Bazalt Ana Materyali ve Farklı Topografik Pozisyonlar Üzerinde Oluşmuş Toprakların Bazı Topografik ve Fiziko-Kimyasal Özellikleri Arasındaki Doğrusal Regresyon Modellerinin Belirlenmesi

Öz Bu çalışmanın amacı, farklı topografya ve arazi kullanım-örtü altında ancak, benzer jeolojik materyal üzerinde oluşmuş altı farklı toprak profilinin zamana bağlı olarak lokal değişimlerinin incelenmesi ve eğim ile beraber ele alınan bazı fiziksel ve kimyasal toprak özellikleri arasında doğrusal regresyon modellerinin oluşturulmasıdır. Bu kapsamda, Samsun-Bafra karayolunun güneyinde, Engiz Beldesine bağlı Dağköy mevkii alanı içerisinde farklı topografik pozisyonlarda (tepe üstü düzlük/plato, yamaç, etek ve taban arazi) yer alan bazaltik ana materyal üzerinde oluşmuş topraklarda fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikler belirlenmiş ve sınıflamaları yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre, toprakların gerek arazi morfolojik incelemeleri gerekse de alınan toprak örneklerinde yapılan laboratuvar analizler sonucu, yamaç arazilerde yer alan topraklar, Soil Taksonomi sınıflandırmasına göre Lithic Ustorthent alt grubunda sınıflandırılırken, düz düze yakın eğimli taban ve tepe üstü/plato düzlüklerinde yer alan topraklar ise Typic Haplustert olarak sınıflandırılmıştır. Farklı toprak horizonlarının bazı topografik, fiziksel ve kimyasal özellikleri arasında korelasyon matrisleri belirlenmiştir. Ayrıca pedonlara ait genetik horizonların özellikleri arasında doğrusal regresyon modelleri oluşturulmuştur. Çarpım, kare, kare kök içeren polinomlarla ifade edilen regresyon modellerinin regresyon katsayıları daha yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Doğrusal regresyon model, toprak oluşumu

PDF

___

Bayraklı F, Ekberli İ, Gülser C (1999). Azerbaycan Mil ovası topraklarının verimlilik düzeylerinin deneysel ve matematiksel olarak değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2): 138-153.

Bosch A, Dörfer C, He JS, Schmidt K., Scholten T (2016). Predicting soil respiration for the Qinghai-Tibet Plateau: An empirical comparison of regression models. Pedobiologia, 59: 41–49.

Bouma J (1989). Using soil surve data for quantitative land evaluation. Advances Soil Science, 9: pp. 177-213.

Bouyoucous GJ (1951). A Recalibration of Hydrometer for Making Mechanical Analysis of Soils, Agronomy Journal, 43(9): 434-443.

Candemir F, Gülser C (2012). Influencing factors and prediction of hydraulic conductivity in fine-textured alkaline soils. Arid Land Research and Management. 26: 15–31.

Carlona C, Valleb MD, Marcominia A (2004). Regression models to predict water–soil heavy metals partition coefficients in risk assessment studies. Environmental Pollution, 127: 109–115.

Ekberli İ, Dengiz O, Özdemir N, Göl C (2009). Topraktaki tuz miktarı ile toprağın bazı fiziksel-kimyasal özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. International Research Conference ’’Priority line of activity in the industry and working over of an agricultural output’’ dedicated to 80-years old of the academician K.U.Medeubekov Kazakh National Agricultural University (Almatı. 22.05. 2009), s. 677-683.

Ekberli İ, Kerimova E (2005). Azerbaycan’ın Şirvan bölgesinde sulanan killi bir toprağın bazı fiziksel-kimyasal parametrelerinin değişimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(3): 54-59. Ekberli I, Kerimova E (2008). Functional relationships between fertility and some soil parameters. Asian Journal of Chemistry, 20(3): 2320-2326.

Gülser C (2004). Tarla kapasitesi ve devamlı solma noktasının toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri ile ilişkili pedotransfer eşitliklerle belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(3): 19-23. Gülser C, Aşkın T, Özdemir N (2003). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kampus topraklarının erozyona duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1): 1-6.

