KANSER ve SOSYAL DESTEK

Kanser hastalarının tıbbi tedaviden en iyi faydayı elde etmelerinde ve hastalık sürecinde yaşanan fiziksel, psikososyal ve ekonomik sorunların azaltılmasında sosyal destek önemli bir rol oynar. Kanser hastalarının sosyal desteğe ihtiyaç duydukları konuların belirlenmesi, bu alanda önemli roller üstlenen sosyal hizmet uzmanı (SHU), psikolog, hemşire ve hekimlerin hazırlayacağı psikososyal müdahaleler için önemli ipuçlarının elde edilmesini sağlayabilir. Aşağıdaki çalışmada, kanser hastalarının tanı öncesi, tanı, nüks, terminal ve ölüm döneminde gösterdiği tepkiler, kanser hastalarının yaşam kalitelerinde çok önemli bir yer tutan sosyal destek olgusu, sosyal desteğin boyutları, kaynak ve fonksiyonları ve hastalıkla baş etmede SHU’nın ne gibi çalışmalar yapabileceği tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kanser, sosyal destek, sosyal hizmet uzmanı

Cancer and Social Support

Social support has an important role in providing the best treatment for cancer patients and decreasing the physical, psychosocial and economic problems during treatment process. Determination of the areas in which cancer patients need social support can provide important clues for psychosocial interventions that social workers, psychologists, nurses and physicians will handle. In this study; the reactions of patients before diagnosis, during diagnosis, in recurrence, in the terminal and death periods; the social support concept that is important for the life quality of cancer patients; dimensions, resources and functions of social support; and the types of work that types of work that could be done by social workers in coping with disease have been discussed.

Keywords:

