Hacı Bayrâm-ı Velî’nin isteğiyle yapılan bir tercüme: ince bedreddin ve tercüme-i lemaât’ı
Kendisine nispet edilen beş nutk-ı şerîf dışında Hacı Bayrâm-ı Velî’nin gü- nümüze intikal eden herhangi bir eseri yoktur. Fakat o eser vermeksizin müessir olabilmiş, tesir ve nüfuz alanı bulabilmiş bir sûfîdir. Ayrıca klasik tasavvufî metinlere de ilgisini esirgememiş hatta bazı tasavvufî eserleri sohbetlerinde mütalaa etmiştir. Bu eserlerden birisi de Anadolu coğrafya- sında XIII. yüzyılda kaleme alınan Fahreddîn-i Irâkî’ye ait Lemaât adlı eser- dir. Sohbetlerinde Lemaât’ın rumuz ve esrârından söz eden Hacı Bayrâm’ın Arapça ve Farsçaya âşinâ olmayan dervişlerinin üzüntülerini gidermek maksadıyla Hacı Bayrâm’ın yakın çevresinde bulunan İnce Bedreddin ta- rafından bu eser, Türkçeye tercüme edilmiştir. Lemaât tercümesi Hacı Bayrâm’ın ve çevresindeki ilk Bayrâmî neslin tasavvufî birikime olan ilgi- sini ve irtibatını göstermesi açısından dikkat çekici bir örnektir. Dolayısıy- la makalede bu eserin muhtevâsı ve bu muhtevâdan hareketle Bayrâmîlik üzerindeki hâkim tasavvufî geleneğin ana unsurları tespit edilmeye çalışı- lacaktır.
A Translation made upon Haji Bayram wali’s request: ınce badr al-din and his translation of lama‘at
No written works of Haji Bayram Wali reached us apart from the five nutq-i sharifs (sufi poems) attributed to him. However, Haji Bayram Wali is a re- nowned Sufi who had a profound impact without writing any work and had a great influence upon and interest among the public. Moreover, he was de- eply interested in classical Sufi texts and even examined some of them in his private discussions. One of these works is the Lama‘at of Fakhr al-Din ‘Iraqi, written in Anatolia in 13th century. Haji Bayram Wali mentioned the symbols and secrets of Lama‘at in his sermons; Ince Badr al-Din, who was among the disciples of Haji Bayram Wali, translated it into Turkish in order to eliminate the grief of the dervishes who had difficulties with Arabic and Persian exp- ressions. The translation of Lama‘at is quite interesting in that it demons- trates the interest and relation of Haji Bayram Wali and first generation of Bayramiyya order around him towards the Sufi experience. Thus, we will try to determine the content of this work and also the main elements belonging to Sufi tradition dominating Bayramiyya order via the content of this work.
___
- Ahmed Bîcân, el-Müntehâ –Fusûsu’l-Hikem Üzerine Bir Çalışma–, haz. Ayşe Beyazıt, İstan- bul: İnsan Yay., 2011.
- Altınok, Baki Yaşa, Hacı Bayram Veli –Bayramîlik, Melâmîler ve Melâmîlik–, Ankara: Oba Kitabevi, 1995.
- Aynî, Mehmet Ali, Hacı Bayrâm-ı Velî, İstanbul: Evkāf-ı İslâmiyye Matbaası, 1343.
- Azamat, Nihat, “Hacı Bayram-ı Velî”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, I-II, İstanbul: YKY, 2008.
- Bayram, Mikail, Sadru’d-din-i Konevî –Hayatı, Çevresi ve Eserleri–, İstanbul: Hikmetevi Yay., 2012.
- Bayramoğlu, Fuat, Hacı Bayrâm-ı Velî –Yaşamı-Soyu-Vakfı–, I-II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1989.
- Bursalı Mehmet Tâhir, Osmanlı Müellifleri, I-III, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1333.
