Z, Cakmak I (2006). Concentration and localization of zinc during seed development and germination in wheat. Physiologia Plantarum 128 (1):144-152.
Prom-u-thai C, Rerkasem B, Yazıcı M.A, Cakmak, I (2012). Zinc priming promotes seed germination and seedling vigor of rice", Journal of Plant Nutrition and Soil Science, Vol.175, No.3, 482-488.
Rengel Z, Graham RD (1995) Importance of seed Zn content for wheat grown on Zn-defi cient soil, I: Vegetative growth. Plant and Soil 173: 259-266
Torun B, Bozbay G, Gultekin I, Braun H.J, Ekiz H, Cakmak I. (2000). Differences in shoot growth and zinc concentration of 164 bread wheat genotypes in a zinc-deficient calcareous soil
Wissuwa M, Ismail AM, Yanagihara S (2006): Effects of zinc deficiency on rice growth and genetic factors contributing to tolerance. Plant Physiol., 142, 731-741.
Yılmaz A, Ekiz H, Torun B, Gultekin I, Karanlik S, Bagci SA, Cakmak I (1997) Effect of different zinc application methods on grain yield and zinc concentration in wheat cultivars grown on zinc-deficient calcareous soils. J Plant Nutr 20:461-471
Zhang F, Gao X, Zou C (2007). Soil and Crop Management for Improving Zinc Nutrition of Crops.http://www.zinccrops.or g/ZnCrops2007/PDF/2007_zinccrops2007_zhang_keynote.pdf