Necat TOĞAY, Yeşim TOĞAY, Murat ERMAN, Yusuf DOĞAN, Fatih ÇİĞ

Kuru ve Sulu Koşullarda Farklı Bitki Sıklıklarının Bazı Nohut Cicer arietinum L. Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkileri

Van ekolojik koşullarında 2003-2004 yıllarında Er-99 ve Aziziye-94 nohut çeşitlerinin kullanıldığı çalışmada, sulama çiçeklenme ve bakla dolumu ve dört farklı bitki sıklığı 30, 45, 60 ve 75 tohum/m2 uygulanmıştır. Denemeler Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlalarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada: bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı ve tane sayısı, baklada tane sayısı, bin tane ağırlığı, birim alan tane verimi ve hasat indeksi gibi özellikler incelenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre; baklada tane sayısı dışında çeşitlerin, sulamanın ve bitki sıklığının nohutta verim ve verim öğelerine etkisi önemli bulunmuştur. En yüksek birim alan tane verimi 2003 ve 2004 yıllarında sırasıyla 95.4 kg/da ve 92.5 kg/da ile sulama yapılan parsellerden alınırken, en düşük birim alan tane verimi 58.7 kg/da ve 52.6 kg/da ile sulama yapılmayan parsellerden alınmıştır. Van koşullarında en uygun bitki sıklığının Aziziye-94 çeşidinde m2’ ye 60 tohum olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Nohut, çeşit, sulama, bitki sıklığı, verim

The Effects of Different Plant Densities on Yield and Yield Components in Some Chickpea Cicer arietinum L. Cultivars in Dry and Irrigated Conditions

Irrigation flowering and pod filling and four different plant density 30, 45, 60 and 75 seed/ m2 were applied using Er-99 and Aziziye-94 chickpea cultivars in the research during 2003-2004 in Van ecological conditions. Experiments were conducted in split-split blocks design with three replications. Plant height, first pod height, number of main branch, number of pod per plant and number of seed per plant, number of seed per pod, 1000 grain weight, seed yield per area and harvest index were examined in this study. According to the two-year results; except numbers of seed per pod effects of varieties, irrigation and plant density on the yield and yield components of chickpea were obtained significantly. While the highest grain yield per area was obtained at the irrigation as 95.4 kg/da and 92.5 kg/da, the lowest grain yield per area was obtained at the dryland as 58.7 kg/da and 52.6 kg/da in years of 2003 and 2004 respectively. The most suitable plant density in Aziziye-94 cultivar was determined with 60 seed/m2 in Van conditions

Keywords:

Chickpea, cultivar, irrigation, plant density, yield,

PDF

___

Akçin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller, Ders Kitabı. S. Ü. Yayınları :43 Ziraat Fakültesi Yayınları 8,377 Konya.
Anonim 2004. Van Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları.
Bıhari, B., H.S. Kushwaha and M.S. Vaidya. 1992. Response of on chickpea (Cicer arietinum L.) to irrigation and fertilization. Indian Journal of Agronomy, 37 (19) :110-111.
Çiftçi,V., Y., Doğan, N. Toğay ve M. Karakuş. 2004. Türkiye’de tescil edilmiş bazı nohut (Cicer arietinum l.) çeşitlerinin Van ekolojik koşullarında verim ve bazı verim öğelerinin belirlenmesi.Ç.Ü.Z.F. Dergisi 19 (2): 105-110.
Çiftçi, C. Y. ve S. Şehirali. 1984. Fasülye çeşitlerinde değişik özelliklerin fenotipik ve genotipik farklılıklarının saptanması. A. Ü. Fen Bilimleri Enst. Yayınları No:TB.4, Ankara 175.
Düzgüneş, O., T. Hesici, O. Koyuncu ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. A.Ü Ziraat Fak. Yayınları: 1021 Ders Kitabı:296.
Güner, Ü. ve H. Sepetoğlu. 1994. Nohutta yazlık ve kışlık ekim ile bitki sıklığının besin elementleri alımı, büyüme ve verime etkileri üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi. Agronomi Bildirileri I:105-108.
Kalender, A. N., B.T. Biçer, ve D. Şakar. 2003. Diyarbakır’da bazı nohut (C. arietinum l.) çeşitlerinde sulamanın bitkisel ve tarımsal özelliklere etkisi. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, 432-437.
Kulaz, H., ve V. Çiftçi., 1999. Van koşullarında bitki sıklığının nohut (C. arietinum l.)’ta verim ve verim öğelerine etkisi. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23 . Ek sayı 3: 599-601 Ankara.
Miccolis, V. and N . Scavo. 1985. The effects of plant density on some population of chickpeas. Field Crop Abstract 038- 06600.
Patra, S.S., K.C. Barik, T.Barik and L.M. Garnayak. 1989. Response of desi chickpea cultivars to plant density and levels of fertilizers under north central plateau conditions of orissa, India. ICN 21, Dec 1989.
Saxena, M. C., S.N. Silim and K.B. Singh. 1990. Effect of supplementary ırrigation during reproductive growth on winter and spring chickpea in a mediterranean environment. Journal of Agricultural Science. 114, 285-293.
Sepetoğlu, H. 2002., Yemeklik Dane Baklagiller. E. Ü. Ziraat Fakültesi Ders Notları: 24/4. İzmir.
Sing, V. and R. S. Dixit. (1992). Effect of moisture regime and sowing date on chickpea (Cicer arietinum l.) Indian journal of Agronomy 37 (4): 739-743.
Tosun, O. ve D. Eser. 1975. Nohut (Cicer arietinum L.)’ta ekim sıklığı araştırmaları, ıı. ekim sıklığına göre değişen bitki özellikleri ile verim arasındaki ilişkiler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı 25 (1):192-201.
Türk, Z. ve M. Koç. 2003. Diyarbakır koşullarında kuru ve sulu olarak yetiştirilen nohut (Cicer arietinum l.)’un verim ve verim unsurlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, 424-427