Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Farklı Domates Çeşitleri Üzerinde Yaşam Çizelgesi

ÖzetTuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae), Akdeniz Bölgesi’nde domatesin önemli zararlılarından birisidir. Bu çalışmada domates güvesinin Newton, Caracas, Torry ve Şimşek domates çeşitleri üzerinde gelişme süresi, ölüm oranı ve yaşam çizelgeleri incelenmiştir. Domates güvesinin toplam gelişme süresi en uzun 24.50 gün ile Caracas çeşidinde saptanmış, bunu sırasıyla Torry, Newton ve Şimşek çeşitleri 23.95, 23.00 ve 22.88 gün ile izlemiştir. Ergin öncesi döneme ait toplam ölüm oranları ise Şimşek, Caracas, Torry ve Newton domates çeşitleri üzerinde sırasıyla% 73.13, % 53.79, % 41.10 ve % 40.46 olarak saptanmıştır. T. absoluta’nın Torry, Newton, Caracas ve Şimşek domates çeşitlerinde net üreme gücünün (Ro) sırasıyla 64.6, 55.8, 47.5, ve 35.8 dişi dişi-1 döl-1, kalıtsal üreme kapasitesinin (rm) Torry, Newton, Caracas ve Şimşek domates çeşitleri üzerinde sırasıyla 0.173, 0.169, 0.159 ve 0.150 dişi dişi-1 döl-1, ortalama döl süresinin (To) ise Caracas, Torry, Şimşek ve Newton domates çeşitleri üzerinde sırasıyla 24.3, 24.1 ve 23.9ve 23.7, gün olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, Domates güvesinin Şimşek domates çeşidini çalışmada kullanılan diğer çeşitlere oranla daha az tercih ettiği belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Domates güvesi, Domates, Yaşam çizelgesi, Isparta

-

Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) is as regarded a serious pest of tomato in the Mediterranean Region of Turkey. The life table parameters, the developmental durations and mortality rates of tomato moth on different tomato varieties, namely Newton, Caracas, Torry and Şimşek were studied. Total developmental duration of tomato moth was the longest in Caracas variety and determined as 24.50 days. It was 23.95, 23.00, and 22.88 days on Torry, Newton, 1. GirişGüney Amerika kökenli bir zararlı olan Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) domatesin en önemli zararlılarından biridir (Barrientos et al 1998; Miranda et al 1998). T. absoluta, Avrupa’da ilk olarak 2006 yılında İspanya’da örtü altında yetiştirilen domateslerde tespit edilmiş, takip eden yetiştirme sezonunda ise İspanya’nın yanında tüm Akdeniz kıyı kesimindeki ülkelere yayılarak ciddi zararlara yol açtığı bildirilmiştir (EPPO 2010). T. absoluta Türkiye’de ilk olarak 2009 yılı ağustos ayında İzmir ili Urla ilçesinde domates bitkileri üzerinde saptanmıştır. Aynı yıl diğer illerde yapılan surveyler sonucunda zararlının Çanakkale ve Muğla illerinde de görüldüğü bildirilmiştir (Kılıç 2010). Akdeniz Bölgesi’nde ise 2010 yılında Antalya’nın Kumluca ilçesinde bir domates serasında saptanmıştır (Erler et al 2010). Ancak zararlı için uygun ekolojik koşullara sahip olan Türkiye’de hızla yayılmakta olan zararlı, 2010 yılı ağustos ayına kadar Akdeniz ve Ege Bölgelerine tamamen bulaşmış olup daha önce bulunmadığı bölgelere de hızla yayıldığı bildirilmektedir (Erler et al 2010).Domates bitkisinin tüm toprak üstü organları ile beslenebilen larvası, mücadele edilmediği takdirde bitkide % 100 zarara yol açmaktadır. Zararlı genellikle olgunlaşmamış meyveleri tercih eder ve meyveye genellikle çanak yaprak kısmından giriş yapar. Meyvede galeriler açarak beslenen larva hastalık etmenlerinin gelişmesine de yol açar. Bu şekilde çürümeye başlayan meyvelerin hem işlenme hem de piyasa değerini kaybettiği bildirilmektedir (Estay 2000). T. absoluta’nın en önemli zararı ise bitkinin büyüme noktalarında, çiçeklerinde ve yeni oluşan and Şimşek varieties, respectively. Total mortality of immature stages was determined as 73.13%, 53.79%, 41.10% and 40.46% on Şimşek, Caracas, Torry and Newton varieties, respectively. The net reproductive rate (Ro) was 64.6, 55.8, 47.5, and 35.8 females females-1 day-1 generation on Torry, Newton, Caracas and Şimşek varieties, respectively. The intrinsic rate of increase (rm) was found as 0.173, 0.169, 0.159, and 0.150 females females-1 day-1 on Torry, Newton, Caracas and Şimşek varieties, respectively. Mean generation time (To) was obtained as 24.3, 24.1, 23.9 and 23.7 days on Caracas, Torry, Şimşek and Newton varieties, respectively. Our results showed that Tomato moth preferred less Şimşek variety than other tomato varieties tested in the present study

