R. Tuğrul OĞULATA, Onur BALCI, N. Orhun YONGA

Yardımcı kimyasalların asidik ortamda boyanan poliester örme kumaşların CIELab değerlerine etkisinin belirlenmesi

Boyama veriminin artırılmasında, boyama sonrası istenilen derinlikte renk elde edilmesinde boyarmaddelerin yanı sıra, kullanılan yardımcı malzemelerin de büyük önemi vardır. Boyama yardımcılarının, boyama flottesinin pH'ının ve su sertliğinin ayarlanması, boyarmaddenin flotte içinde düzgün çözülmesi ve materyal yüzeyine egal olarak dağılması ve boyanacak materyalin afmitesinin artırılması gibi fonksiyonları bulunmaktadır. Çalışmada ön terbiyesi yapılmış poliester örme kumaş, çektirme yöntemine göre farklı reçeteler ile boyanmış olup, numunelerin CIELab değerleri spektrofotometre kullanılarak belirlenmiştir. Numune kumaş için farklı boyama reçeteleri oluşturulurken, boyama yardımcıları (dispergatör, pH tamponlayıcı, kırık önleyici) değişik kimyasal yapılarda ve derişimlerde seçilmiştir. Böylece seçilen boyama yardımcılarının yapısının ve konsantrasyonlarının renk üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır.

Determination on effect of auxiliaries to CIELab values of knitted polyester fabrics dyed at acidic condition

Beside dyes, auxiliaries also have big importance for obtaining expected shade of color and improving efficiency of dyeing. The dyeing auxiliaries have functions as fixing of pH of dyeing solution and hardness of water, improving of solubility of dye in bath and dispersing homogeneous on surface of fiber and improving of wet ability of fabric. In the study, the scoured knitted polyester fabric has been dyed by exhaust dyeing method and the CIELab values of samples have been measured by spectrophotometer. While establishing different dyeing recipe, the dyeing auxiliaries have been selected on different chemical structures and concentration. Thus, the effect of selected auxiliaries on CIELab values have been tried to determine.

___

Akçakoca, P., Atav, R., "Tekstil Terbiyesinde İyon Tutucuların Önemi ve Kullanımı", Tekstil ve Konfeksiyon, Yıl. 14,2, s. 104-108,2004.
Akçakoca, P., E., Özgüney, A., T., Atav, R., "Pamuklu Kumaşların Reaktif Boyarmaddelerle Boyanmasında İyon Tutucuların Renk Verimi Üzerine Etkileri", Tekstil Maraton, Sayı.75, s.56-61,2004.
Aniş, P., Yıldırım, E, E, "Poliester Boyamada Farklı Asitlerin Kumaş Kalitesi ve Çevre Yükü Üzerine Etkileri", Tekstil ve Konfeksiyon, Yıl. 12 Sayı.2, s.96- 101,2002.
Aspland, J., R., "Disperse Dyes and Their Application to Poliester", Textile Chemist and Colorist, 24 (2), 19- 23,1992.
Çiftçi, A., "Tekstil Boyama ve Baskısında Kullanılan Yardımcı Maddeler", Sümer Holding A.Ş. Bursa Araştırma Geliştirme ve Eğitim İşletmesi Yayınları, 1985, Bursa.
Design Expert, www.statease.com, 2007, Web Sitesi.
Eren, H., A., Aniş, R, "Poliesterin Alkali Ortamda Boyanmasında Boraksın Etkisi", Tekstil ve Konfeksiyon, Yıl. 14, Sayı. 1, s.23-27,2005.
Oğulata, R., T., Balcı, O., Kalaycı, Ş., İmre, A., "Kimyasal Apre Uygulamalarının Boyama Sonrası Renk Değişimi Üzerindeki Etkisi ve İstatistiksel Değerlendirme", Tekstil Maraton, Yıl. 17, Sayı.88, s.52-67,2007.
Öner, E., Tekstilde Renk Ölçümü Eğitim Notları, Adana, Kasım-2006.
Perkins, W., S., Textile Coloration and Finishing, Carolina Academic Press, 1996.
Setaş Ürün Katalogu, 2007.
Uğur, Ş., Üçgül, İ., Karakaya, Y, "Poliesterin Dispers Boyarmaddeler İle Boyama Yöntemlerinin Karşılaştırılması", IILUlusal Tekstil Boya ve Yardımcı Kimyasalları Kongresi, Çorlu, 2006.
Yakartepe, M., Yakartepe, Z. Tekstil Terbiye Teknolojisi, Cilt 4, Yayın No:51, Birinci Baskı, Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma Merkezi Yayınları, İstanbul, 1995a.
Yakartepe, M., Yakartepe, Z., Tekstil Terbiye Teknolojisi, Cilt 5, Yayın No:55, Birinci Baskı, Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma Merkezi Yayınları, İstanbul,1995b.
Yurdakul, A., Atav, R., Boya-Baskı Esasları, Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma- Uygulama Merkezi Yayını, 2006.