Gülser C, Candemir F, İç S, Demir Z (2007). Pedotransfer modellerle ince bünyeli topraklarda doygun hidrolik iletkenliğin tahmini. V. Ulusal Hidroloji Kongresi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara. 5-7 Eylül 2007, s. 563-569. Jackson ML (1958). Soil Chemical Analysis. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall Inc.

Korolev VA (2008). Changes in the main physical properties of ordinary chernozems under the impact of irrigation. Pocvovedeniye, 10: 1234-1240.

Kosheleva NE, Kasimov NS, Samonova OA (2002). Regression models fort he behavior of heavy metals in soils of the Smolensk-Moskow upland. Pocvovedeniye, 8: 954-966.

Li F, Shan X, Zhang T, Zhang S (1998). Evaluation of plant availability of rare earth elements in soils by chemical fractionation and multiple regression analysis. Environmental Pollution, 102: 269-277.

Liu J, Chao-Fu W, Qian X, Wei-Hua Z (2014). Capacities of soil water reservoirs and their better regression models by combining ‘‘merged groups PCA’’ in Chongqing. China. Acta Ecologica Sinica, 34: 53–65.

Purtova LN, Zimina MP (2007). Variability of physicochemical characteristics of brown forest soils within the phytogenic fields of trees (the Southern Far east). Pocvovedeniye, 1: 31-37.

Qian J, Wang Z, Shan X, Tu Q, Wen B, Chen B (1996). Evaluatıon of plant avaılabılıty of soıl trace metals by chemıcal fractıonatıon and multıple regressıon analysıs. Environmental Pollution, 91 (3): 309-315.

Rhoades JD (1986). Cation Exchange Capacity, Chemical and Microbiological Properties. Methods of Soil Analysis, Part II. Madison: ASA and SSSA Agronomy Monograph, No: 9.

Schaap MG (2004). Accuracy and unsertainty in PTF predictions. Development of pedotransfer functions in soil hydrology. Elsevier, p.33-43.

Shein EV, Arkhangel’skaya TA (2006). Pedotransfer functions: state of the art, problems, and outlooks. Pocvovedeniye, 10: 1205-1217.

Silva Chagas C, Carvalho Junior W, Barge Bhering S, Calderano Filho B (2016). Spatial prediction of soil surface texture in a semiarid region using random forest and multiple linear regressions. Catena, 139: 232–240. Simon M, Garcia I (1999). Physico-chemical properties of the soil-saturation extracts: estimation from electrical conductivity. Geoderma, 90: 99–109.

Soil Survey Staff (1992). Procedures for Collecting Soil Samples and Methods of Analysis for Soil Survey. Soil Surv. Invest. Report, Washington D.C., USA: I. U.S. Gov. Print. Office.

Soil Survey Staff (1993). Soil Survey Manual, USDA Handbook, Washington D.C., No: 18.

Soil Survey Staff (1999). Soil Taxonomy. A Basic of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Survey. USDA Handbook, Washington D.C., No: 436.

Soil Survey Staff (2004). Soil Survey Laboratory Methods Manual Soil Survey Investigations Report, USDA, No:42.

Thorntwaite CW (1948). An Approach to a Rational Classification of Climate. Geographic Review, 38: 55-94.

Utkaeva VF (2007). Specific surface area and wetting heat of different soil types in European Russia. Pocvovedeniye, 11: 1336-1346.

Verachtert E, Van Den Eeckhaut M, Poesen J, Govers G, Deckers J (2011). Prediction of spatial patterns of collapsed pipes in loess-derived soils in a temperate humid climate using logistic regression. Geomorphology, 130: 185–196. Wösten JHM, Schuren CHJE, Bouma J, Stein A (1990). Functional sensitivity analysis of four methods to generate soil hydraulic functions. Soil Sci. Soc. Am. J., 54: 832-836.

Yukselen-Aksoy Y, Kaya A (2010). Method dependency of relationships between specific surface area and soil physicochemical properties. Applied Clay Science, 50: 182–190.

Zaydelman FR (1987). Meliorasiya pocv. İzdatelstvo Moskovskogo Universiteta, 304 s.

Zhumabekov EZh (2005). Physical and mechanical properties of soil in Kyrgyzia. Pocvovedeniye, 7: 851-858.