Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının Tohum Verimi ve Verim Komponentlerinin Belirlenmesi ve GGE Biplot Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Bu çalışma, ICARDA’dan (Uluslararası Kurak Alanlar için Tarımsal Araştırma Merkezi, Halep, Suriye) temin edilen mürdümük hatlarının, Diyarbakır ekolojik koşullarındaki tohum verimi ve verim komponentlerinin belirlenmesi amacıyla 2008-09, 2009-10 ve 2010-11 yetiştirme sezonlarında üç yıl süreyle kışlık olarak yürütülmüştür. Araştırmada tarla denemeleri tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Üç yıllık ortalamalara göre; fizyolojik olum gün sayısı 208.6-211.7 gün, bitkide bakla sayısı 20.0-34.0 bakla bitki-1, baklada tohum sayısı 3.08-3.72 tohum bakla-1, tohum verimi 188.3-309.2 kg da-1, biyolojik verim 528.2- 847.1 kg da-1, saman verimi 318.3-551.5 kg da-1, hasat indeksi % 32.0-% 42.8 ve bin dane ağırlığı 89.3-136.5 g arasında değişim göstermiştir. GGE Biplot analiz sonucuna göre; incelenen tüm özellikler dikkate alındığında; araştırmanın yürütüldüğü 2008-09 ve 2009-10 yıllarıbirbirlerine yakın bulunurken, 2010-11 yılı farklı bulunmuştur. Ayrıca araştırmada incelenen sekiz özellik başlıca üçgrup oluşturmuş olup, I. grupta tohum verimi, biyolojik verim, saman verimi, bin dane ağırlığı ve fizyolojik olum günsayısı özellikleri yer almıştır. Araştırmada I. grupta yer alan özellikler bakımından sırasıyla; Sel 706 (6), Sel 681 (4), Sel2999 (12) ve Sel 666 (1) hatları öne çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: GGE Biplot analizi; Mürdümük (Lathyrus sativus L.); Tohum verimi; Verim komponentleri; Genotip× yıl interaksiyonu

-

This study was conducted to determine seed yield and its affecting components in grasspea lines (Lathyrus sativus L.), supplied from ICARDA (International Center for Agricultural Research for Dry Areas, Aleppo, Syria), in ecological conditions of Diyarbakır, in Southeastern Turkey, with winter sowings, during three consecutive years, 2008-09, 2009-10 and 2010-11. The field trials were performed according to randomized blocks design with three replications. According to the averages of the combined three years; the investigated traits had ranges as follows: Days to physiological seed maturity – 208.6-211.7 days; the number of pods per plant – 20.0-34.0 pod plant-1; the number of seeds per pod – 3.083.72 seed pod-1; seed yield – 188.3-309.2 kg da-1; biological yield – 528.2- 847.1 kg da-1; straw yield – 318.3-551.5 kg da-1; harvest index – 32.0%-42.8% and 1000 seed weight – 89.3-136.5 g. According to results of GGE Biplot analysis; while 2008-09 and 2009-10 growing seasons were found near to each other, 2010-11 growing season was found different the two growing seasons considering all of the investigated traits. Additionally; the investigated eight traits made up three groups, and seed yield, biological yield, straw yield, 1000 seed weight and days to physiological seed maturity traits took part in the first group. Sel 706 (6), Sel 681 (4), Sel 2999 (12) and Sel 666 (1) lines were found as promising lines respectively in terms of the first group traits

