Tokat-Uğrak Havzasında Erozyona Sebep Olan Yağmurların incelenmesi

Tokat-U ğrak havzas ı nda ölçülen günlük ya ğmurlar ı n erozyon indeksi, her bir yağmur olay ı n ı n toplam kinetik enerjisi ve 30 dakikal ı k maksimum şiddetine göre saptanmışt ı r. Gözlem süresinde 1978-1998 150 erozyona sebep olan ya ğmur olay ı belirlenmi ş ve bunlar ı n erozyon indeksi ve yağmur miktarlar ı aras ı nda ilişki kurulmuştur. Havzada bir y ı lda meydana gelen erozyona sebep olan yağmur olayı n ı n say ı s ı yı llara göre 2-15 aras ı nda değişmiştir. Gözlem süresi için erozyona sebep olan yağmur olaylar ı n ylll ı k ortalamas ı 7.9 bulunmuştur. Ayl ı k erozyon indeksi değerleri 0.20-14.52 MJ.cm/ha.saat, y ı ll ı k erozyon indeksi değerleri 0.40-24.16 MJ.cm/ha.saat aras ı nda değişmiştir. Ayl ı k ve yı ll ı k erozyon indeksi değerlerinin log-normal dağı l ı ma uygun olduğu saptanm ışt ı r.

Anahtar Kelimeler:

ErozyonaSebe'p olan yağmur 30 dakikal ı k maksimum şiddet, kinetik enerji, erozyon indeksi.

Evaluation ofRainfall Erosion Index for Tokat- Ugrak Watershed

Erosion index' of daily rainfall measured in Tokat-Ugrak watershed was determined according to total kinetic energy and maximum 30 min intensity of each erosive storm. During the obse ıvation period 1978-1998 150 erosive storms were determined and a relationship between erosion index and rainfall amount was obtained. Between the years 1978 and 1998, the number of erosive events in each year varied between 2 and 15. The average number of erosive events for a year was found to be 7.9 during the observation period. Monthly erosive index values varied between 0.20 and 14.52 MJ.cm/ha.hour, yearly erosive index values varied between 0.40 and 24.16 MJ.cm/ha.hour It was determined that monthly and yearly erosion index values were fitted to log-normal probability distribution.

Keywords:

Erosive rainfall maximum 30-min intensity, kinetic energy, erosion index.,

PDF

___

Akar, F. 1994. Tokat-U ğrak havzas ı yağış ve ak ı m karakteristikleri (Ara Rapor 1977-1992), Köy Hizmetleri Genel Müdürlü ğü Tokat Araşt ı rma Enstitüsü Müdürlü ğü Yay ı n ı , Tokat.
Ateshian, J. K. H. 1974. Estimation of rainfall erosion index. Journal of the Irrigation and Drainage Division, ASCE, Vol. 100 No. IR3, 10817, 293-307.
Bagarello, V. and F. D'Asaro, 1994. Estimating single storm erosion index. Transactions of the ASAE, Vol. 37(3): 785-791.
Banasik, K. and D. Gorski, 1993. Evaluation of rainfall erosivity for east Poland. Runoff and Sediment Yield Modeling, Proceedings of Warsaw Symposium, September 1993, 129- 134.
Chow, V. T., D. R. Maidment and L. W. Mays, 1988. Applied hydrology. McGraw-Hill Book Company, New York.
Do'ğan, O. ve C. Güçer, 1976. Su erozyonunun nedenleri-olu şumu ve üniversal denklem ile toprak kay ı plar ı n ı n saptanmas ı . Topraksu Genel Müdürlü ğü Merkez Araşt ı rma Enstitüsü Yay ı nları , Genel Yay ı n No:41, Teknik Yayı n No:24, Ankara.
Doğan, O. 1987. Türkiye ya ğışları n ı n erosiv potansiyelleri. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 165, Ankara.
Güçer, C. 1972. Yağışları n erosiv potansiyellerinin hesaplanmas ı ve Türkiye yağışlar ı n ı n erosiv potansiyelleri. Topraksu Genel Müdürlüğü Merkez Topraksu Araşt ı rma Enstitüsü Müdürlü ğü Yay ı nlar ı No: 14, Teknik yayı n No:11, 105, Ankara.
Richardson, C. W., G. R. Foster and D. A. Wright, 1983. Estimation of erosion index from daily rainfall amount. Transactions of the ASAE. Paper No: 80-2504, 153-156.
Okman, C. 1994. Hidroloji. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 1388, Ankara.
Öztürk, F. 1995. (Ed. A. Balaban) Türkiye'nin toprak ve su koruma sorunlar ı . Kültürtekniğe Giriş , Editör A. Balaban, Geni şletilmiş 2.Bask ı , Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay ı n No: 1402, Ders Kitab ı : 404, 148-165, Ankara.
Wischmeier, W. H. and D. D. Smith, 1978. Predicting rainfall erosion losses-a guide to conservation planning, Agricuttural Handbook No.537, USDA-ARS.