Hasat Öncesi Sulamayı Sonlandırma Zamanının Damla Yöntemiyle Sulanan Salçalık Domatesin Verim ve Kalitesi Üzerine Etkisi

Bursa koşullarında 2019 yılında yapılan bu araştırmada, salçalık Heinz-1015 çeşidi domateste, hasattan 4 (S1), 8 (S2), 12 (S3) ve 16 (S4) gün önce sulama suyunun kesilmesinin domates verimi ve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Deneme sonucunda, konulara uygulanan mevsimlik sulama suyu miktarı 317- 377 mm arasında değişim göstermiş, en yüksek bitki su tüketimi 512 mm ile S1 konusundan en düşük ise 475 mm ile S4 konusundan belirlenmiştir. En yüksek verim değerleri S1 ve S2 konusunda gerçekleşmiş ve son sulamanın hasattan önce kesilme süresi arttıkça verim değerleri azalmıştır. Domatesin su üretkenliği ve sulama suyu üretkenliği değerleri sırasıyla 13,1-21,6 kg m-3 ile 19.6-30.3 kg m-3 arasında değişmiş, en yüksek değerler S2 en düşük ise S4 deneme konusunda belirlenmiştir. Domates meyvelerindeki en yüksek briks değeri 6,53 ile S4 deneme konusunda ölçülmüş ve hasada yakın sulama yapıldıkça briks değerlerinin düştüğü saptanmıştır. En büyük meyve sertliği değerleri 1,13 kg ve 0,99 kg olarak sırasıyla S4 ve S3 konularından elde edilmiştir. Meyve rengi parametrelerine ilişkin L, a, b, C ve h değerlerinin sırasıyla 36.93-37.60, 36.37-38.40, 25.73-26.90, 44.33-46.30, 33.93-36.00 arasında değiştiği saptanmıştır. Salçalık domatesin sulama suyu miktarına ve hasattan önce kesilme zamanına duyarlı olduğu, son sulama uygulamasının hasattan 8 gün önce kesilmesi durumunda verimde büyük bir azalma olmaksızın kalite parametrelerinde iyileşmeye yol açtığı sonucuna varılmıştır.

The Effect of Cutting Time of Irrigation before Harvest on Yield and Quality of Processing Tomatoes Irrigated by Drip Method

In this study conducted in 2019 in Bursa conditions, the effects of cutting irrigation water 4 (S1), 8 (S2), 12 (S3) and 16 (S4) days before harvest on tomato yield and quality were investigated in this study conducted on tomato paste Heinz-1015 variety. The experiment was carried out in 3 replications according to the randomized complete block design. The amount of seasonal irrigation water applied to the experimental treatments varied between 317 - 377 mm, the highest evapotranspiration (ET) was determined from S1 with 512 mm and the lowest ET was determined from S4 with 474 mm. The highest yield values were realized in S1 and S2 and the yield values decreased as the last irrigation was cut before harvest increased. The water productivity and irrigation water productivity values of tomatoes varied between 13.1-21.6 kg m-3 and 19.6-30.3 kg m-3, respectively, the highest values were determined in S2 and the lowest in S4 treatment. The highest Brix value in tomato fruits was measured at S4 with 6.53 and it was determined that Brix values decreased as irrigation was done close to harvest. The highest fruit hardness values were 1.13 kg and 0.99 kg from S4 and S3 treatments, respectively. L, a, b, C and h values for fruit color parameters were found to vary between 36.93-37.60, 36.37-38.40, 25.73-26.90, 44.33-46.30, 33.93-36.00, respectively. It is concluded that processing tomato is sensitive to the amount of irrigation water and time of cessation of irrigation before harvest, and if the last irrigation application is cut eight days before harvest, it leads to an improvement in quality parameters without a significant decrease in yield.

Keywords:

Crop evapotranspiration, water productivity, processing tomatoes, Brix, color , hardness,

