Orta Anadolu Koşullarında Makarnalık Buğdayın Triticum durum Desf. Farklı Gelişme Dönemlerindeki Su Stresinin Verim ve Verim Öğelerine Etkisi

1993-1995 y ı lları aras ı nda Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kenan Evren Ara şt ı rma ve Uygulama Çiftliğ i'nde yürütülen bu ara şt ı rmada, makarnal ı k buğday ı n farkl ı gelişme dönemlerindeki su stresinin verim ve verim öğelerine etkisi incelenmi ştir. Kunduru 1149, K ı z ı ltan 91 ve Çakmak 79 makarnal ı k buğ day çeşitlerinin kullan ı ld ığı çal ışmada, sulama uygulamalar ı bitkilerin tüm gelişme dönemlerinde stressiz S1 , başaklanma döneminde stresli S2 , sapa kalkma döneminde stresli S3 ve tüm geli şme dönemlerinde stresli S4 olmak üzere yap ı lm ışt ı r. Araştı rma sonuçları na göre; incelenen özellikler yönünden özellikle su stresleri aras ı nda istatistiki farkl ı l ı klar belirlenmi ştir. Verim ve verim ö ğ elerine ilişkin en yüksek değerler, bitkilerin tüm geli şme dönemlerinde stressiz oldu ğu uygulamalarda elde edilmiştir. En düşük değ erler ise, bitkilerin tüm geli şme dönemlerinde stresli oldu ğ u uygulamalarda elde edilmi ştir. Araşt ı rmada kullan ı lan çeşitler incelenen özellikler yönünden her iki yeti ştirme y ı l ı nda farkl ı performans göstermişlerdir. Bununla birlikte ele al ı nan özelliklerin ikinci y ı l verileri, birinci y ı l verilerine göre genellikle daha yüksek bulunmu ştur

Anahtar Kelimeler:

Makarnal ı k buğ day, su stresi, verim, verim ö ğ eleri

Influence of Water Stress on Yield and Yield Components of Durum Wheat Triticum durum Desf. at Various Growth Stages under Central Anatolian Conditions

The influence of water stress on yield and yield components of durum wheat at various growth stages was examined in this research carried out at Kenan Evren Research and Application Farm, Faculty of Agriculture, Ankara University during 1993-1995. Kunduru 1149, Kı z ı ltan 91 and Çakmak 79 cultivars were used in the study. Irrigations were applied as non-stressed S ı , stressed during heading S 2 , stressed during jointing S3 and stressed during alI growth stages S 4 . According to the results of the research; statistical differences were determined among water stresses in regard to the characteristics. The highest values were obtained from non-stressed applications in regard to yield and yield components. The lowest values were obtained from the applications stressed during all growth stages. The cultivars used in the study have shown various abilities at both growth years with regard to the characteristics. In addition, the data of the second year were generally higher than the data of the first year.

Keywords:

Durum wheat, water stress, yield, yield components,

PDF

___

Alp, A. ve E. Kün, 1999. Güneydoğ u Anadolu Bölgesi yerel makarnal ı k buğday çeşitlerinin tar ı msal ve kalite karakterleri üzerinde araşt ı rmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kas ı m 1999, Adana, 103-108.
Bole, J. B. and S. Dubetz, 1986. Effect of irrigation and nitrogen fertilizer on the yield and protein content of soft white spring wheat. Can. J. Plant Sci., Vol 66: 281-289.
Çetin, Ö., D. Uygan, H. Boyac ı ve K. Öğretir, 1999. Kışl ı k buğdayda sulama-azot ve baz ı önemli iklim özellikleri aras ı ndaki ilişkiler. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kas ı m 1999, Adana, 151-156.
Dudas, F., M. Pelikan and V. Jelinkova, 1984. The effect of irrigation on the yield and technological quality of winter wheat. Field Crop Abstr., Vol 37: 83.
Düzgüneş , O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz, 1987. Araşt ı rma ve Deneme Metodlar ı (Istatistik Metodlar ı Il.). A.Ü. Ziraat Fak., Yay ı n No: 1021, Ankara, 295.
Eck, H. V. 1988. Winter wheat response to nitrogen and irrigation. Agron. J., Vol 80: 902-908.
Erlepesov, M. N.and I. T. Murzhanov, 1971. Effect of irrigation and mineral fertilizers on yield of spring wheat in N. Kazakhstan. Field Crop Abstr., Vol 24 (3): 395.
Hooker, M. L., S. H. Mohiuddin and E.T. Kanemasu, 1984. The effect of irrigation timing on yield and yield components of winter wheat. Field Crop Abstr., Vol 37 (6): 390.
Hussain, A., M. Maqsood, A. Ahmad, A. Wajid and Z. Ahmad, 1999. Effect of irrigation during various development stages on yield, components of yield and harvest index of different wheat cultivars. Field Crop Abstr., Vol 52 (6): 519.
Peltonen, J. 1992. Influence of environment and genotype on spring wheat yield and bread-making quality under Finnish conditions. Soil and Plant Sci., Vol 42: 11-117.
Sade, B. ve A. Akçin, 1993. Farkl ı sulama seviyeleri ve azot dozları n ı n makarnal ı k buğday çeş itlerinin (Triticum durum Desf.) verim ve kalite özellikleri üzerine etkileri. Makarnal ı k Buğ day ve Mamülleri Sempozyumu, 30 Kas ı m-3 Aral ı k 1993, Ankara, 513-530.
Sayed, H. I. 1984. Response of wheat and triticale cultivars grown under fı eld conditions to drought stress. Field Crop Abstr., Vol 37: 83.
Shulyndin, A. F. and N. S. Shevchenko, 1971. Winter durum wheat in irrigated areas of S. Ukraine. Field Crop Abstr., Vol 24 (3): 395.
Styk, B.and S. Dziamba, 1984. Effect of some agronomic practices and irrigation on yield variability, 1000-grain weight, hectolitre weight and protein content in two spring wheat cultivars. Field Crop Abstr., Vol 37: 82-83.
Tkac, J. 1984. Effect of irrigation on the yield of spring wheat under the conditions of the East-Slovakian Lowland. Field Crop Abstr., Vol 37: 83.