Vahdettin ÇİFTÇİ, Burhan ARSLAN, Murat ERMAN

Mercimek L.culinaris Medik. 'de İlk Gelişme Döneminde Kök ve Topraküstü Organlarının Durumu

Mercimekte ilk geli şme devrelerinde tohumdan kök ve topraküstü organlar ı için harcanan kuru madde miktarları çeş itlere göre önemli de ğ işiklik göstermektedir. Bu devrede kök geli ş imi için daha fazla besin maddesi harcayan çeş itlerin kök say ı s ı ve kök uzunluklar ı daha fazla olmakta, bu ise genelde çe şidin olumsuz ko ş ullara karşı dayan ı kl ı l ığı n ı art ı rmaktad ı r. Bu çal ışma beş mercimek çeşidinin Kış l ı k Pul 11, Kış l ı k Yeşil 21, Kış l ı k Kı rm ı z ı 51, Sazak-91 ve Kay ı -91 ilk gelişme devresindeki kök ve topraküstü organlar ı n ı n 'durumunu belirlemek amac ı yla yap ı lm ışt ı r. Çal ışmada her çeş itten 10'ar tohum 460 cm3 hacmindeki PVC kaplara tekrarlanan tesadüf bloklar ı deneme desenine göre üç tekrarlamal ı olarak ekilmiştir. Ç ı k ıştan 15, 22 ve 29 gün sonra bitkiler sökülerek; kök uzunlu ğ u, fide uzunluğ u, yaprak say ı s ı , kök ve topraküstü fı r ı n kuru ağı rl ı klar ı ve kök / topraküstü oran ı saptanmışt ı r. Gelişme ilerledikçe kök uzunluğ u, fide uzunluğ u, yaprak say ı s ı , kök ve topraküstü f ı rı n kuru a ğı rl ı klar ı tüm çeşitlerde belirgin bir şekilde artış göstermi ştir

Anahtar Kelimeler:

Mercimek, kök, fide, ilk geli şme dönemi

The Status of Root and Shoots of the Lentil L.culinaris Medik. in the First Development Stage

In lentil, at the first stages of development, the amount of dry matter spent for the root and above the soil organs shows significant differences according to the cultivars, spending more food stuff for root development increases and so this rises the cultivar's tolerance for negative conditions. This research was conducted to determine the formation of root and above the soil surface organs in the five lentil cultivars Kış l ı k Pul 11, Kış l ı k Yeşil 21, Kış l ı k Kı rm ı z ı 51, Sazak-91 and Kay ı -91 . In the research 10 seeds of each cultivars were sown into PVC containers with 460 cm 3 of volume. The experimental design was a replicated randomized block with three replications. 15, 22 and 29 days after emergence, the plant were pulled off and their root lengths, shoot lengths, number of leaves, root and above the soil weights oven dry weights and under / over the soil dry weight rates were determined. The development advanced root lengths, shoot lengths, number of leaves and root and above the soil weights dry oven weights showed distinct increases at the all cultivars.

Keywords:

Lentil, root, shoot, the first development stage,

___

Anonim, 1995.Tarı m İ statistikleri Özeti, T.C.Başbakanl ı k D. İ .E. Yay ı n No:1889, Ankara
Barraclough, P.B., R.A. Leigh, 1984. The growth and activity of winter wheat roots in the field: the effect of sowing dateand soil type on root growth hihg-yielding crops. Journal of Agricultural Science 103 (1) 59-74.
Çiftçi, V. 1996. Van Ekolojik Koşulları nda Ekim Zamanı ve Ekim Sı klığı nın Bazı Mercimek çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkisi, Yay ı nlanmam ış Doktora Tezi Van. 91 s
Düzgüneş, O., Kavuncu, O., Kesici, T., Gürbüz, F. 1987. Araştı rma ve Deneme Metotlar ı ( İ statistik-II), A.Ü.Z.F. Yay ı nlar ı : 1021, Ankara. 381 s.
Eser, D.1978. Yemeklik Tane Baklagiller, Ders Rotosu, A.Ü. Ziraat Fakültesi, Ankara, 98 s.
Geçit., H.H., H.Y. Emeklier, C.Y. Çiftçi, S. Ünver, A. Şenay, 1987. Ekmeklik Buğdayda İ lk Gelişme Devresinde Kök ve Topraküstü Organlar ı nın Durumu. Türkiye Tah ı l Simpozyumu Bildirileri, 91-99 Bursa.
Güngör, O. 1991. Konya Yöresinde Nadas Alanları nı n Azaltı lmas ı nda Mercimek Tarı mı ndan Yararlanma, Tarı m ve Köyiş leri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müd,,Konya Köy Hizmetleri Ara ştı rma Enstitüsü Müdürlüğü Yay ı nları No:146, Konya, 73 s.
Lu, N., S.A. Barber, 1985. Phosphorus uptake rpte and growth characteristics of wheat roots. Field Crop Abst. Vol. 39 :368
Sidorov, A.V. 1984. The possibility of increasing the number of seminal roots in spring wheat. Field Crop Abst. Vol. 39:1043
Tosun, O., I. Genç, ve N. Yurtman, 1973. Ekmeklik buğdaylarda kök ve topraküstü büyümesi ve bunlar aras ı ndaki iliş kiler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yı ll ığı 23 (1-2): 160-168.