PDF

___

Aguayo IA, Fortuny RS, Belloso OM (2009). Volatile compounds and changes in flavour-related enzymes during cold storage of high intensity pulsed electric field and heatprocessed tomato juice. Journal of the Science of Food and Agriculture, 90:1597–1604.
Atikmen NÇ, Kütük C (2014). Sakarya Akgöl organik toprağının domates bitkisinin kalite parametreleri üzerine etkisi. Trakya University Journal of Natural Sciences, 15(2): 89-94.
Batu A (1998). Some factors affecting on determination and measurement of tomato firmness. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22: 411-418.
Baydar A, Ünlü M (2020). Farklı fertigasyon teknikleri ve su kısıntısı koşullarında domates bitkisinin su verim ilişkilerinin belirlenmesi. Toprak Su Dergisi, 9(2): 116-121.
Bos MG (1980). Irrigation efficiencies at crop production level. ICID Bull. 29: 18-25.
Çetin Ö, Uygan D (2008). The effect of drip line spacing, irrigation regimes and planting geometries of tomato on yield, irrigation water use efficiency and net return. Agricultural Water Management, 95: 949- 958.
Çetin Ö, Uygan D, Boyaci H (2008). Tomato irrigation scheduling improved by using percent canopy cover and crop developmental stage. Australian Journal of Agricultural Research, 59(12): 1113-1120.
Garrity PD, Watts DG, Sullivan CY, Gilley JR (1982). Moisture deficits and grain sorghum performance: evapotranspiration-yield relationships, Agronomy Journal, 74: 815-820.
Güvenç İ (2019). Türkiye’de domates üretimi, dış ticareti ve rekabet gücü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1): 57-61.
Helyes L, Lugasi A, Pék Z (2012). Effect of irrigation on processing tomato yield and antioxidant components. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 36: 702–709.
Johnstone PR, Hartz TK, LeStrange M, Nunez JJ, Miyao EM (2005). Managing fruit soluble solids with late-season deficit irrigation in drip-irrigated processing tomato production. HortScience, 40(6): 1857–1861.
Jumah R, Al-Asheh S, Banat F, Al-Zoubi K (2007). Influence of salt, starch and ph on the electroosmosis dewatering of tomato paste suspension. Journal of Food, Agriculture & Environment 5(1): 34-38.
Kelebek H, Selli S, Kadiroglu P, Kola O, Kesen S, Uçar B, Çetiner B (2017). Bioactive compounds and antioxidant potential in tomato pastes as affected by hot and cold break process. Food Chemistry, 220: 31–41.
Kuscu H, Turhan A, Ozmen N, Aydinol P, Demir AO (2014a). Optimizing levels of water and nitrogen applied through drip irrigation for yield, quality, and water productivity of processing tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) Horticulture Environment & Biotechnology, 55(2): 103- 114.
Kuscu H, Turhan A, Demir AO (2014b). The response of processing tomato to deficit irrigation at various phenological stages in a sub-humid environment. Agricultural Water Management, 133: 92-103.
Kuzucu C, Kaynas K, Kuzucu FC, Erken NT, Kaya S, Daydır HU (2004). Bazı domates çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. V. Sebze Tarımı Sempozyumu Bildiri Kitabı: 288–294. 21–24 Eylül, Çanakkale.
Lopez J, R Ballesteros, R Ruiz and A Ciruelos (2001). Influence on tomato yield and brix of an irrigation cut-off fifteen days before the predicted harvest date in southwestern Spain. Acta Horticulturae, 542: 117-125.
Mahadeen AY, Mohawesh OE, Al-Absi K, Al-Shareef W (2011). Effect of irrigation regimes on water use efficiency and tomato yield (Lycopersicon esculentum Mill.) grown in an arid environment. Archives of Agronomy and Soil Science, 57(1): 105-114.
Marouelli WA, Silva W LC, Moretti CL (2004). Production, quality and water use efficiency of processing tomato as affected by the final irrigation timing. Horticultura Brasileira, 22(2): 226-231.
Nas Y, Duman İ, Ul MA (2017). Farklı Toprak Tiplerinde Yetiştirilen Sanayi Domatesinde Son Sulama Uygulamalarının Verim ve Meyve Kalite Özelliklerine Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54 (2):223-230.
Özbahçe A, Padem H (2007). Üstün verim ve teknolojik özelliklere sahip bazı salçalık domates çeşitlerinin Isparta koşullarına uygunluğunun belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2):128-133.
Özbahce A, Tari AF (2010). Effects of different emitter space and water stress on yield and quality of processing tomato under semi-arid climate conditions. Agricultural Water Management, 97: 1405–1410.
Patanè C, Tringali S, Sortino O (2011). Effects of deficit irrigation on biomass, yield, water productivity and fruit quality of processing tomato under semi-arid mediterranean climate conditions. Scientia Horticulturae., 129(4): 590-596.
Semiz D, Yurtseven E (2010). Salinity distribution, water use efficiency and yield response of grafted and ungrafted tomato (Lycopersicon esculentum) under furrow and drip irrigation with moderately saline water in Central Anatolian Condition. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(2): 101-111.
Tarı AF, Sapmaz M (2017). Farklı sulama düzeylerinin serada yetiştirilen domatesin verim ve kalitesine etkisi. Toprak Su Dergisi, 6(2): 11-17.
TÜİK (2018). Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr/ temel istatistikler (Erişim Tarihi: 21.09.2019).
Ulukapı K, Ercan N, Onus AN (2009). Farklı terbiye şekillerinin ve dikim mesafelerinin M19 salkım domates çeşidinde verim ve kalite üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 233–238.
Yaylalı İK, Çiftçi N (2008). Tuzlu sulama suyu uygulamalarının domates meyvesinde bazı kimyasal kalite unsurlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (45): 29-39.
Yazgan S, Demirtaş Ç (2000). Bursa-İznik yöresinde sırık domates sulamasında damla sulama yönteminin kullanımı ve karşılaşılan sorunlar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1): 91-100.
Yıldırım O (2008). Sulama Sistemlerinin Tasarımı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Yayın No: 1565, Ankara, 354 s.
Yıldırım M, Bahar E (2017). Water and radiation useefficiencies of tomato (Lycopersicum esculentum L.) at three different planting densities in open field. Mediterranean Agricultural Sciences, 30(1): 39-45.