___

  • Abd El Moneim A M (1992). Forage Legume Improvment, Legume Program, Annual Report, 193-249
  • Abd El Moneim, A M & Cocks P S (1993). Adaptation and yield stability of selected lines of Lathyrus spp. under rainfed conditions in West Asia. Euphytica 66 (1-2): 89–97
  • Akdeniz H, Yılmaz İ & Terzioğlu Ö (1996). Van koşullarında yetiştirilen bazı adi mürdümük (Lathyrus sativus L.) ve nohut mürdümüğü (Lathyrus ciceria L.) hatlarının tohum verimleri üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, s. 240-244
  • Bayram G, Türk M, Budaklı E & Çelik N (2004). Bursa ekolojik koşullarında yetiştirilen yaygın mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının verim ve adaptasyonu üzerinde bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (2), 73-84
  • Bucak B (2009). Kıraç koşullarında mürdümük (Lathyrus spp.) hatlarının tohum veriminin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13(4):57-65
  • Campbell C G, Mehra R B, Agrawal S K, Chen Y Z, Abd El Moneim A M, Khawaja H I T, Yadow C R, Tay J U & Araya W A (1994). Current status and future strategy in breeding grasspea. (Lathyrus sativus L.). Euphytica 73: 167-175
  • DMBM (2012) Diyarbakır Meteoroloji Bölge Müdürlüğü uzun yıllar (1975-2012) ve deneme yıllarına göre aylık veriler
  • Eberhart S A & Russell W A (1966). Stability parameters for comparing varieties. Crop Science 6: 36-40
  • Fırıncıoglu H K, Unal S, Pank Z & Beniwal S P S (2012). Growth and development of narbon vetch (Vicia narbonensis L.) genotypes in the semi-arid central Turkey. Spanish Journal of Agricultural Research 10(2): 430-442
  • Finlay K W & Wilkinson G N (1963) The analysis of adaptation in plant-breeding programme. Australian Journal of Agricultural Research 14: 742-754
  • Gabriel K R (1971). The biplot graphic display of matrices with application to principal component analysis. Biometrika 58: 453-467
  • GTHB (2013). Mürdümük tescil raporu. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü, 23 sayfa, ANKARA, dosya/1-16273/h/murdumuk-tescil-raporu.pdf)
  • Gül İ, Sümerli M & Yılmaz Y (2004). Diyarbakır Koşullarında bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Tarim Bilimleri Dergisi–Journal of Agricultural Sciences 10(4): 416-421
  • Hanbury C D, White C L, Mullan B P & Siddique K H M (2000). A review of the potential of Lathyrus sativus L. and L. cicera L. grain for use an animal feed. Animal Feed Science Technology 87: 1-27
  • İlker E, Aykut Tonk F, Çaylak Ö, Tosun M & Özmen İ (2009). Assessment of genotype x environment interactions for grain yield in maize hybrids using AMMI and GGE biplot analyses. Turkish Journal of Field Crops 14(2): 123 – 135
  • Karadağ Y, İptaş S & Yavuz M (2004). Agronomic potential of grasspea (Lathyrus sativus L.) under rainfed condition in semi-arid regions of Turkey. Asian Journal of Plant Sciences 3(2): 151-155
  • Karadağ Y, İptaş S & Yavuz M (2008). Anadolu’nun Orta- Kuzey Geçit İklim Özelliğine Sahip Tokat ve Amasya İllerine Uyumlu Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Çeşit Adaylarının Belirlenmesi. Tarim Bilimleri
Tarım Bilimleri Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Yayıncı: Halit APAYDIN
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kinetic of Color and Texture Changes in Rehydrated Fig

Sara ANSARI, Neda MAFTOON-AZAD, Ebrahim HOSSEINI, Asgar FARAHNAKY, Gholam-hassan ASADI

Türkiye’nin Kuzeydoğu Akdeniz Kıyısından Çizgili Mercan (Lithognathus mormyrus: Sparidae) Balığında, Parazit Clavellotis briani (Copepoda, Lernaepodidae) Enfestasyonu

Cafer KOYUNCU, Raul ROMERO, Ercüment GENÇ

Buğday ve Arpada Farklı Toprak Nem Düzeylerinde Bazı Ekim Öncesi Tohum Uygulamalarının Etkinliği

Bekir ATAR

Variation in hay yield and quality of new triticale lines

Mahmut KAPLAN, Mehmet Fatih YILMAZ, Rukiye KARA

Tansiyometrik Nem Potansiyelinin Yüzey Altı Drenajlı Ağır Killi Toprakta Mevsimsel Yağışlara Bağlı Dağılımı

Rifat AKIŞ

Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının Tohum Verimi ve Verim Komponentlerinin Belirlenmesi ve GGE Biplot Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Mehmet SAYAR, Yavuz HAN

Clavellotis briani (Copepoda, Lernaeopodidae) infestation on striped seabream, Lithognathus mormyrus (Sparidae) from the Northeast Mediterranean Sea, Turkey

Cafer Erkin KOYUNCU, Ercument GENC, Raul Castro ROMERO

Kinetic of color and texture changes in rehydrated figs

Sara ANSARI, Neda AZAD MAFTOON, Ebrahim HOSSEINI, Asgar FARAHNAKY, Gholam Hassan ASADI

Yeni Tritikale Hatlarında Ot Verim ve Kalite Özelliklerinde Varyasyon

Mahmut KAPLAN, Mehmet YILMAZ, Rukiye KARA

Açıkta Çilek Üretiminde Çiftçilerin Karşılaştığı Riskler ve Risk Yönetim Stratejileri: İzmir İli Menemen İlçesi Emiralem Beldesi Örneği

Gamze SANER, Hasan Burak AĞIR, Hakan ADANACIOĞLU