Marmara Bölgesi Topraklarının Bitki Besin Maddesi Kapsamlarının Belirlenmesi, Veri Tabanının Oluşturulması ve Haritalanması
Marmara Bölgesinde tarım yapılan toprakların tamamını tanımlayacak şekilde; toprakların bitki besin maddesi ve verimlilik durumu kapsamlarının belirlenmesi, belirlenen bu toprak özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kapsamında değerlendirilerek güncel toprak veri tabanlarının oluşturularak haritalanması ve bu toprak özelliklerinde sonradan oluşacak değişimlerinin izlenebilmesi amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Araştırma alanı Marmara bölgesindeki illeri kapsamaktadır. Tarım alanlarından toprak örneklemesi yapılmış, toprak örnekleri 0–20 cm derinlikten yer koordinatları ölçülerek alınmıştır. Alınan toprak örneklerinde; toprakların verimlilik analizleri (toprak bünyesi, toprak reaksiyonu, toplam tuz, kireç, organik madde) ve bitkiye yarayışlı makro ve mikro elementler (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn ve Mn) analizleri yapılmıştır. Toprak analiz sonuçları, belli kriterlere göre sınıflandırılarak, besin maddelerinin eksiklik, yeterlilik veya fazlalık seviyeleri belirlenmiştir. Toprak parametrelerinin sınıflandırılmasından sonra Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kapsamında veri tabanı oluşturularak toprak verimlilik haritaları üretilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, Marmara bölgesi tarım arazilerinin genel olarak; killi tınlı, hafif alkali karakterli, organik madde bakımından az, tuzsuz ve az kireçli topraklar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca azot bakımından çok fakir ve fakir, yarayışlı potasyum, kalsiyum ve magnezyum bakımından ise fazla sınıfında bulunmuştur. Bölge topraklarının % 47'sinde fosfor noksanlığı görülürken, % 53'ünde fosfor fazlalığı görülmektedir. Demir ve bakır içerikleri yeterli düzeyde iken, çinko ve mangan içeriklerinin ise az olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Toprak bitki besin maddesi, cbs, Marmara Bölgesi, toprak verimliliği, Soil nutrient, gis, Marmara Region, soil fertility
Determining, Mapping and Creating a Database of Soil Nutrients in Marmara Region
The purpose of this study was to determine the fertility, current status of soil nutrient content, mapping and also creating an actual soil nutrient database of agricultural lands in Marmara Region using Geographical Information Systems (GIS). This study includes Marmara region provinces. Soil samples were taken 0–20 cm deep and spatial locations of sampling points were registered as coordinates. In these soil samples, soil fertility (soil texture, pH, total soil salinity, calcium carbonate, organic matter), available micro and macro elements (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn and Mn) were analyzed. Analysis results of these samples were classified and evaluated for deficiency, sufficiency or excess in respect of plant nutrients. The following, soil fertility maps and a database for current status of the study area were created using GIS techniques. Result of the analysis, the soils of the Marmara region in general, clay loam, slightly alkaline, at least in terms of organic matter, saltless, and were found to be less calcareous soils. Also very poor and poor in nitrogen, available potassium, calcium and magnesium, the class was over in terms. Phosphorus deficiency observed in 47% of the territory of the region, is seen in 53% of excess phosphorus. While iron and copper contents sufficiently, the zinc and manganese content was less.