- Câmî, Abdurrahmân, Nefahâtü’l-üns min hadarâti’l-kuds, Tercüme ve şerh: Lâmiî Çelebi, İstanbul: 1289.
- Cebecioğlu, Ethem, Hacı Bayram Velî ve Tasavvuf Anlayışı, Ankara: Muradiye Kültür Vakfı Yay., 1994.
- Dâvud el-Kayserî, Aşk Şarabı ve Hayat –Kasîde-i Hamriyye Şerhi–, trc. Turan Koç-Mehmet Çetinkaya, İstanbul: İnsan Yay., 2011.
- Erginli, Zafer (ed.), Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kalem Yay., 2006.
- Fahreddîn-i Irâkî, Aşk Metafiziği –Lemaât–, trc. Ercan Alkan, İstanbul: Hayykitap, 2012.
- Fahreddîn-i Irâkî, Külliyât-ı Fahreddîn-i Irâkî, tahk. Nesrîn Muhteşem, Tahrân: İntişârât-ı Züvvâr, 1386/2007.
- Fazlıoğlu, İhsan, Işk İmiş Her Ne Var Âlemde İlim Bir Kîl ü Kâl İmiş Ancak –Fuzulî Ne Demek İstedi –, İstanbul: Klasik Yay., 2011.
- Gölpınarlı, Abdülbâki, “Bayramiye” İA, II, 424-426.
- Işın, Ekrem, “Bayramîlik”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, II, 104-105.
- İbn Arabî, Fütûhât-ı Mekkiyye, trc. Ekrem Demirli, I-XVIII, İstanbul: Litera Yay., 2006.
- İnançer, Ömer Tuğrul, “Bayramîlik - Zikir Usulü ve Musiki”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, II, 107.
- İnce Bedreddin, Tercüme-i Lemaât, Süleymâniye Ktp., Hacı Mahmud Efendi, no: 3096; 94 vr.; Manisa İl Halk Ktp., no: 3656, 36 vr.; Bursa İnebey Yazma Eser Kütüphanesi, Ulucami, no: 1715, 45 vr.
- Kara, Mustafa, Türk Tasavvuf Tarihi Araştırmaları –Tarîkatlar, Tekkeler, Şeyhler–, İstanbul: Dergâh Yay., 2005.
- Kut, Günay & Eldem, Edhem, Rumelihisarı Şehitlik Dergâhı Mezar Taşları, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay., 2010.
- Nev’îzâde Atâî, Zeyl-i Şekāik, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1268.
- Özkan, Mustafa, “Elvân-ı Şîrâzî”, DİA, XI, 67-68.
- Sarı Abdullah Efendi, Semerâtü’l-fuâd fi’l-mebde’ ve’l-meâd, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1288.
- Seyyid Mustafa Râsim Efendi, Tasavvuf Sözlüğü –Istılâhât-ı İnsân-ı Kâmil–, haz. İhsan Kara, İstanbul: İnsan Yay., 2008.
- Taşköprizâde, eş-Şekāiku’n-Nu’mâniyye fî ulemâi’d-devleti’l-Osmâniyye, tahk. Ahmed Subhi Furat, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., 1985.
- Tek, Abdürrezzâk, Melâmet Risâleleri –Bayrâmî Melâmiliğine Dâir–, Bursa: Emin Yay., 2007.
- Yurd, Ali İhsan, Akşemseddin –Hayatı-Eserleri–, İstanbul: İFAV, 1994.
- ISSN: 1302-3543
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1999
- Yayıncı: İSTANBUL SABAHATTİN ZAİM ÜNİVERSİTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hacı Bayrâm-ı Velî’nin isteğiyle yapılan bir tercüme: ince bedreddin ve tercüme-i lemaât’ı
Abdullah Bosnevî’nin tecelliyâtü arâisi’n- nusûs’unda teşbih ve tenzihe dair görüşleri
XIV. Yüzyıl Rifâî Şeyhi İbnü’s-Serrâc’ın tasavvufî düşünceleri