Cancer social support, social work, social worker,

PDF

___

Arıkan, Ç. (2001) “Tedavi Kurumlarında Çok Disiplinli Ekiplerde Yer Alan Sosyal Hizmet Uzmanına İlişkin Genel Bir Değerlendirme.” İnsani Gelişme ve Sosyal Hizmet: Prof. Dr. Nesrin Koşar’a Armağan, (Editörler: Karataş, Kasım ve Çiğdem Arıkan), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu, 009, 27-32.
Atlı, H. (1997 ) “Sosyal Çalışma Açısından Kanserin Aile İçinde Yarattığı Sorun Alanlarının Belirlenmesi ve Sosyal Desteğin Gerçekleşmesinde Etkili Olan Unsurlar”. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikososyal Onkoloji Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Berterö, C.M. (2000) “Types and Sources of Social Support for People Afflicted with Cancer”, Nursing and Heath Sciences, Vol: 2, 93-101.
Bocanegra, H.T. (1992) “Cancer Patients’ Interest in Group Support Programs”, Cancer Nursing, 15 (5) 347-352.
Bunston, T. ve Mings, D. (1998) “Planning Psychosocial Care for Cancer Patients: if at First You Don’t Succeed, Shift Your Paradigm”, Social Work in Health Care, 27(1) 67-87.
Carpenter, J.S., Dorothy, Y.B. ve Andrykowski, M.A. (1999) “Self-Transformation as a Factor in the Self-Esteem and Well-Being of Breast Cancer Survivors”, Journal of Advanced Nursing, 29 (6) 1402-1411.
Dragest, S. ve Lindstrom, T.C. (2003) “The Mental Health of Women Suspected Breast Cancer: The Relationship Between Social Support, Anxiety, Coping and Defence in Maintaining Mental Health”, Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 10, 401-409.
Duyan, V. (2001) “Sosyal Desteğin Tanımı, Kaynakları, İşlevsel Boyutları, Yararları”, Sağlık ve Toplum Dergisi,18,11.
Eakes, G.G. (1993) “Chronic Sorrow: A Response to Living With Cancer” Oncology Nursing Forum, 20 (9) 1327-1334.
Eylen, B (2001) “Bilgi Verici Danışmanlığın Kanser Hastalarının Ailelerinin Sosyal Destek Becerileri Üzerine Etkisi”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gates, R.A ve Nishimoto, P.W.(1997) “Communicating, Caring, Coping”, in Oncology Nursing Secrets, (Ed: Rose A. Gates and Regina M. Fink) Hanley and Belfus, lnc., Philadelphia.
Güner, P. (1999) “Evre I-II Meme Kanseri Tanısı Alan Hastalara Uygulanan Problem Çözme Eğitiminin Anksiyete Depresyon Umutsuzluk Ve Başetme Biçimine Etkisi”. H.Ü. Sağlık Bilmleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
Indeck, B.A. (2005) “Community Resources.” Cancer: Principles & Practice of Oncology, In 7th Edition (Edited by Vincent T. Vita, Samuel Hellman, Steven A. Rosenberg), Lippincott Williams & Wilkins: 2691-2702.
Işıkhan, V. ve Diğerleri (1997) “Meme Kanserli Hastaların Sosyal Destek Sistemleri ve Benlik Saygıları.” GATA Bülteni, 39, 364-368.
Kennedy, V.N. (1996) “Supportive Care of the Patients with Pancreatic Cancer”, The Role of The Oncology Social Worker Oncology, 10 (9) 35-37.
Kızılcı, S. (1997) “Kemoterapi Alan Kanserli Hastalar ve Yakınlarının Yaşam Kalitesi ve Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler”, (H.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü) Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 3-5.
Liang, L. P., Dunn, S.M., Gorman, A., Stuart-Harris, R. (1990) “Identifying Priorities of Psyhosocial Need in Cancer Patients”, British Journal of Cancer, Vol: 62, 1000-1003.
Massie, M.J. ve Diğerleri (1998) “Psychiatric Complications in Cancer Patients.” Oxford Textbook of Palliative Medicine (Edited by Derek Doyle, Geoffrey W. C. Hanks, Neil MacDonald), Second Edition, Oxford Medical Publications, Oxford University Pres, 685-698.
Mor, V., Allen, S., Malin, M. (1994) “ The Psychosocial Impact of Cancer on Older Versus Younger Patients and Their Families”, Cancer Supplement, 74 (7) 2118-2127.
Özbesler, C. (2001) “Çocukluk Çağı Lösemileri ve Sosyal Destek Sistemlerinin Aile İşlevlerinin Etkisi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özkan, S. (1993) “Psikiyatrik ve Psikososyal Açıdan Kanser”, Psikiyatrik Tıp: Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi, İstanbul, 153-172.
Özyılkan, Ö. (1999) “Türkiye’de Terminal Dönem Yaşantısı, Olanakları ve Yaşam Kalitesini Etkileyen Sorunlar”, European School of Oncology (ESO), Onkoloji Hemşireliği Kursu Programı, 5-7 Mayıs, Ankara.
Poncar, P.J. (1994) “Inspiring Hope in the Oncology Patient” Journal of Psychosocial Nursing, 32 (1) 33-38.
Ross, E.K. (1997) Ölüm ve Ölmek Üzerine. Çeviren: Abnu Büyükkal. Boyner Holding Yayınları. İstanbul.
Taylor, S.E., Dakof, G.A. (1987) “Social Support and the Cancer Patient”. In S. Spacapen and S. Oskamp (Eds.).The Social Psychology of Health: The Cleremont Symposum on Applied Psychology. (4.Ed.).ss 95-116.USA, Sage Publications.
Tufan, B. (1994) Göçmen İşçilerde İş Kazaları, SSK Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara: 51-52.
Tuna, P. (1993) “Kanserli Hastaların Benlik Saygıları Üzerine Bir Araştırma”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Turan, N. (1984) “Kanser Hastalığının Önlenmesinde Psiko-Sosyal Faktörlerin Önemi”, H.Ü. Sosyal Hizmetler Y.O. Dergisi, 2 (1-3) 12-20.
Turan, N. (1987) “Kanserli Hastalarla Karşılaştırmalı Psiko-Sosyal Bir Araştırma”, H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 5 (2-3) 161-175.
Turan, N. (1993) “Kanser Tedavisinde Sosyal Destek Sistemlerinin Önemi”, Acta Oncologica Turcica, 26, 125-127.
Twycross, R.G. (1992) “Care of the Terminally ilI Patient”, New Approaches to Supportive Care in Cancer, Triangle, 31 (1) 1-8.
www.saglik.gov.tr/extras/istatistikler/apk2001/089.htm
Yağan, S. (2001) “Kanser Hastaları ve Yakınları İle Ölümcül Olmayan Hastalar ve Yakınlarının Psikolojik Bazı Değişkenler Yönünden Karşılaştırılması”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Yalom, I. (1999) Varoluşçu Psikoterapi. Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 61-75.
Zakowski, S. Sandra G., Casey Haris, Nancy Krueger, Kimberly K. Laubmeier. (2003) “Social Barrier to Emotional Expression and Their Relations to Distress in Male and Female Cancer Patients”, British Journal of Health Psychology, 8, 271-284.