Keywords:

Tomato moth; Tuta absoluta; Tomato; Life table; Isparta,

PDF

___

Barrientos R, Apablaza J, Norero A & Estay P (1998). Temperatura Base y constante termica de desarrollo de la polilla del tomate, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae). Ciencia e Investigacion Agraria 25(3): 133-137
Birch L C (1948). The instrinsic rate of naturel increase on an insect population. Journal of Animal Ecology 17: 15-26
Caponero A (2009). Solanacee, Rischio in serre. resta alta l’attenzione alla tignola del pomodoro nelle colture protette. Colture Protette 10: 96–97
EPPO (2005). Tuta absoluta. Data sheets on quarantine pests. European and Mediterranean Plant Protection Organization Bulletin 35: 434–435 (Access date: 22.04.2010)
EPPO (2009). Reporting service-Pest & Diseases. No 8, Paris, 2009-08-01 (Access date: 02.02.2010)
EPPO (2010). Reporting service-Pest & Diseases. No 1, Paris, 2010-01-01 (Access date: 08.02.2010)
Erler F, Can M, Erdoğan M, Ateş A Ö & Pradier T (2010). New record of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) on Greenhouse-grown tomato in southwestern Turkey (Antalya). Journal Entomology Sciences 45(4): 1-2
Estay P (2000). Polilla del tomate Tuta absoluta (Meyrick) [www document] URL http://alerce.inia.cl/ docs/ Informativos/ Informativo09.pdf (Access date: 02.02.2010)
Fernandez S & Montagne A (1990). Biologica del minador del tomate, Scrobipalpula absoluta (Meyrick). Bollettin Entomologia Venezuela 5(12): 89-99
Howe R W (1953). The rapid determination of the intrinsic of increase of an insect population. Annals of Applied Biology 40: 134-151
Izhevsky S S & Orlinsky A D (1988). Life history of the importes Scymnus (Nephus) reunıoni (Col.: Coccinellidae) predator of mealbugs. Entomophaga 33(1): 101-114
Kılıç T (2010). First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica 8(3): 243-244
Lietti M M M, Botto E & Alzogaray R A (2005). Insecticide resistance in argentine populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology 34(1): 113-119
Meyer J S, Ingersoll C G, Mc Donald L L & Boyce M S (1986). Estimating Uncertainty in population growth rates: jacknife vs. bootstrap techniques. Ecology 67: 1156–1166
Miranda M M M, Picanco M, Zanuncio J C & Guderes R N C (1998). Ecological life table of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Biocontrol Sciences Technology 8: 597–606
Pereyra P C & Sanchez N E (2006). Effect of two solanaceous plants on developmental and population parameters of the tomato leaf miner, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae). Neotropical Entomology 35: 671–676
Sokal R R & Rohlf F J (1995). Biometry. Third edition. Freeman and Co., New York
Torres J B, Faria C A, Evangelista W S & Pratissoli D (2001). Within plant distribution of leaf miner Tuta absoluta (Meyrick) immatures in processing tomatoes, with notes on plant phenology. International Journal of Pest Management 47(3): 173-178
Watson T F (1964). Influence of host plant condition on population increase of Tetranychus telarius (L.) (Acarina: Tetranychidae). Hilgardia 35: 273-322