___
Anonim (1983-1984-1985). Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Çanakkale, İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Bursa, Balıkesir, Yalova ve Bilecik İlleri Verimlilik Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Toprak su Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.Aronoff S (1989). Geographical Information Systems: A Management Perspective, WDL Publications, Ottowa
Atatanır L, Aydın G, Yorulmaz A, Turgut C, Yeşilırmak E (2010). Büyük Menderes Deltası Topraklarının Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri ile Veritabanının Oluşturulması, I. Ulusal Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, Sözlü, 01.06.2010
Bumb B L, Baanante C A (1996). The Role of Fertilizer in Sustaining Food Security and Protecting the Environment to 2020,Food Agriculture and Environment Discussion Paper 17, International Food Policy Research Isstitute., USA
Cangir C, Boyraz D (1999). Trakya Arazilerinin İşletmeciliğine Yönelik Sorunlar ve Bölgesel Master Planlarının Oluşturulması Aşamasında Toprak Haritalarının Önemi, 11–13 Kasım 1999, Trakya’da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu III. Bildiri Kitabı, MMOYayın No: 240.
Çağlar K (1949). Toprak Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 985, Ankara.
Eyüpoğlu F, Kurucu N, Talaz S (1996). Türkiye Topraklarının Bitkiye Yarayışlı Bazı Mikro Elementler (Fe, Cu, Mn, Zn) Bakımından Genel Durumu. Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Yıllığı 1995. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü APK Dairesi Başkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Şube Müd. Yayın No: 98, 338-350, Ankara.
Eyüpoğlu F (1999). Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müd. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları. Genel Yayın No: 220, Teknik yayın No: T-67.
Güçdemir İ H, Usul M (2004). Toprak Analiz Sonuçlarına Göre Gübre Tavsiyeleri. 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi- Çevre, Bildiri Kitabı 2. Cilt, 11-13 Ekim 2004, s. 1349-1426, Tokat.
Güçdemir İ H, ve ark. (2013).Türkiye Topraklarının Bor Statüsünün Belirlenmesi ve Haritalanması. 6. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongre kitabı S.198-202.
Jackson M L (1958). Soil Chemical Analysis, Prentice-Hall, Inc. Englewood Cliffs, N.J.
Kacar B (2009). Toprak Analizleri. Ankara Ünv. Ziraat Fak. Genişletilmiş 2.Baskı
Lindsay W L, Norwell W A (1978). Development of a DTPA Soil Test For Zinc, İron, Manganese and Copper. Soil Sci. Amer. Jour., 42(3):421-428.
Olsen S R, Cole V, Watanabe F S, Dean LA (1954). Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction With Sodium Bicarbonate, U.S.D.A
Paz J M, Ramoz C (2004). Si,mulation of nitrate leaching for different nitrogen fertilization rates in a Region of Valencia(Spain) using a GIS-GLEAMS Systems. Agriculture, Ecosytems and Enviroment, 103;59-73.
Richards L A (1954). Diagnosis and Improvement Saline and Alkaline Soils. U.S. Dep. Agr. Handbook 60.
Stewart W M, Roberts T L (2012). Food Security and the Role of Fertilizer in supporting it, Procedia Engineering 46 (2012) 76-82.
Sungur M, Özuygur M, (1986). Türkiye Topraklarının Mikro Element Durumu Hakkında Bir Araştırma. Toprak İlmi Derneği 9. Bilimsel Toplantı Tebliğleri, Yayın No: 4, 29-1.
Taşova H, Durak A (1997). Kazova Tarım İşletmesi Arazisinin Toprak Etüdü, haritalanması ve Sınıflandırılması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı Doktora Tezi.
Taşova H, Akın A (2011). Trakya Bölgesi Topraklarının Bitki Besin Maddesi Kapsamlarının Belirlenmesi, Veri Tabanının Oluşturulması ve Haritalanması. 2. Ulusal Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, Ankara.
Tovep (1991). Türkiye Toprakları Verimlilik Envanteri. T.C. Tarım ve Orman Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müd.
Tüzüner A (1990). Toprak ve Su Analiz Laboratuvarları El Kitabı.T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hiz. Genel Müd. Ankara, 375 s.
Yomralıoğlu T (2000). Geographical Information Systems. Academic Press, Trabzon, Turkey. Yayın No:111, Rehber No: 17, Ankara.
- ISSN: 2146-7072
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Yayıncı: Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü