Sevinç KARABAK, Rahmi TAŞÇI, Vedat CEYHAN, Kürşad ÖZBEK, Hilal YÜCE ARSLAN

İhsangazi Tarlalarından Soframıza Kültür Mirası Siyez Buğdayı

Bu çalışmada; yerel bir çeşit olan Siyez buğdayının üretiminden tüketimine kadar olan sürecinin detaylı analiz ve yorumunu yapmak ve değer zincirinde yer alan aktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada detaylı bir araştırma yapabilmek için monografik araştırma tekniği kullanılmıştır. Bu teknikte bilgiler anket yolu ile elde edilmiştir. Anket çalışmaları 2014 yılında Kastamonu İli İhsangazi ilçesinde 15 yerleşim yerinde (köy, mahalle) 32 üretici ve 44 tüketici ile yürütülmüştür. Üretilen Siyez buğdayının %68’i hayvan beslemede %32’si bulgur yapımında kullanılmaktadır. Üretilen bulgurun ise %11’i evde tüketilmekte, %85’i pazarlanmaktadır. Ortalama 31 yıllık çiftçilik deneyimine sahip üreticilerin yaklaşık %54’ünün elle serpme ekim yaptığı, sadece %31’inin üst gübre kullandığı belirlenmiştir. Üst gübre kullanan üreticilerin %70’inin elle serpme ile gübre attığı, tamamına yakınının hastalık ilacı kullanmadığı tespit edilmiştir. Ortalama verim 228 kg/da olarak belirlenmiştir. Üreticilerin büyük bir bölümü buğdayını 2-8 km uzaklıktaki taş değirmenlerde öğütmektedir. Bölgede yıllık kişi başına 14.2 kg Siyez bulguru tüketilmektedir. Siyez buğdayı en çok yetiştirildiği ilçe olan İhsangazi’nin adıyla beraber anılmaktadır ve bölge için önemli bir gelir kaynağıdır. Yerel çeşitlerin korunması ve üreticilerin üretime devamlılığı açısından koruma ve pazarlama stratejilerinin belirlenmesi önem taşımaktadır.

Cultural Heritage Siyez Wheat From the İhsangazi Farms to the Cuisine

The present study aimed to conduct a detailed analysis and give suggestions on Einkorn wheat -atype of local wheat- starting from its production until its consumption and to determine related actorsin the value chain. Monography was utilized with a view to carrying out a comprehensive research.In this research method, the information was obtained through a survey. The survey was conductedin 2014 with the participation of 32 manufacturers and 44 consumers in 15 residential settlements(village, quarters) in the district of İhsangazi which is located in the province of Kastamonu. 68% of theEinkorn wheat produced is used in animal feeding, while 32% is used in making of bulgur. 11% ofthe bulgur produced is consumed in homes and 85% is placed on the market. It was found out thataround 54% of the manufacturers with 31 years of experience on average in the field of farming uses the broadcast sowing method, and only 31% of manufacturers uses the surface-applied manures. Ofthe manufacturers using surface-applied manures, it was observed that 70% utilizes broadcast sowingmethod in fertilizing the soil, and that almost none of them uses any pesticides. The average efficiencyobtained was determined to be 228 kg/da. The majority of the manufacturers grinds the wheat atstone mills that are located at a distance of 2-8 km from their farms. 14.2 kg Einkorn bulgur per personis produced annually in the region. Einkorn wheat is named after the district with the same nameand is a vital source of living in the region. Therefore, it bears significance to define the protection andmarketing strategies in terms of the protection of local species and sustainability of their production bymanufacturers. .

Keywords:

Consumption of bulgur, einkorn wheat, local species,

PDF

___

Ertug F (2004). Recipes of old tastes with einkorn and emmer wheat. TÜBA-AR 7:77- 188. Giuliani A, Karagöz A, Zencirci N (2009). Emmer (Triticum dicoccon) production and market potential in marginal mountainous areas of Turkey. Mountain Research and Development, 29 (3): 220-229. Kan M, Küçükçongar M, Keser M, Mourgonov A, Kaya Y, Dönmez E, Özbek K, Karabak S, Taşçı R, Ulucan O, Çakmak M, Yüksel S, Karadaş K, Denizer B (2011). The diversity of wheat land races in Turkey and their potential to use in breeding, 3-4 October 2011, Bakü, Azerbaycan. Karagöz A (1996). Agronomic practices and socioeconomic aspects of emmer and einkorn cultivation in Turkey. In Padulosi, S., K. Hammer and J. Heller (eds). Hulled Wheat. Promoting the Conservation and Use of Underutilized and Neglected Crops, 4, 172-177. Proceedings of the First International Workshop on Hulled Wheats, Castelvecchio Pascoli, Tuscany, Italy 1995. Rome: International Plant Genetic Resources Institute. Kimber G, Sears ER (1983). Assignment of genome symbols in the Triticea. In Proceedings of the 6th International Wheat Genetic Symposium', (S. Sakamoto, ed.), Plant Germplasm Institute, Kyoto University, Kyoto, Japan,1195-1196. Özberk İ, Özberk F, Atlı A, Cetin L, Aydemir T, Keklikci Z, Önal MA, Braun HJ (2005). Durum wheat in Turkey; yesterday, today and tomorrow. durum wheat breeding: current aproaches and future strategies. (Ed) Royo C, Nachit,MN, Difonzo N, Araus JL, Pfeiffer WH, Slafer GA, Chapter: 33. The Howard Press İnc., USA. p. 1049. Özdamar K (2004). Statistical data analysis with package programs: I (in Turkish). Kaan Kitabevi, Genişletilmiş 5. Bası, Eskişehir, 279-340, 487- 504. Özmutaf NM (2004). Introduction to biostatistics (in Turkish), Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir, 186-190. Sokal RR, Rohlf FJ (1981). Biyometry. 2nd Ed., W. H. Freeman Com., San Francisco, 429-432. Zengin G (2015). Bazı ilkel buğdaylarda kalite parametrelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Gıda Mühendisliği, Yüksek lisans tezi, Konya.